فاطمه محمدینژاد: انتظار میرود مدیریت جنگلها یکی از نکات کلیدی مورد بحث در نشست آبو هوای سازمان ملل باشد که آذر ماه در کپنهاگ برگزار میشود. در این اجلاس کشورها در مورد چگونگی تشویق کشورهای دارای جنگلهای بارانی به حفاظت از جنگلهایشان صحبت خواهند کرد. این شیوه تاکنون به کاهش جنگلزدایی و از میان بردن جنگلها کمک زیادی کرده است.
به گزارش نیچر، جنگلزدایی در جنگلهای بارانی باسین کونگو که دومین جنگل بارانی بزرگ دنیاست، در 15 سال گذشته به میزان 0.15 درصد کاهش داشته است. اما نتایج اولیه مدلی کامپیوتری که این هفته ارائه شد، پیشبینی میکند که قطع درختان جنگلی در این منطقه در سالهای 2020 / 1399تا 2030 / 1409، حدود 0.3 تا 0.5 درصد افزایش یابد.
کشورهای اصلی صاحب جتگلهای بارانی که طی سالیان دراز شاهد میزان قابل توجهی از جنگلزدایی بودهاند، مانند اندونزی (2.0%) و برزیل (0.6%)، بر اساس تفکرات تاریخی خود به دنبال جبران مافات برآمدهاند. انتظار میرود این کشورها با اجرای یک برنامه تجاری، برای هر میزان کاهش جنگلزدایی بیشتر از میانگین، جوایزی را به خود اختصاص دهند.
اما برخی معتقدند استفاده از روشهای تاریخی، تغییرات کوتاهمدتی را در کشورهایی مانند کنگو ایجاد میکنند. با وجود اینکه این منطقه در گذشته نرخ پایینی از قطع درختان را داشته است، اما پیشرفتهای اخیر در شبکههای جادهای و همچنین استخراج معادن و پروژههای برش الوار، به احتمال زیاد در سالهایی نه چندان دور باعث افزایش قطع درختان میشود. کارلوس دواسیگه، هماهنگ کننده پروژه جنگلهای آفریقای مرکزی که توسط اتحادیه اروپا حمایت میشود، معتقد است: «شواهد زیادی در دست است که نشان میدهد جنگلهای آفریقای مرکزی در سالهای آینده دستخوش تغییرات قابل توجهی خواهند شد. اما پروژه جنگلهای آفریقای مرکزی امیدوار است بتواند مرکز کنترل مناطق جنگلی را راهاندازی کند».
مایکل اوبرستاینر که سرپرستی گروه توسعه مدل جنگلی را در موسسه بینالمللی سیستمهای تحلیل کاربردی واقع در لوگزامبورگ اتریش بر عهده دارد، میگوید: «بسیاری از پیشنهادات ارسالی برای پروژه نشان میدهد که گذشته، پیشگوی خوبی برای آینده است. اما در مورد کشورهای آفریقای مرکزی، برنامههای آیندهنگر میتوانند قابل اطمینانتر باشند.»
جنگل نمونه
این مدل که مساحتی معادل 10 تا 50 کیلومتر مربع را دربرمیگیرد، ترکیبی از سه مدل جهانی به نامهای GLOBIOM، G4M و EPIC است. پیشبینیهای این مدل بر اساس محرکهای کلیدی جنگلزدایی است که شامل رشد جمعیت، رشد تولید ناخالص داخلی، افزایش تقاضا و تولید سوختهای طبیعی و محصولات چوبی و کشاورزی است. این نمونه بر پایه محاسبه سوددهی قطع درختان جنگلی در مناطق بخصوص و بر اساس نقشهبرداری، ترکیب خاک و آبوهوا کار میکند.
با این حال اوبرستاینر معتقد است این نمونه در صورتی خوب کار میکند که دادههای ورودی خوب باشند و کسب دادههای مناسب نیز به دلیل کمبود منابع یا نگهداری اطلاعات توسط شرکتهای خصوصی کار آسانی نیست.
آندری کوندیوشوکو، مسئول بخش اموال جنگلی وزارت محیط زیست جمهوری دموکراتیک کنگو در این رابطه میگوید: «ایده آمار قابل اعتمادی که در دسترس عموم قرار گیرد در این کشور جایی ندارد. آمار واقعیتها را نشان نمیدهند. مشکل دیگر این است که این نمونه محرک اصلی جنگلزدایی، یعنی قطع غیرقانونی درختان برای تهیه زغالچوب یا الوار را مورد محاسبه قرار نمیدهد».
در حال حاضر، گروه حفاظت WWF امیدوار است بتواند این شکاف داده را با استفاده از 'geo-wiki' حل کنند. این ایده که از دانشنامه آزاد ویکیپدیا الهام گرفته است، محلی را برای اطلاعات جنگلی فراهم میسازد. لئو بوتریل، سرپرست پروژه ژئو-ویکی دفتر WWF گفت: «این برنامه، اصول شبکههای اجتماعی را با نقشهبرداریهای هوایی ادغام میکند.»
بوتریل پس از اینکه در تلفیق اطلاعات منطقه باسین کنگو دچار مشکل شد، به فکر ایجاد ژئو-ویکیافتاد و توانست طی دو سال گذشته، اطلاعاتی را در مورد منابع معدنی، امتیازات جنگلی و ساختوسازهای برنامهریزی شده مانند خطوط راهآهن، جادهها و خطوط حمل و نقل گردآوری کند. او امیدوار است کاربران این سایت بتوانند در جمعآوری دادهها و نقشهها در طریق اینترنت یا پیامکوتاه و همچنین ارائه نظرات و ویرایش متن کمک کنند.
گروه WWF در سال 2010/ 1389، نسخه آزمایشی ژئو- ویکی را برای جمهوری دموکرات کنگو ارائه خواهد کرد و امیدوار است این سیستم تا اواسط سال 2010 کاملا کاربردی شود. بوتریل در این زمینه گفت:« امیدواریم مردم از این ایده استقبال کنند.