محمدحسین جهان‌پناه: حوالی پاییز سال پیش، وقتی نخستین تصاویر جی20 (اولین جنگنده نسل پنجم چینی) روی وب‌سایت‌های چینی منتشر شد خیلی‌ها از سرعت پیشرفت صنعت هوانوردی چین حیرت‌زده شدند، آن هم در شرایطی که هنوز یک سال از پرواز تی50، نخستین جنگنده پنهان‌کار روسی (پس از دوران جنگ سرد) نگذشته بود و تصور بر این بود که در خوش‌بینانه‌ترین حالت چینی‌ها پنج تا ده سال تا رسیدن به تکنولوژی کافی برای ساخت جنگنده‌های نسل پنجم فاصله دارند.
اما این روزها باز هم زمزمه‌هایی از طراحی جنگنده نسل پنجم دیگری از چین به گوش می‌رسد؛ طرحی که بعید نیست تا چند ماه دیگر رسما شاهد رونمایی از آن باشیم. چندی پیش تصاویری مشکوکی از انتقال هواپیمایی نامعلوم در خیابان‌های پکن روی وب‌سایت‌های چینی منتشر شد که موجی از شایعات را به راه انداخت.
تصاویر این هواپیمای جدید که در خیابان‌های پکن هنگام عبور گرفته شده، البته چیز چندانی را مشخص نمی‌کند و مقامات چینی هم همانند همیشه موضوع را تایید یا تکذیب نکرده‌اند؛ اما می‌شود گفت حداقل شکل ظاهری این هواپیما، مدل آزمایشی یا هر چیزی که احتمالا زیر پارچه‌های رنگی پنهان شده است با تصویر مدل نمایشی که در نمایشگاه هوافضای سال گذشته چین به نمایش گذاشته شد هم‌خوانی دارد، طرحی که ظاهرا اف-60 خوانده می‌شود و شباهت بی‌بدیلی به اف-22 آمریکایی دارد. البته همچنان این احتمال وجود دارد که هواپیمای مرموز این تصاویر یک جت آموزشی ال15 بدون دم عمودی و سطوح کنترلی‌اش باشد. اما به هر حال، انتشار این تصاویر موجب مطرح شدن بحث‌هایی جدی در باره ابعاد تازه‌ای از برنامه جنگنده‌های نسل پنجم چینی شده است.
طرح اف-60 ظاهرا یکی از وارثان برنامه جی-21 است که توسط شرکت شینیانگ برای رقابت در مناقصه جنگنده نسل پنجم چینی طراحی شده بود. طرح فعلی اما احتمالا نمونه‌ای از یک جنگنده برتری هوایی سبک در کلاس اف35 به شمار می‌رود. با توجه به ابعاد بزرگ‌تر جی20 می‌توان فرض کرد که هواپیمای مذکور به عنوان جنگنده‌ای تهاجمی و پنهان‌کار و یا یک رهگیر دوربرد طراحی شده است و طرح حاضر می‌تواند مکمل آن باشد. اما اگر واقعا چینی‌ها قصد رونمایی از یک هواپیمای نسل پنجم جدید آن هم به فاصله یک سال از طرح پیشین خود را داشته باشند، می‌شود گفت پس از سال‌ها شاهد اتفاقات مهمی در صنعت هوانوردی خواهیم بود؛ به خصوص که تنها سازندگان جنگنده‌های نسل پنجم امروزی یعنی روسیه و آمریکا هر یک در توسعه برنامه‌های خود (که هر یک چندین دهه زمان بردهاند) هنوز با مشکلات زیادی مواجهند.
البته مطمئنا چینی‌ها در ساخت این جنگنده‌های جدید شدیدا وام‌دار تکنولوژی‌هایی هستند که از آمریکایی‌ها و روس‌ها به عاریت گرفته‌اند و این موضوع را به خوبی می‌توان در سیمای جی 20 مشاهده کرد؛ جنگنده‌ای که به وضوح ترکیبی از خواص اف-22؛ اف35؛ تی 50 و حتی وای‌اف23 را در خود دارد.
مقایسه اف22، اف35 و اف16
نمایی از سوخو تی50
نمایی از وای‌اف 23
طرح مفهومی اف-60 هم از این قاعده مستثنی نیست. بر اساس مدل اولیه‌ای که از طرح اف60 رونمایی شده، می‌توان گفت که در صورت دست نخورده باقی ماندن طرح فوق، اف60 هم کپی بانمکی از اف22 با ترکیبی از خصوصیات، ابعاد و مشخصات اف35 خواهد بود. با این اوصاف با جنگنده‌ای دوموتوره با دم عمودی مورب ، بال‌های لوزی شکل و کابینی هم‌تراز روبرو هستیم. البته این موضوع به تنهایی از ارزش سرعت ساخت و توسعه صنایع هوایی چین نمی‌کاهد. بر اساس شایعات برنامه اف60 ظاهرا هنوز طرحی با سرمایه شخصی شینیانگ است که به امید به جلب نظر فرماندهان ارتش چین در دست توسعه قرار دارد. هر صحبتی پیرامون آینده این طرح نیز مستلزم انتشار اطلاعات و تصاویری مستدل خواهد بود.
5353