هر دو نقاشی متعلق به نسخه ای از دلائل الخیرات متعلق به دانشگاه میشیگان است.

محمد بن سلیمان جزولی (درگذشته 1465 م / 869 ق) انشاء کننده «دلائل الخیرات» یک صلواتیه بلند است که تمامی آن به عربی، حاوی جملات عربی مشتمل بر صلوات بر پیامبر (ص) است. صدها نسخه از این اثر در کتابخانه های مختلف اروپا و افریقا وجود دارد و مسلمانان صوفی مسلک شمال افریقا برای قرنها از این کتاب در جلسات عمومی و خصوصی استفاده کرده و آن دعاها را می خواندند.
در بیشتر این نسخه ها، دو نقاشی از مسجد الحرام و مسجد النبی (ص) درج شده که به لحاظ هنر دینی ارزشمند و گاهی برای شناخت برخی از نکات تاریخی هم جالب است.
چند نسخه از این اثر در کتابخانه دانشگاه میشگان هست و یکی از این نسخه ها که زیبا نوشته شده ولی بدون تاریخ است، حاوی دو نقاشی جالب یکی از مسجد الحرام و دیگری از مسجد النبی (ص) است، اما نکته جالب این است که تنها به مسجد بسنده نکرده و جزئیات دیگری را هم بر حسب تخیل یا شنیده ها افزوده است.
برای مثال در نقاشی مسجد الحرام خانه های اطراف حرم را آورده و به علاوه مسیری را مشخص کرده که می تواند اشاره به حدود حرم باشد که با علائم و ستونهایی از قدیم علامت گذاری می شده است.
در مورد مدینه نیز خانه های مدینه قدیم و حتی دیوار شهر را نیز آورده است. اشاره به نخلستانهای اطراف شهر هم جالب است.

 

 

 

 

"