محمود حاج‌زمان: کمیاب‌ترین جانور روی زمین دیگر وجود ندارد، جرج تنها یا Lonesome George، آخرین بازمانده لاک‌پشت‌های جزیره پینتا روز یکشنبه گذشته (24 ژوئن / 4 خرداد) مرده پیدا شد. اما هنوز یک امید برای زیرگونه آن باقیمانده است: ژن‌های این لاک‌پشت هنوز وجود دارند. رابرت سیلبرمان، رئیس اجرایی اتحادیه حفظ منابع طبیعی گالاپاگوس می‌گوید: «او یک حیوان نمادین برای گالاپاگوس بود.»
به گزارش نیوساینتیست، گیزلا کاکون از دانشگاه ییل کنتیکات که به مدت 20 سال مشغول مطالعه لاک‌پشت‌های غول‌پیکر جزایر گالاپاگوس بوده، می‌گوید: «مرگ وی برای من یک فاجعه است. من رابطه خاصی با این لاک‌پشت داشتم.»
به گفته مسئولان پارک ملی گالاپاگوس، کالبدشکافی برای تعیین علت مرگ جرج انجام خواهد شد. گمان می‌شود که وی حدود 100 سال سن داشته، اما لاک‌پشت‌های غول‌پیکر گالاپاگوس می‌توانند دو برابر این مدت عمر کنند. کاکون می‌گوید: «من فکر می‌کردم که ما زمان بیشتری داریم.»
تلفات فراوان
زمانی در حدود 14 زیرگونه از لاک‌پشت‌های غول‌پیکر گالاپاگوس در این جزایر زندگی می‌کردند. تفاوت بین این زیرگونه‌ها یکی از الهامات نظریه فرگشت (تکامل) چارلز داروین بود. با از دست رفتن جرج تنها، 4 زیرگونه از این موجودات دیگر وجود ندارند.
به لطف برنامه گسترده حفاظت از منابع طبیعی، جمعیت کلی لاک‌پشت‌های غول‌پیکر گالاپاگوس از حدود چند هزار قطعه در دهه 1970 / 1350 به حدود 20 هزار قطعه افزایش یافته است. زیرگونه جزیره هود از جمعیت اندک 15 قطعه به بیش از 1200 قطعه رسیده است. با این وجود، این گونه‌ها هنوز در طبقه‌بندی سازمان بین‌المللی حفاظت از طبیعت در زمره جانوران «در معرض خطر» قرار دارند.
زیرگونه جرج تنها در جزیره پینتا زندگی می‌کردند تا اینکه انسان‌ها بزهای خود را به این جزیره آوردند و با تخریب پوشش گیاهی جزیره، لاک‌پشت‌ها را از منابع غذایی محروم کردند. جرج تنها در سال 1972 / 1351 یکه و تنها در این جزیره پیدا شد و برای حفظ امنیت خودش به اسارت گرفته شد. طرفداران محیط‌زیست تلاش کردند تا جفتی برای وی پیدا کنند، اما موفق نشدند. همچنین تلاش‌ها برای جفت‌گیری وی با لاک‌پشت‌های ماده سایر زیرگونه‌ها حاصلی نداشت.
آخرین امید
جرج تنها آخرین لاک‌پشت اصیل جزیره پینتا بود. البته در سال‌های گذشته ادعایی مطرح شد که یک از لاک‌پشت‌های باغ‌وحش پراگ نیز از همین زیرگونه است، اما آزمایش‌های ژنتیک خلاف این را نشان داد.
اما بسیاری از ژن‌های زیرگونه‌ها زنده‌اند. لاک‌پشت‌هایی که در اطراف آتشفشان وولف در جزیره ایزابلا گالاپاگوس زندگی می‌کنند ژن‌های چندین زیرگونه مختلف را با هم ترکیب کرده‌اند. عامل این اطلاح نژادی و پیوند بین زیرگونه‌ها صیادان نهنگ و دزدان دریایی بودند که لاک‌پشت‌ها را در جزیره ایزابلا رها کرده‌اند.
این لاک‌پشت‌های دورگه ژن‌های چندین زیرگونه را که تصور می‌شود منقرض شده‌اند حفظ کرده‌اند، که زیرگونه جزیره پینتا نیز جزو آنها محسوب می‌شود. به دنبال این کشف، کاکون سرپرستی یک هیئت اعزامی را به منطقه بر عهده گرفت و 1667 نمونه دی.ان.ای از لاک‌پشت‌ها جمع‌آوری کرد. تیم وی هم اکنون مشغول جستجو در میان آنها است و به دنبال حیوانات بیشتری می‌گردد که دی.ان.ای زیرگونه پینتا را با خود حمل می‌کنند.
این امید وجود داشت که زاد و ولد این حیوانات را با کمک جرج تنها انجام داد، اما این کار دیگر امکان‌پذیر نیست. با این وجود، اگر حیوانات کافی از نسل پینتا وجود داشته باشد، این امکان وجود دارد که گونه‌ها را به حیات باز گرداند. کاکون می‌گوید: «با انجام تولید مثل انتخابی، شما می‌توانید برخی از آرایش‌های ژنتیکی را به حیات بازگردانید.»
بازگشت از مرگ؟
سال قبل و با همکاری کوین وایت از دانشگاه شیکاگو، کاکون توالی‌گذاری ژنوم جرج تنها را آغاز کرد. نسخه اولیه این مطالعه باید تا چند ماه آینده آماده شود، که به شناسایی لاک‌پشت‌هایی که ژن‌های زیرگونه پینتا را حمل می‌کنند کمک خواهد کرد.
با این وجود، چندین نسل طول خواهد کشید تا بتوان چیزی خلق کرد که شبیه یک جمعیت بادوام از لاک‌پشت‌های جزیره پینتا باشد. از آنجایی‌که آنها خیلی کند زاد و ولد می‌کنند، چنین برنامه‌ای چندین دهه طول خواهد کشید. کاکون می‌گوید: «من زنده نخواهم بود تا آن روز را ببینم، و شما هم زنده نخواهید بود که شاهد آن باشید.»
دزدان دریایی و صیادانی که لاک‌پشت‌ها را در جزیره ایزابلا رها کردند همان انسان‌هایی بودند که آنها را به خاطر گوشت‌شان شکار کردند و گونه‌های مهاجم را به زیستگاه‌های آنها بردند. بنابراین اگرچه باید آنها را به خاطر مخمصه‌ای که برای لاک‌پشت‌ها پیش آمده است مقصر دانست، کاکون می‌گوید که بی‌توجهی آنها شاید سهوا کلید نجات این جانوران از انقراض باشد.
53275