مقامات امریکائی این اقدام را یک اشتباه و ناشی از عدم توجه شناور ماهی گیری به هشدار این ناو اعلام کرده اند[1]. اما وقوع این حادثه یکبار دیگر خاطره شلیک موشک از ناو یو اس اس وینسنس به هواپیمای ایرباس ایرانی و سقوط آن در خلیج فارس در سال 1367 را زنده میکند.
پرواز مسافربری شماره 655 شرکت هواپیمایی که ازبندر عباس به مقصد در حرکت بود با شلیک موشک هدایت شونده ازاین ناو نیروی دریایی ایالات متحده آمریکا بر فراز خلیج فارس سرنگون شد و تمامی 290 سرنشین آن که شامل 46 مسافر غیر ایرانی و 66 کودک بودند، جان باختند. اگرچه دولت امریكا نیز با اقرار به متخلفانه بودن این اقدام وحشیانه، به مصالحه روی آورد و مبلغ 55 میلیون دلار به خانواده‌های قربانیان و نیز مبلغ 40 میلیون دلار برای غرامت ناشی از سقوط هواپیمای مسافربری پرداخت ولی این مبالغ به صورت بلاعوض و بدون قبول مسئولیت حادثه پرداخت شد و هیچ کدام از خدمه ناو مذکور تحت پیگیرد قرار نگرفتند و حتی فرمانده ناو جنگی آمریکا در پایان خدمت خود مدال گرفت!
اینگونه اقدامات ناشیانه بیانگر عدم صلاحیت مسئولین صفی و ستادی آمریکا نسبت به این منطقه حساس بوده و نه تنها اقدامی مغایر با كنوانسیونهای جهانی مربوطه می باشد و باعث نقض آشكار بسیاری از موازین بین المللی به ویژه معاهدات تخصصی در حمایت از هواپیما و کشتیهای غیرنظامی و حمایت از غیرنظامیان در مناسبات خصمانه بوده است بلکه بیانگر روحیه بحرانی نظامیان آمریکا و ترس انها از هر گونه تحرک حتی کشتیهای ماهیگری است. با درنظر گرفتن ارتباط ناو های امریكائی در خلیج فارس با دستورها و مدیریت مستقیم پنتاگون، چنین اقداماتی در خلیج فارس به صورت مستقیم متوجه دولت آن كشور بوده و از نظر حقوقی بین المللی، كلیه اقدامات ناوگان دریائی آمریکا در منطقه اقدامات دولت امریكا محسوب می شوند.
ورود ناو تداركاتي يو‌اس‌اس پونس آمريكا در اواسط تيرماه سال جاري به آبهاي خليج فارس و پيوستن به ناوگان پنجم آمريكا در بحرين در كنار ناوهاي هواپيمابر " انترپرايز"، " آيزنهاور" و " آبراهام لينکلن" این ابراه حیاتی را جولانگاه خود قرار داده و اقدامات نسنجیده و حتی تحریک کننده آنها میرود که جرقه ائی به بشکه باروت آماده انفجار این منطقه حیاتی بزند.
اگر محاکم قضائی بین المللی و یا سازمانهای تخصصی جهانی دولت امریکا را در حادثه حمله به هواپیمای مسافر بر ایرانی که همراه نقض قواعد مسلم امنیت هواپیمائی كشوری و مرگ غیرنظامیان مسافر این هواپیما بود این كشور را مسوول جبران كلیه خسارات وارده و همچنین عذرخواهی از ایران و تعهد به عدم تكرار آن کرده بود دنیا شاهد چنین اقداماتی نبود. متاسفانه بعد از بروز چنین اقداماتی هیچگونه مسئولیت كیفری از سوی دولت امریكا صورت نمیگیرد و صرفا مسئله با اشتباه قلمداد کردن آن فیصله می یابد.
عدم ایفای تعهدات از سوی آمریکا دائر بر محاكمه و مجازات مرتكبین چنین جنایاتی و در پیش گرفتن مسیری متفاوت از موازین بین المللی توسط امریكا، حكایت از استقرار نوعی نظم گریزی بین المللی در سیاست و رویه این كشور است. امریكا در طول تاریخ، موازین بین المللی را تنها در صورت اقتضای منافع خود رعایت كرده و هرگاه تناقضی میان موازین مذكور و منافع خود دریابد، حتی تا تغییر و از محتوا انداختن موازین مذكور پیشروی می كند كه نمونه های این نظم گریزی را می توان در تلاشهای این كشور برای از اعتبار انداختن اصول ناظر بر دفاع مشروع و حفظ تمامیت ارضی و استقلال سیاسی ملتها یافت.
متخلفانه بودن اینگونه اقدامات نه تنها به عنوان ارتكاب یك اقدام علیه موازین مسلم حقوق بین الملل است، بلكه به معنای ارتكاب جرم بین المللی است؛ جرمی كه در كنار مسئولیت بین المللی دولت امریكا در قبال كشورهای منطقه، باعث فعال شدن ظرفیت های حقوق بین الملل در زمینه تعقیب و محاكمه بین المللی كلیه افراد دخیل در اینگونه حمللات اعم از دستور دهندگان و مجریان آن را فراهم می اورد و وزارت امور خارجه در این زمینه مسئولیت حقوقی، سیاسی و دیپلماتیک و رایزنی با کشورهای منطقه و سازمانهای بین المللی و تخصصی دارد.
مهم نیست که کشتی ماهیگری هندی و در ساحل امارات بوده مهم آنست که اینگونه اقدامات تحریک آمیز میتواند باعث تنش و شروع درگیری مخصوصا در شرایط کنونی و بحرانی منطقه و تحولاتی که هر یک از این کشورها با آنها مواجه هستند شده و باید کشورهای منطقه نسبت به عواقب چنین تحرکاتی هوشمندانه برخورد و از قبل تمهیدات لازم را بکار ببرند. بازنمودن ابعاد چنین تحرکاتی و عواقب خطرناک آن برای منطقه توسط بیانیه رسمی وزارت امور خارجه نزد سازمانهای مذکور و هشدار علنی به آمریکا در پرهیز از بحرانی کردن منطقه کمترین اقدام در این زمینه است و با این وقایع باید مستند ، مستدل و حقوقی و سیاسی برخورد فعال شود چیزی که حداقل ظرف یکی دو روز اخیر که این اقدام صورت گرفته است شاهد آن نبوده ایم. این اقدامات تحریک امیز ادامه پیدا خواهد کرد و مسئولین از هم اکنون باید مشخصا آماده برخورد مناسب با چنین اقدامی در صورتیکه علیه یک شناور ایرانی صورت گیرد، باشند.
[1] http://www.nytimes.com/2012/07/17/world/middleeast/united-states-navy-ship-fires-on-boat-off-coast-of-united-arab-emirates.html?_r=1&ref=world&cid=nlc-dailybrief-daily_news_brief-link4-20120717