رسول شقاقی: از اولین روز کاری سال جدید، بحث کیفیت خودروهای داخلی از تامین قطعه و تولید تا خدمات پس از فروش به موضوع روز صنعت تبدیل شده است. در ایران خودرو شورای عالی کیفیت تشکیل شده، مجلس پیش‌نویس طرحی برای افزیش کیفیت خودروهای ساخت داخل آماده کرده، سایپا در حال ارائه برنامه‌های افزایش کیفیت است، سازمان گسترش به عنوان بزرگ‌ترین سهام‌دار خودروسازان، از افزایش زمان گارنتی خودروسازان خبر داده و جلسات برنامه‌ریزی برای پیش‌برد سند 1404 خودرو با کارگروهی که مشخص شده تشکیل می‌شود. وزیر صنایع از تعمیرگاه مرکزی ایران خودرو سرزده بازدید می‌کند و تعداد تعمیرگاه‌ها در برنامه‌ای که اعلام شده، قراراست افزایش یابد.
به‌نظر می‌رسد دست‌کم بخشی از این اتفاقات زنجیره‌ای که در نهایت سعی دارد مصرف‌کننده داخلی را خشنود کرده و رضایت وی را جلب کند به کاهش 20 درصدی تعرفه واردات خودرو ارتباط داشته باشد. مجلس اسفند سال گذشته علی‌رغم نظر کمسیون صنایع با 20 درصد کاهش تعرفه پیغامی را که همیشه داد می‌زد این بار به خودروسازان فهماند. آنها شاید از این سخن شناخته شده‌ترین نظریه‌پرداز کیفیت استفاده کردند.
«دمینگ» که اتفاقا در صنعت خودرو ایران کاملا شناخته شده است در یکی از سخنرانی هایش می‌گوید: «در راستای حمایت از صنایع و تولیدات داخلی و به جای پرداختن به مقوله اساسی کیفیت، اگر بخواهیم صرفا به تصویب مقررات سفت و سخت و بستن تعرفه‌های سنگین گمرگی بسنده کنیم، نتیجه‌ای نخواهد داشت مگر ترویج بی‌لیاقتی»
مجلس اما بسیار زود و البته با یک فوریت حرف خود را محترمانه پس گرفت تا افکار عمومی بار دیگر شاهد امتیاز گرفتن خودروسازان باشند. این امتیاز گرچه در شرایط هدفمند کردن یارانه‌ها و رکود جهانی اقتصاد منطقی به نظر می‌رسد اما مصرف‌کننده ایرانی را بار دیگر از کیفیت ناامید خواهد کرد. آیا تمام اتفاقاتی که در ابتدا آمد جهت جلوگیری از همین ناامیدی است؟
اگر به تجربه اتکا کنیم جواب منفی خواهد بود و به اقدامات فوق باید بیشتر به دید تبلیغات نگریست. این مورد وقتی یکی از نمایندگان مجلس می گوید «نکته مهم این است که جزییات موضوع به خود دولت واگذار شود ولی هر سه ماه یک بار باید به مجلس درمورد میزان پیشرفت کار گزارش دهد» پررنگ‌تر می‌شود. از طرفی حتی اگر خودروسازان جلسات کیفیتی را در حد یک نهضت هم انجام دهند، به‌دلیل آنچه سابقه ذهنی مردم نامیده می‌شود، ناامیدی ادامه خواهد داشت.
اما همزمان می توان دیدگاه دیگری را هم مطرح کرد. چندی پیش سند افق 1404 خودرو تصویب و ابلاغ شد. نقش این سند در ابهام‌زدایی در تصمیمات و برنامه‌ریزی‌ها بسیاری را خوشبین کرد که از این پس شاهد دیدگاهی یکپارچه در خودروسازی خواهیم شد. دیدگاهی که در داستان کاهش تعرفه آزمون موفقی برجای نگذاشت اما اتفاقات پس از آن ـ که مخصوصا پس از دیدار نوروزی مقام معظم رهبری از صنعت خودرو تشدید شد ـ نشان می‌دهد هم مقصد تعریف شده و هم مسیر در حال معرفی است.
نگاهی به سخنان مجید هدایت که می‌گوید «هدف اساسی این است که برای هر 4هزار خودرو، یک تعمیرگاه مجاز وجود داشته باشد» یا «به طور متوسط هر خودرو در کشور در دوره گارانتی 3 بار به تعمیرگاه مراجعه می‌کند که این رقم در دنیا 1.2 است و طبق برنامه سه ساله، خودروسازان داخلی موظف شدند این ضریب را به عدد 2 برسانند» نشانه‌هایی از آن چیزی است که می تواند در فاصله‌ای چند ساله نه تنها ناامیدی مصرف‌کنندگان نهایی را از خودروسازانشان کاهش دهد بلکه فرصتی خواهد بود برای عرض‌اندام ایران‌خودرو و سایپا و این شاید آخرین فرصت است.