۹۶؛ سال زلزله، سال گسل/ هشداری برای آینده

نیو صدر: بامداد دوشنبه ۲۲ آبان ۱۳۹۶ شاید بدترین خبرهای سال ۱۳۹۶ منتشر شد؛ زلزله‌ای۷.۳ ریشتری، غرب ایران را در مرز کشورمان با عراق لرزاند. براساس اعلام ژئوفیزیک این زمین‌لرزه 7.3 ریشتر بزرگی و در ساعت 21:48 دقیقه عمق 11 کیلومتری از سطح زمین در ازگله را لرزانده است.

تنها ساعتی بعد از زلزله مسئولان عراق  اعلام کردند که این زلزله در این کشور ۱ کشته و ۵۰ زخمی داشته، اما خبرها در ایران بدتر بود کشته شدن ۶ نفر در قصر شیرین. اما خبرها از این هم بدتر شد، ساعت ۲بامداد  معاون عمرانی استاندار کرمانشاه گفت: ۳۰ نفر تاکنون درشهرهای مختلف فوت کرده‌اند و تعداد زیادی مجروح (حدود۲۰۰ نفر) داشتیم. اما با ادامه آواربرداری احتمالا به این تعداد اضافه خواهد شد.

صبح روز بعد با ادامه آواربرداری‌ها تعداد کشته‌ها به ۱۴۱ نفر و تعداد زخمی‌ها به بیش از ۸۰۰ نفر رسید.

سپاه و ارتش وارد عمل شدند
فردای روز زلزله نیروهای ارتش و سپاه برای جلوگیری از شروع یک فاجعه به محل زلزله فرستادند،فرمانده نیروی زمینی ارتش گفت: ۴ تیپ نیروی زمینی ا‌رتش به مناطق زلزله‌زده اعزام شد.

امیر سرتیپ کیومرث حیدری اظهار داشت: شب گذشته پس از وقوع زلزله نیروی زمینی ارتش وارد عمل شد.

وی با بیان اینکه با توجه به بحران شدیدی که در منطقه ایجاد شد نیروی زمینی ارتش با هماهنگی فرمانداری در منطقه حضور یافت، افزود: پس از وقوع زلزله بلافاصله پادگان ابوذر را برای درمان مجروحان با توجه به تخریب بیمارستان پل‌ذهاب تخلیه کردیم.

همچنین سخنگوی سپاه با بیان اینکه دستورات لا‌زم برای فعال شدن بیمارستان‌های صحرایی سپاه داده شده است، ‌گفت: سپاه ‌‌وارد مناطق زلزله‌زده شد‌.

سردار رمضان شریف درر ‌اظهار داشت: از همان ساعت‌های اولیه وقوع زلزله، سپاه استان کرمانشاه و ایلام و مجموعه نیروی زمینی در شمالغرب کشور ضمن حضور در ستاد بحران این دو استان، آمادگی خودشان را برای کمک در بخش‌های مختلف اعلام ‌کردند.

وی با بیان اینکه دستورات لا‌زم برای فعال شدن بیمارستان‌های صحرایی سپاه داده شده است، افزود: ‌در چند ساعت آینده بیمارستان‌های صحرایی عملیاتی خواهد شد و دستور لازم داده شده ‌سپاه استان‌های همجوار کمک کنند.

این بیمارستان صحرایی به این دلیل ساخته شد که در سرپل ذهاب اورژانس تخریب شده بود.

همچنین ارتش هم در سرپل ذهاب بیمارستان صحرایی تشکیل داد و بیش از ۹۰۰ نفر را در آنجا مداوا کردند، فرمانده ارتش در این رابطه گفت: : برای تخلیه مجروحین از محل زلزله تا محل فرود بالگردها، یک زنجیره زمینی تشکیل دادیم و ۵۰ فروند بالگرد بطور دائم یک پل هوایی بین منطقه زلزله زده و کرمانشاه را ایجاد کردند. همچنین بیمارستان ۵۲۰ ارتش بسیار فعال عمل کرد و پذیرای بیش از ۹۰۰ مجروح بود و همه نیروهای پزشکی اطراف را هم در آنجا مستقر کردیم و برای انتقال بیماران به تهران و شهرهای دیگر از هواپیماهای نیروی هوایی استفاده کردیم و با بالگردهای هوانیروز بیش از ۹۰۰ نفر را از طریق پل هوایی از منطقه به بیمارستان کرمانشاه و تهران منتقل کردند که این یک کار استثنایی بود.

تعداد کشته‌ها بیشتر و بیشتر شد...
اما هیچ کدام از این اقدامات نتوانست جان اهالی منطقه زلزله زده را نشان دهد، ۲ روز بعد از زلزله مدیر بحران استان کرمانشاه خبر داد که تعداد کشته‌ها به ۲۰۰ نفر رسیده است. بیشترین تعداد از این کشته‌ها هم از ساکنین مسکن مهر شهر سرپل ذهاب بودند.

لحظه به لحظه خبرها بدتر هم می‌شد تعداد کشته‌ها به ۳۸۷ به ۴۰۷  و ۴۷۴ نفر رسید و حتی نماینده کرمانشاه در  مجلس خبر داد که در این زلزله بیش از هزار نفر کشته شدند البته این خبر هیچوقت تایید نشد. از سویی گفته شد که بیش از ۳۰ هزار خانه در کرمانشاه تخریب شدند.

کمک‌؛ از پراید تا سازمان ملل
هر روز میزان کمک‌ها به مناطق زلزله زده هم افزایش پیدا کرد، سیل خودروهای خیرین به مناطق زلزله‌زده‌، جاده‌های منتهی به روستاهای زلزله زده را شلوغ و پرترافیک کرده بود.

گری لوئیسس نمانیده سابق سازمان ملل در ایران هم گفت:وی در این پیام نوشت: تسلیت به دولت و مردم ایران برای زلزله مرگبار در مرزهای غربی این کشور. وضعیت در نیمه شب گذشته خیلی مشخص نبود اما با طلوع خورشید بیشتر درباره کشته شدگان و افراد زخمی اطلاعات به دست می‌آید. در صورت نیاز سازمان ملل آماده همکاری است.

از سویی هیئت دولت هم تصمیم گرفت تا مناطق زلزله زده را تا ۸ ماه بازسازی کند، ضای دولت، پس از استماع گزارش دستگاه ­های اجرایی از بازدیدهای میدانی بعمل آمده از مناطق آسیب­ دیده و خسارات وارده به منازل مسکونی شهرها و روستاها و واحدهای تولیدی استان، با اختصاص مبلغ 281 میلیارد تومان کمک بلاعوض و 659 میلیارد تومان تسهیلات برای بازسازی بخش­ های خسارت دیده ناشی از زلزله استان کرمانشاه موافقت کرد. اقدامات مربوط به بازسازی از ۳۰ آبان شروع شد.

یک ماه بعد؛ شروع به فراموشی کرمانشاه
یک ماه بعد از زلزله دیگر کرمانشاه تیتر سایت‌ها و روزنامه‌ها شد، در این میان آمار نهایی کشته شدگان اعلام شد که ۶۲۰ نفر جان خود را از دست داده‌اند.

آن زمان هنوز هم اکثر مردم در سرپل ذهاب در چادر زندگی می‌کردند،فرماندار سرپل ذهاب با انتقاد از کندی روند اسکان موقت، گفت: مردم با سختی فراوان زیر چادرهای 10 متری زندگی می‌کنند.

اکبر سنجابی با اشاره به گذشت حدود یک ماه از زلزله 7.3 ریشتری، عنوان کرد: اگرچه همه دستگاه‌ها و بخش‌های مختلف پای کار هستند، اما میزان تخریب و آسیب آنقدر زیاد است که در زمان کوتاه حل نمی‌شود.

از آن روزها ساخت کانکس در کرمانشاه تازه شروع شد.

در این میان زمزمه‌ها هم در رابطه با زلزله احتمالی تهران افزایش یافت. به طوری که فریبرز ناطقی‌الهی و مهدی زارع در میزگردی در خبرآنلاین از پیامدهای مرگبار زلزله احتمالی تهران گفتند، آنها هشدار دادند که اگر زلزله بیش از ۷ ریشتری تهران را بلرزاند شاید یک تمدن به پایان خود برسد.

زلزله ۵.۲ ریشتری در پایتخت؛ هشداری برای آینده
سرانجام وحشت وارد کوچه‌های پایتخت شد، چهارشنبه ۲۹ آذر ساعت ۱۱:۳۰ شب زلزله

۵.۲ ریشتری تهران را لرزاند که واکنش‌های بسیار عجیبی را از مردم به همراه داشت به طوری که اورژانس  تهران اعلام کرد:مردم تهران ضمن حفظ خونسردی از تجمع در محل های غیر ایمن خودداری نمایند. مانند زلزله کرمانشاه در ابتدا قربانیان این زلزله تعداد کمی اعلام شدند، اما یک روز بعد اورژانس تهران اعلام کرد که در این زلزله ۱ نفر کشته شده و صدها نفر هم زخمی شده‌اند.

خطر وقوع زلزله ۷ ریشتری
اما این زلزله به جز قربانیانی که داشت برای چند روز شهروندان پایتخت را به شدت ترساند، چون گفته شد ممکن است این زلزله پیش‌لرزه زلزله ۷ ریشتری باشد. البته این منجر به بحث زیادی میان کارشناسان شده بود، مازیار حسینی کارشناس زلزله در این رابطه گفت:  وقوع لرزه‌های با قدرت کمتر پس از زلزله شب گذشته تهران نشان می‌دهد که زلزله شب گذشته زلزله اصلی بوده است و نه یک پیش لرزه.

از سویی مانويل بربریان زمین‌شناس ایرانی آمریکایی در مطلبی نوشت: باید بارها گفته شود که در کوه پایه‌های جنوبی البرز و در شهرهای تهران-کرج-قزوین زلزله غیرقابل اجتناب و قابل انتظار است. به جای بیانیه‌های غیرواقعی و غلط بهتر است مسئولان ایران شهروندان را برای یک زلزله بزرگ آماده کنند. آنها باید ساختارهای حیاتی و ساختمان‌های ضعیف را جایگزین کنند، جلوی فساد را در صنعت ساختمان بگیرند و آیین نامه ۲۸۰۰ را درباره ساختمان‌ها را اجرایی کنند. با اینکه حدود ۵۰ سال پیش آیین نامه در ایران تصویب شده در ۴۰ سال گذشته ۱۰۱ هزار سال ایرانی جان خود را از دست دادند. به دلیل همین موضوع یک نفر در ایران ۱۰۰۰ برابر آسیب‌پذیرتر از یک نفر در کالیفرنیا است.

موش‌های آدم‌خوار خطر دیگر زلزله تهران
از سویی نمایندگان مجلس ایران هشدار دادند که چرخه غذایی موش‌ها بیشتر شامل آن چیزهایی است که پیدا می‌کنند؛ باقی‌مانده غذای آدم‌ها،‌ دانه‌ها و مانند آن، با این حال دیده شده است موش‌های قهوه‌ای که در حاشیه رودها زندگی می کنند ماهی‌های کوچک را هم شکار می‌کنند و می‌خورند.

بی‌تردید با فرونشست زمین همزمان با وقوع زلزله که با پیش‌بینی جمعی از کارشناسان به دلیل وجود چاه‌های عمیق، ممکن است زلزله‌زدگان را تا هزاران متر به زیر زمین بکشد، آنها را با موجی از حمله این موجودات موذی مواجه خواهد ساخت.

البته این موضوع را پروفسور عکاشه پدر علم زمین شناسی به سرعت تکذیب کرد، او در این رابطه گفت: «برخي دوست دارند كه با استفاده از اين حرف‌ها خبرهاي‌شان را داغ كنند و براي مردم حرف‌هاي جالب و جذاب بزنند. آنها نمي‌خواهند حرف‌هاي تكراري بزنند در حالي كه بايد در اين زمينه حرف‌هاي تكراري زد. من سال‌ها پيش اعلام كردم كه بايد سازمان مديريت بحران داشته باشيم، بايد نظارت بيشتري روي بحث ساخت‌وساز بكنيم، بايد آگاهي و آمادگي مردم را بالا ببريم. اينها بحث‌هايي است كه بايد به‌جاي پرداختن به فانتزي‌ها، روي‌شان تمركز كرد.»

مدیریت شهری، آماده زلزله تهران؟
از سویی مدیران شهری تهران به اتفاقات افتاده واکنش نشان دادند، محسن هاشمی رئیس شورای شهر گفت:  حدود 120 سوله‌ مدیریت بحران باید برای شهر تهران ساخته شود که در حال حاضر نیز 105 سوله ساخته شده است، اما این تعداد فقط برای حجم کشته و زخمی در حد 300 هزار نفر است.

محمدعلی نجفی شهردار تهران هم گفت:  40 درصد از جمعیت 10 میلیونی تهران در بافت‌های فرسوده زندگی می‌کنند که با وقوع یک زلزله 5 الی 6 ریشتری فاجعه آفرین خواهد بود.

رئیس سازمان مدیریت بحران کشور با بیان اینکه زلزله خطرناک ترین بحران و حادثه پیش روی ایران است، گفت: اسکان موقت مردم تهران، به سه برابر تهران زمین نیاز دارد.

البته انتقادات زیادی هم از سازمان مدیریت بحران شد برای مثال علیرضا سعیدی دبیرکل جمعیت کاهش خطرات زلزله انتقادات فراوانی از اقدامات سازمان مدیریت بحران انجام داد.

زلزله‌ای که خبر خوشی برای پایتخت بود
چهارشنبه ششم دی، زلزله دیگری تهران را لرزاند این زلزله در همان مکان قبلی با قدرت ۴.۲ ریشتری بود. بعد از این زلزله اعلام ۴۶ نفر زخمی شدند و مدارس پایتخت تعطیل شدند.

البته در ادامه اعلام شد که ۵۸ نفر زخمی و ۱ نفر هم کشته شده است. شهردار تهران پس از این زلزله گفت:‌  مردم در زمان وقوع زلزله از محله خود خارج نشوند چراکه این ترددها موجب می شود عملیات کمک رسانی با مشکل انجام شود. خواهش دوم من مربوط به مراجعه به پمپ بنزین ها است. بسیار عجیب است که زلزله اتفاق بیفتد و مردم در پمپ بنزین ها باشند. این کار بسیار خطرناکی است که هفته پیش از سر گذرانیدم.

اما این زلزله خبر خوبی بود، در همین رابطه رئیس بخش زلزله شناسی وزارت راه گفت:اشاره به این‌که زلزله دیشب، پس‌لرزه زلزله هفته گذشته بود، گفت:گسل غرب تهران فعال شده است.

علی بیت‌اللهی اظهار کرد: در پس‌لرزه‌هایی که بعد از زلزله اصلی رخ می‌دهد بر اساس منطق و علم زلزله‌شناسی باید پس‌لرزه‌ای با نیم تا یک ریشتر کمتر از زلزله اصلی رخ دهد و به این ترتیب انرژی آزادشده زمین تخلیه شود.

وی ادامه داد: در زلزله 5.2 ریشتری تهران و البرز این مورد را شاهد نبودیم و عموما پس‌لرزه‌های با فاصله 2 تا 3 ریشتر ثبت شده بود که پس‌لرزه شب گذشته تا حد قابل‌توجهی نگرانی ما را برطرف کرد.

۴۷۲۳۷