یک پژوهشگر حوزه اقتصاد کشاورزی از موانع، تهدیدها، و نقاط قوت صادرات مرکبات در استان مازندران سخن گفت.
محمدرضا ملکیان اظهارکرد: مازندران همواره در راس تولید مرکبات کشور بوده است چون این استان 45 درصد سطح زیر کشت دارد و 47 درصد تولید مرکبات در کشور متعلق به این استان است و همچنین 103 هزار هکتار باغ مرکبات در مازندران قرار دارد که سالانه بیش از دو میلیون تن محصول از آن به دست می‌آید و مرکبات در استان مازندران بعد از برنج بیشترین سطح کشت را به خود اختصاص داده است.
این پژوهشگر حوزه اقتصاد کشاورزی ادامه داد: چنین ظرفیتی نشان از این دارد که می‌توانیم برای صادرات گسترده مرکبات از استان مازندران اقدام کنیم. این در حالی است که از بیش از دو میلیون تن مرکبات تولید شده در این استان فقط یک درصد آن معادل 20هزارتن صادر می‌شود در صورتیکه مازندران قابلیت صادرات بیش از 400 هزار تن مرکبات را دارد.
او با بیان اینکه استان مازندارن نقاط قوت ویژه‌ای دارد که میتواند، قطبی برای صادرات مرکبات به خارج ازکشور باشد، گفت: سطح زیر کشت باغ‌های مرکبات کشور حدود 215 هزار هکتار است که بیش از 45 درصد از آن، یعنی 103 هزار هکتار، در اختیار استان مازندران است. همچنین از تولید حدود چهار میلیون و نیم تن مرکبات در کشور، بیش از دو میلیون تن آن در مازندران است. ازسوی دیگر به طور متوسط از هر هکتار باغ مرکبات حدود 18 هزار و 500 کیلوگرم میوه برداشت می‌شود که البته باغداران پیش رو با بهره‌وری از نهال زیر 18 سال رکوردی تا بالای 75 تن در هکتار هم داشته‌اند.
وی افزود: البته تهدیدهایی هم برای گسترش کشاورزی و صادرات مرکبات در استان مازندران وجود دارد؛ مثلا اینکه اکثر درخت‌های مرکبات آن استان، بالای 18 سال هستند و این موضوع منجر به کاهش کیفیت و کاهش محصول این استان شده است. کارشناسان معتقدند که در کشورهای دیگر هر 18 سال، درختان مرکبات بریده می‌شوند این در حالی است که این اتفاق در استان مازندران در سن 35 تا 40 سالگی درخت می‌افتد.
این پژوهشگر حوزه بازرگانی، همچنین بیان کرد: اگر از منظر تجارت سنتی به صادرات مرکبات بنگریم؛ نداشتن انبار و سردخانه استاندراد و کافی برای نگهداری میوه پس از برداشت، بسته‌بندی نامرغوب اقلام مختلف، فقدان حمل و نقل هوایی سریع و فرودگاه‌های فاقد تسهیلات نگهداری سردخانه، ظرفیت سردخانه‌های نگهداری مرکبات از جمله موانع راه گسترش صادرات محصولات کشاورزی در استان مازندران می توان بیان کرد.
ملکیان اظهار کرد: از دیگر موانع نیز می‌توان به ارتعاشات ناشی از حرکت وسیله نقلیه که باعث کاهش مقاومت بسته می‌شود و جاده نامناسب و وسایل نقلیه ضعیف اشاره کرد که منجر به صدمات به مرکبات می‌شود. همچنین ما در ایران در زمینه قرنطینه نباتی و گمرک نیز مشکل داریم، بازاریابی مناسبی نداریم و نمی‌توانیم محصولات خود را به صورت مناسب به کشورهای واردکننده معرفی کنیم و با سلایق مشتریان خارجی نیز آشنایی نداریم.
این پژوهشگر حوزه بازرگانی، افزود: اگر از منظر رویکرد نوین بازرگانی جهانی بخواهیم به صادرات مرکبات بنگریم اولویت‌ها تغییر می‌یابد. به نظر من بزرگترین مانع راه صادرات مرکبات ما این است که تجار ما سنتی و پارتیزانی عمل می‌کنند. چند تاجر مازندرانی وجود دارند که هرکدامشان حداکثر می‌توانند سالانه یک تا سه هزار تن مرکبات به کشورهای آسیای میانه و همسایه‌ها صادر کنند . در صورتی که کشور روسیه در سال 500 هزارتن مرکبات وارد کشورش می‌کند که اکثر آن‌ها در فروشگاهای زنجیره‌ای روسیه توزیع می‌شود که متاسفانه هیچ تاجر ایرانی قدرت تامین تقاضای آن فروشگاها را ندارد. تامین دائمی مرکبات برای فروشگاهای زنجیره ای الزامات خود را دارد.
وی در باب الزامات رویکرد نوین بازرگانی افزود: اولین الزام وجود یک برند جهانی ایرانی مرکبات است که همانند شرکت کاله عمل کند. برند کاله جزو 50 برند برتر مواد غدایی در جهان است. یک برند جهانی محصول یک تفکر مدرن است و طبیعتا کارکرد آن در تمام سطوح همگام با تغییرات جهانی است. لذا متعاقب آن دیگر شرکت های حمل و نقل سردخانه دار ( زمینی و هوای و دریایی) کنار برندهای جهانی قرارمی گیرد. در صورتیکه در بسیاری از مواقع خرده تجار شکایت می‌کنند که چرا ماشین و حمل و نقل مناسبی وجود ندارد. امروزه مشکلات حمل و نقل عارضه طبیعی تجارت پارتیزانی و موردی در عرصه مواد غدایی و کشاورزی است.
ملکیان بیان کرد: اگر مازندران بخواهد در جهان واقعی در عرصه صادرات مرکبات موفق عمل کند؛ باید صاحب یک برندی شود که همیشه بالا 50 هزار تن مرکبات سورت شده صادراتی آماده تحویل داشته باشد. البته یک برند جهانی همانند کاله هزینه های قابل توجه ای برای آموزش نیروهای انسانی اش پرداخت می کند تا در عرصه جهان بماند. در صورتیکه خرده تجار ما به علت عدم آگاهی دچار خسران و ضرر فراونی می شوند.
3939