لورنا کسلتون: اگر هنوز هم از بی‌نتیجه ماندن نشست آب‌و‌هوایی کپنهاک مأیوس هستید و فکر می‌کنید علم دیگر هرگز نمی‌تواند به میانه معادلات سیاسی جهان پا بگذارد، بد نیست بدانید دانشمندان هنوز دست از تلاش برنداشته‌اند.
این هفته انجمن سلطنتی بریتانیا در لندن میزبان نشست سرنوشت‌سازی است. نتایج حاصل از این نشست نشان خواهند داد که چگونه برترین اندیشمندان جهان و شناخته‌شده‌ترین چهره‌های علمی معاصر در کنار دولت‌مردان قرار خواهند گرفت تا جهان بهترین استفاده را از سودمندترین راهکارهای علمی ممکن ببرد.
این نشست بخشی از تلاشی است که شما احتمالا چیزی در مورد آن نشنیده‌اید: «شورای بین دانشگاهی امور بینالمللی» که به اختصار (IAP) نامیده می‌شود و ائتلافی جهانی از محققان دانشگاه‌های سراسر این کره خاکی از آلبانی گرفته تا زیمباوه را شامل می‌شود. هدف از برگزاری این اجلاس در هفته جاری توافق بر سر راهکار‌هایی است که به این مجمع اجازه می‌دهند تا به عنوان یک مرجع علمی جهانی بهترین توصیه‌ها را به دولت‌مردان ارائه کند و بتواند به سیاستگزاران در حل چالش‌های بزرگ جهانی پیش رو کمک کند.
این مجمع سال 1993/ 1371در پاسخ به نگرانی‌های جهانی در زمینه افزایش جمعیت در دهلی نو، هندوستان تأسیس شده و از آن زمان تاکنون مرتب گسترش پیدا کرده و شهرت روزافزونی داشته است. از انجمن سلطنتی بریتانیا به عنوان قدیمی‌ترین نهاد علمی موجود جهان گرفته تا مراکز جدیدی در موزامبیک و نیکاراگوئه که تنها یک‌سال از تأسیس آنها می گذرد همگی عضو این مجمع هستند. جدیدترین عضو این مجمع هم انجمن علوم افغانستان است که به تازگی به این ائتلاف علمی پیوسته است. این همان مجمع جهانی علوم است که تاکنون 103 عضو دارد.
این مجمع روی موضوعات گوناگونی مانند افزایش جمعیت جهان، اسیدی‌شدن اقیانوس‌ها و بررسی سیر تکامل کار می‌کند. هدف نهایی این مجمع تبدیل‌شدن به تأثیرگذارترین مرجع علمی جهان است تا بتواند صدای دانشمندان را در این غوغای سیاسی به گوش دولت‌مردان و سیاستمداران جهان برساند.
علاوه بر این این مجمع برای بهبود آموزش علوم، حمایت از محققان جوان و بهبود ارتباطات علمی در سطح جهان تلاش می‌کند. این اهداف به خصوص در کشورهای در حال توسعه بسیار حائز اهمیت هستند: IAP در عین حال که تلاش می‌کند به فقیرترین کشورها برای ایجاد ساختار علمی کمک کند و آنها را در جهت استفاده بهینه از فناوری و ظرفیتهای مشورتی حمایت کند، می‌خواهد به صدای واحد علم در جهان تبدیل شود.
این سال‌ها نشانه‌های امیدوار‌کننده‌ای وجود داشتند که نشان می‌دادند علم دارد به بخشی اساسی از سیاست‌های بینالمللی تبدیل می‌شود. به عنوان مثال درک روزافزون این موضوع که همکاری‌های علمی بینالمللی می‌تواند به بهبود روابط میان کشورها منجر شود. زمان نشان داده آنجا که سیاستمداران شکست می‌خورند، اغلب راه حل‌های علمی راهگشا هستند و همیشه این دانشمندان هستند که در میانه کشمکش‌های سیاسی میان کشورهای متبوعشان هم به بهترین شکل ممکن برای رسیدن به هدف‌های بزرگ با یکدیگر همکاری می‌کنند.
جهان امروز با چالش‌های منحصر به فردی روبرو است که بدون‌شک محققان به تنهایی قادر به رویارویی با آنها نیستند. چالش‌های امروزی پیچیده‌تر از گذشته هستند، دیگر یک سئوال ساده وجود ندارد که بتوان به تنهایی به آن پاسخ داد و اغلب این عقاید غیرمنطقی هستند که بر حقایق منطقی چیره شده‌اند. بدون یک راهکار واحد علمی به نظر می‌رسد دولت‌ها هیچ امیدی به حل بزرگ‌ترین مشکلات فعلی جهان از تولید سلاحهای اتمی گرفته تا امنیت غذایی، بیماری‌ها و تأمین انرژی نداشته باشند.
در این هفته IAP تلاش خواهد کرد به راهکاری واحد برای پیش‌بینی و حل چالش‌های قرن بیست و یکم دست پیدا کند، این بهترین کاری است که در حال حاضر مجمع جهانی علم از عهده انجام آن برمی‌آید.
نیوساینتیست، ترجمه: محبوبه عمیدی