نزديك به ٢٥ سال است كه بنده به جلسات مصاحبه پذيرش دانشجويان دكتري دعوت ميشوم و هميشه در اين ساليان از خود پرسيده ام اين مصاحبه چند دقيقه اي به چه درد ميخورد ! حدود پنج سالي است كه فقط شركت ميكنم و نمره نميدهم چون اصلا نتوانستم در مفيد بودن ان با خودم كنار بيايم ؟
دعوت شدگان همه از فيلترهاي اوليه گذشته اند مثل داشتن ليسانس، مدرك فوق ليسانس و مقالات و داراي نمره زبان و ازمون كتبي هم هسند بعد از اينها دعوت براي مصاحبه ميشوند ! معمولا چند استاد در جلسه تشريف دارند و عموما از تز كارشناسي ارشد انها سوال ميشود، در عرض ۵دقيقه با خلقيات مختلف اساتيد و بنا به گفته هاي دانشجويان زير بار استرس كشنده ( برخي مي خندند، برخي راه ميروند، برخي فقط نگاه ميكنند و ...) ارزيابي ميشوند؟
كافيست زير استرس يك دانشجو كلمه اي خارج از عرف مقام والاي ما اساتيد بگويد او رد است، لاغير؟ اساتيد ممكن است بنا به هزار دليل از دانشگاه طرف خوشش نيايد! يا از استاد راهنماي فوق او يا از شهر مربوطه و يا ... بالعكس يا از انها خوشش ايد! او رد يا قبول است بسته به حب و بغض اشاره شده؟
مثلا شايد لباس مناسب براي مصاحبه به تن نكرده و هزاران موضوع مثل ان، و بدتر از همه اقوام و يا دوستان يا حمايت شدگان و ... در اين چند سال همه اين موارد را ديده ام و تجربه كرده ام ولي يك سوال: ايا اين مصاحبه چند دقيقه ايي با موارد فوق الاشاره كار خدا پسندانه اي است؟
روز قيامت اين قضاوت شامل فرمايش اقا امير المومنين (ع) كه سه دسته از قضات در اتشند خواهد شد يا نه ؟ من نميدانم ؟ اگر يك فرد تمام ملزومات لازم را براي رسيدن به ان تراز را دارد پس شرايط لازم را داراست اگر ندارد بايد دانشگاه هاي قبلي او و نظام اموزش عالي كشور مورد مواخذه قرار بگيرد و اگر داراست پس داراست.
مصاحبه ٥ دقيقه اي من كه عموما هم به سوالات عجيب و غريب ميكشد چه ارتباطي با توانايي واقعي او دارد ؟
البته يك نكته وجود دارد كه تعداد داوطلبان بيشتر از حد و امكانات دانشگاه است! در ضمن ناگفته نمايد كه داوطلبان امروزي در مقايسه با ٢٠ سال پيش ٢٠٠ برابر ضعيفتر شده اند! خوب ايا نميشود ورودي و ازمون كتبي كه بدون قضاوت اساتيد با شرايط خاص روحي آن روز مصاحبه انها، همراه است را سختر و از درسهاي مختلف و ... انجام دهيم و بر اساس رتبه كتبي تعيين تكليف كنيم؟
ناگفته نماند اين نوع قضاوت و ارزيابي يك قاعده كلي نيست و خداي ناكرده بد برداشت نشود ولي اگر يك در هزار هم بنا به اخلاط مختلف انساني رخ دهد پسنديده نيست، اساتيد محترم ساعت ها زمان براي اين كار تخصيص مي دهند و حقيقتا جاي قدرداني دارد. البته بهترين راه شايد كاري است كه دانشگاه‌هاي خارج انجام ميدهند براساس تقاضاي دانشجو بررسي سوابق توسط استاد راهنما و قبولي يا ردي او توسط فرد استاد.
تجربه بنده ميگويد اين بسيار خوب است وليكن شايد براي ما كمي زود باشد چون ميترسم تمام اقوام من دكتراي مهندسي سازه و زلزله بگيرند!!! پس واقعا بايد يك بازنگري جدي درباره مصاحبه دكتري در اموزش عالي كشور رخ دهد. ارزيابي بنده از اينهمه سال بي فايده بودن مصاحبه و در بسياري موارد جفاي به دانشجويان خوب ولي فاقد سياست گفتاري ولابي گرايي ميباشد. اين طرح مسيله است بزرگان اموزش عالي بايد انديشمندانه پاسخي براي ان پيدا نمايند، انشاء الله