شاید اغراق نباشد اگر گفته شود که ایرانی ها، بعد از سال 1357، در دو انتخاب، مشارکت حداکثری داشتند؛ یکی، رفراندوم جمهوری اسلامی و دیگری، ثبت نام دریافت یارانه نقدی. با این تفاوت که در اولی، مردم با دولتمردان، همدل و یکصدا "آری" گفتند اما در دومی، بیشترینِ مردم، برخلاف انتظار دولت، "نه" گفتند.
ما ایرانی ها بدون این که یاد گرفته باشیم و تجربه ی "نه گفتن" داشته باشیم، برخلاف نظر مردان اقتصادی دولت یازدهم، از بین "آری" یا "نه" به یارانه نقدی، "آری" را انتخاب کردیم و به حذف یارانه نقدی از سبد درآمد ماهیانه ی خانوده ی خویش، "نه" گفتیم.
می گویند بزرگی، مردی زحمتکش را محتاج و نیازمند یافت، به رسم ادب و حیا از شرمِ آن مرد زحمتکش، سکه ای در مسیر حرکت او انداخت تا شاید، از این طریق به او کمکی کرده باشد. مرد، در چند قدمی سکه، چشمانش را بست و خدا را شکر کرد و از سکه گذشت. آن بزرگمرد، کنجکاو شد که دلیل شکرگزاریِ او را جویا شود.
پرسید و پاسخ شنید:
چگونه بنده ای که هر روز، به بیابان و صحرا می رود و خارهایی را گردآوری می کند که خودش، در به وجود آمدن و تولید و رشد آن ها، هیچ دخالتی نداشته و فقط آن ها را جمع می کند و به بازار می برد و در بازار، نیازمندی را می یابد که به این خارها، سخت محتاج است و بابت آن ها، پول خوبی می دهد و بنده، با آن پول، مایحتاج زندگی خود و اهل و عیال خویش را تأمین می کنم که نه در تهیه ی گندم و آرد و نان، دخالتی داشته ام و نه توانایی تولید حتی یک قطره آب را دارم، خدا را شاکر نباشم! چگونه خدای مهربان را شکر نکنم؛ حال آن که خداوند رحمان و رحیم، این همه نعمت بی منت، عطا فرموده است.
به یقین، در سالی که به سال "اقتصاد و فرهنگ با عزم ملی و مدیریت جهادی" نامگذاری شده است، این عزم ملی که نزدیک به نود درصد مردم (اینجا)، به مقوله ی اقتصادی "دریافت یارانه نقدی"، پاسخ مثبت دهند، جای تأمل و بسی مطالعه و تحقیق دقیق نیاز دارد. چه این که به نظر می رسد این پیش فرض، صحیح است که همت جهادی دولت در فرهنگ سازی "نه گفتن" به ثبت نام دریافت یارانه، کافی نبوده و بیش از آنچه که از سوی رسانه های رسمی، تلاش شد، محتاج مدیریت جهادی صدا و سیما بود که قابل بررسی است.
این بار، ما ایرانی ها، چه مؤدبانه به خواست دولتی که حتی عمر مدیریتش به یکسال هم نمی رسد، "نه" گفتیم! حال آن که؛ گفته می شود: "نه" تلفظش آسان است اما گفتنش سخت! (اینجا)
و با این که دولت، اعلام کرده بود؛ "پرسشنامه‌های خوداظهاری دریافت یارانه نقدی 20 فروردین 93 توزیع می‌شود" (اینجا) اما سخت ترین حالت ممکن را برای "نه" گرفتن از مردم، انتخاب کرد (اینجا) و ثبت نام اینترنتی را ملاک و معیار مشارکت همه ی شهروندان باسواد و بی سواد و شهری و روستایی، قرار داد ولیکن مردم، در کمال احترام و با درک نسبی از شرایط دولت، به دلیل نگرانی از پیش به وجود آمده، بابت وضعیت معیشتی و اقتصاد خانواده ی خود، به خواسته ی دولت، "نه" گفتند.
بدیهی است که واژه ی "نه" یکی از کوتاه ترین و ساده ترین کلمات برای تلفظ در فارسی است. اما دقیقاً همین کلمه، به زبان آوردنش سخت است. (اینجا)
حال، این "نه گفتن"ِ مردم به تقاضای دولت مبنی بر انصراف از دریافت یارانه نقدی، به نظر می رسد که برای دولت، سنگین تمام بشود. چرا که مردم، به صراحت، بیان کردند که خواهان و متقاضی توجه دقیق تر و عمیق تر و کارشناسی به شرایط اقتصادی جامعه، از سوی دولتمردان اند.
گفتن این نکته نیز خالی از توجه نیست که پرداخت یارانه در فاز اول اجرای قانون هدفمند کردن یارانه ها، دارای ویژگی هایی بوده است، از جمله؛ عجله در اقدام، بی برنامگی، بدون توجه کافی به دیدگاه های مختلف کارشناسی، ناهماهنگی آشکار در بدنه اجرا و بی محابا عملیاتی کردن موضوع.
و مهم تر این که؛ به شیب تند و رو به بالای "تورم" و رشد روزافزون آن، قبل، حین و بعد از اجرا، وقعی ننهادند و گویا اصلاً نسبت به حاکمیتِ تصاعدی "رکود" بر بازار کار و تولید و تجارت و نیز شرایط بحرانی و خاص دوره ی تحریم، چشم بسته بودند.
حتماً همگان تأیید می کنند که کلمه "نه" به تنهایی، خیلی خوشایند نیست (همانجا)؛ اما چه بسا که ثبت نام کنندگان دریافت یارانه نقدی، موقع ثبت نام، گفته باشند؛
دولت محترم
ممنونم ولی متأسفم، "نه"!
یعنی که؛ پرداخت یارانه نقدی ما را قطع نکن! و طبق قانون، فاز دوم اجرای هدفمند کردن یارانه ها را اجرا کن و بدان و آگاه باش که؛ ان شاءالله ما هم در مصرف بهینه ی سوخت و انرژی و خرید محصولات و کالاهای تولید داخل، در راستای تحقق اقتصاد مقاومتی تمام سعی و تلاش خود را به کار می بندیم.
و
سخن آخر؛
ثبت نام یارانه ها تمام شد اما دولت و نهادهای حاکمیتی، خصوصاً رسانه های رسمی کشور همچون صدا و سیما توجه داشته باشند که جهت ضرورت انجام فرایند فرهنگ سازی در خصوص پیاده سازی ریزبرنامه های اقتصادی و اجرای سیاست‌های کلی "اقتصاد مقاومتی"، هنوز در ابتدای راه هستند.
........................................
یادآوری: گفتنی است عمده ی دیدگاه و نگاه اساسی این یادداشت، به پیش از پایان یافتن مهلت ثبت نام دریافت یارانه بر می گردد و اکنون که نتیجه، مشخص شده، تنظیم و منتشر شده است.