زهره نوروزپور: به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، روز گذشته رسانه ها اخبار مهمی از قتل جمال خاشقچی روزنامه نگار معروف سعودی و ستون نویس روزنامه واشنگتن پست منتشر کردند. ابعاد تازه ای که خبر از برکناری بن سلمان می دهد. اخبار رسیده حاکی از آن است که سیاستمداران آمریکایی کمر به قتل سیاسی بن سلمان بسته اند یا به قول برخی کارشناسان شبکه الجزیره سرنوشت صدام حسین را برایش رقم خواهند زد.
روز گذشته اخباری از گزارش سازمان سیا منتشر شد، مبنی بر اینکه جینا هاسپل رئیس این سازمان اسنادی را به مقامات ترکیه داده است که نشان می دهد محمد بن سلمان ولیعهد عربستان مسئول قتل این روزنامه نگار است.(اینجا)
صابر گل عنبری کارشناس مسائل سیاسی در این باره معتقد است که اقدام سازمان سیا سه پیام اساسی دارد؛ نخست، وجود دو قطبی آشکار در نهادهای قدرت در آمریکا در دوره ترامپ است. دوم، قطب مخالف ترامپ عملا علیه او وارد عمل شده و هدف اصلی‌اش از چنین اقداماتی هم زیر سوال بردن ترامپ و تیم نزدیک به اوست. سوم این که مخالفان ترامپ در نهادهای قدرت، همسو با جریان رسانه‌ای قدرتمند آمریکا با محوریت راس آنها واشنگتن پست و نیویورک تایمز، ترکیه و قطر تصمیم دارند پرونده خاشقچی را تا برکناری محمد بن سلمان پیش ببرند. حال باید دید کدام یک در این هماورد موفق می‌شوند. (اینجا)
گفتنی است روز ۵ شنبه اردوغان و ترامپ در یک تماس تلفنی بر سر این مساله توافق رسیدند. (اینجا) این توافق باعث شد که در تحلیل اخبار رسانه های خبری خصوصا ای بی سی نیوز و سی ان ان، نیز این ظن و گمان هم به وجود بیاید که قرار است ترکیه پرونده خاشچقی را به استرداد گولن از آمریکا ختم بخیر کند و ترامپ نیز این توافق را پذیرفته است تا بتواند متحد خود را منطقه حفظ کند.(اینجا)
روزنامه الرای الیوم نیز روز گذشته در سرمقاله خود نوشت: واشنگتن در حال بررسی تحویل فتح‌الله گولن، مبلغ معارض ترکیه‌ای به آنکارا در ازای بستن پرونده قتل خاشقچی، روزنامه‌نگار مخالف سعودی است چراکه این امر به نفع راهبرد ترامپ برای حفظ هم‌پیمان و مهره اصلی خود در منطقه یعنی بن سلمان است. (اینجا)
این جنجال تازه خبری و اظهارات تازه مقامات سیا از آنجایی آغاز شد که دادستانی عربستان سعودی درباره این قتل بیانیه ای جدید صادر کرد؛«شلعان الشلعان» معاون دادستان کل عربستان سعودی در بیانیه ای روز پنجشنبه گذشته، اعتراف کرد که جسد خاشقچی پس از قتل در ساختمان کنسولگری عربستان در استانبول تکه‌تکه و به بیرون منتقل شده است.
الشلعان همچنین برای نخستین بار فاش کرد: این جنایت پس از مشاجره، درگیری و تزریق آمپول حاوی مواد مخدر با دوز بالا صورت گرفت که در نهایت منجر به جان باختن خاشقچی شد.
پس از انتشار این بیانیه، وزارت خزانه داری آمریکا، ۱۷ تبعه عربستان سعودی را برای تبرئه عاملان اصلی به ویژه ولیعهد سعودی تحریم کرد تا نگاه افکار عمومی را از عاملان اصلی این پرونده به متهمان دست چندمی معطوف دارد. همچنین این بیانیه سبب شد جنجال تازه ای در سطح جهانی به پا شود که با واکنش بسیاری مواجه شد.(اینجا)
پس از انتشار بیانیه دادستانی سعودی روز گذشته اخباری منتشر شد مبنی بر اینکه سر جمال خاشقچی به عربستان منتقل شده است.(اینجا)
به دنبال آن امروز وزیر دفاع ترکیه برای اولین بار در اظهار نظر بی سابقه ای بر گزارش‌های خبری مبنی بر انتقال سر جمال خاشقچی، روزنامه نگار منتقد عربستانی به ریاض صحه گذاشت و احتمال داد، تکه‌هایی از جسد جمال خاشقچی در چمدان‌های دیپلمات‌ها به خارج از ترکیه و به طور مشخص به عربستان منتقل شده باشند.
به گزارش آناتولی، خلوصی آکار، وزیر دفاع ترکیه در ادامه توضیح نداد که آیا این عملیات انتقال توسط تیمی که مسؤول ترور و قطعه قطعه کردن جسد خاشقچی بوده است، انجام شده یا توسط تیم دومی که ماموریت پنهان سازی و نابودی تمامی آثار جرم را بر عهده داشته است.
به گزارش ایسنا، این اولین باری است که یک مسئول برجسته آنکارا در سطح وزیر دفاع به شکل علنی از احتمال انتقال تکه‌هایی از جسد خاشقچی به عربستان صحبت می‌کند. این در حالی است که رسانه‌های مختلفی تا امروز این احتمال را برای سرنوشت جسد گمشده خاشقچی مطرح کرده بودند. آکار در ادامه اظهار کرد: جنایت ترور خاشقچی از پیش طراحی شده بود و این عملیات بدون دستور مسؤولان عالی رتبه عربستان امکان اجرا نداشت.
وزیر دفاع ترکیه همچنین گفت: آنکارا رسما از ریاض خواسته است تیمی که اقدام به قتل خاشقچی کرده را تحویل دهد اما مسؤولان عربستان تا این لحظه پاسخی نداده‌اند.
جینا هاسپل به تمام گمانه زنی ها خیلی وقت پیش پایان داده بود
این اخبار در حالی منتشر شده است که امروز یک منبع ترکیه‌ای به الجزیره اعلام کرد، آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) رسما چند روز قبل نتایج دست یافته خود مبنی بر اینکه ولیعهد سعودی مسؤول قتل جمال خاشقچی است را به طرف ترکیه‌ای اطلاع داده است.
این منبع ترکیه‌ای‌برجسته پیشتر به سایت میدل ایست آی گفته بود، زمانی که جینا هاسپل، رئیس آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا در ۲۳ اکتبر جهت انجام رایزنی درباره پرونده جمال خاشقچی، روزنامه‌نگار منتقد سعودی به ترکیه رفت تیمی ۳۵ نفره با خود برد که در میان آنها کارشناسانی در زمینه رمزگشایی از نوارهای صوتی ضبط شده، کارشناسان زبان شناسی و افرادی آشنا به گویش عربستانی بودند که می‌توانستند به خوبی کیفیت نوارهای صوتی ضبط شده را بررسی کنند.
با استناد به اظهارات ناظران ترکیه‌ای، آنچه سی‌آی ای به آن دست یافته با روایت ترکیه درباره جنایت همخوانی دارد و موضع ترکیه در صحنه جهانی را پشتیبانی می‌کند.
به گزارش ایسنا به نقل از الجزیره، از سوی دیگر، برهان کوراوغلو، استاد روابط بین‌الملل ترکیه گفت: ترکیه‌ای‌ها می‌خواهند موضع صریح دولت دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا در قضیه خاشقچی را بدانند و به نظر می‌رسد برخی ارگان‌های آمریکایی به این نتیجه رسیده‌اند که تاخیر در این موضوع به خود آمریکا ضرر خواهد رساند.
ادریس قارداش، خبرنگار ترکیه‌ای نیز تصریح کرد، آوردن اسم محمد بن سلمان از سوی سازمان سیا امری مثبت برای ترکیه است هر چند هیچ مقام ترکیه‌ای اسم محمد بن سلمان ولیعهد عربستان را مستقیما نیاورده اما ذکر اسم او از سوی هم‌پیمانان آمریکایی ترکیه عملکرد آنکارا را سهولت بخشیده و موضع آن را در فضای بین‌الملل تقویت می‌کند چراکه این اطلاعات را سازمان سیا گفته نه سازمان اطلاعات ترکیه.
روزنامه واشنگتن پست اولین رسانه آمریکایی است که از خلاصه نتایج محقق شده برای سازمان سیا پرده برداشته و آورده است، سازمان مذکور به اطلاعات متعددی دست یافته از جمله تماسی که خالد بن سلمان، برادر محمد بن سلمان و سفیر عربستان در آمریکا با خاشقچی داشته و از او خواسته برای گرفتن مدارک لازم به کنسولگری عربستان در استانبول مراجعه کند و به او اطمینان داده که جانش امن خواهد بود.(اینجا)
طبق گفته منابع آگاه به این تماس مذکور، روشن نیست آیا خالد به درخواست ولیعهد این تماس تلفنی را برقرار کرده است یا نه.
این روزنامه به نقل از این منابع نوشت: اطلاعات و نتایج محقق شده برای سیا براساس ارزیابی آن در خصوص نقش ولیعهد است که حاکم دوفاکتو و مشرف به همه مسائل هر چند جزئی در عربستان است.
واکنش دونالد ترامپ به گزارش سیا
در پی اعلام این گزارش رئیس جمهوری آمریکا در حالی ارزیابی سازمان مرکزی اطلاعات این کشور (سیا) مبنی بر مقصر بودن ولیعهد عربستان در قتل خاشقچی را «بسیار زودهنگام» توصیف کرد که ۴۶ روز از قتل وی گذشته است.
به گزارش خبرگزاری رویترز، دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا ارزیابی سازمان سیا در ارتباط با قتل جمال خاشقچی روزنامه نگار منتقد سعودی را «بسیار زودهنگام» اما «محتمل» توصیف کرد.
ترامپ همچنین گفت که گزارش کاملی در این رابطه تا روز سه شنبه به دست وی می رسد و پس از آن مشخص می شود که از نگاه دولت آمریکا چه کسی مقصر قتل خاشقچی است.
به گزارش ایرنا به نقل از رویترز، ترامپ شنبه شب هنگام سفر به کالیفرنیا به صورت تلفنی با جینا هاسپل رئیس سیا و مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا در این باره گفت و گو کرده و در جریان آخرین تحولات قرار گرفت.
هنوز مشخص نیست که با وجود آنکه سیا ارزیابی خود را نهایی کرده و آن در اختیار کنگره و دیگر نهادهای حکومتی آمریکا قرار داده، گزارش کامل مورد نظر ترامپ را چه نهادی ارائه خواهد داد.
وزارت خارجه آمریکا شنبه شب اعلام کرد که گزارش های منتشر شده مبنی بر نهایی شدن ارزیابی دولت آمریکا درباره پرونده خاشقچی «غیردقیق» بوده و واشنگتن هنوز به دنبال پرسش های بی پاسخ دیگری است.
وزارت خارجه آمریکا همچنین تاکید کرد که در عین جستجو برای واقعیت و همکاری با دیگر کشورها در این زمینه، واشنگتن روابط راهبردی مهم خود را با عربستان سعودی حفظ می کند.
ترامپ در حالی به تلاش خود برای تطهیر بن سلمان ادامه می دهد که قانونگذاران آمریکایی از هر دو حزب دمکرات و جمهوریخواه خواهان تشدید موضع وی علیه ولیعهد سعودی و همچنین اقدامات تنبیهی علیه عربستان هستند.
همچنین مایک پنس معاون ترامپ نیز که در غیاب دونالد ترامپ در صدر هیاتی در اجلاس سران اپک در پاپواگینه نو حضور یافته در حاشیه این نشست به خبرنگاران افزود: ایالات متحده مصمم است که همه کسانی که دراین قتل شرکت داشتند رامورد پیگیری قرار دهد.
به گزارش استریت تایمز سنگاپور، پنس قتل روزنامه نگار سعودی را یک 'جنایت' و برخلاف 'آزادی مطبوعات' دانست، اما از اطلاعات بیشتر و طبقه بندی شده در این زمینه خودداری کرد.
هدر نائورت سخنگوی دستگاه دیپلماسی آمریکا نیز اعلام کرد که وزارت خارجه آمریکا به رغم نتیجه گیری سازمان مرکزی اطلاعات این کشور (سیا) مبنی بر مقصر بودن ولیعهد عربستان در قتل جمال خاشقچی، اعلام کرد که واشنگتن هنوز به نتیجه نهایی نرسیده است.
به گزارش خبرگزاری رویترز، هدر نائورت سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفت که گزارش ها مبنی بر اینکه واشنگتن در موضوع قتل خاشقچی روزنامه نگار سعودی به نتیجه نهایی رسیده «غیردقیق» است.
پیشتر رسانه ها گزارش داده بودند که سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا در ارزیابی خود به این نتیجه رسیده که «محمد بن سلمان» ولیعهد عربستان دستور قتل خاشقچی را در داخل کنسولگری عربستان در استانبول صادر کرده است.
نائورت با بیان اینکه در مورد قتل خاشقچی هنوز پرسش های بی پاسخ متعددی وجود دارد، اظهار داشت که آمریکا به تحقیق در این باره و همکاری با کشورهای دیگر در این زمینه ادامه می دهد.
سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در عین حال تاکید کرد: روابط راهبردی مهم میان ایالات متحده و عربستان سعودی را حفظ می کنیم.
مقام ارشد کاخ سفید و مسئول تحریمهای سعودی از مقام خود استعفا داد
در همین حال به طور غیر منتظره یک مقام ارشد کاخ سفید ومسئول سیاست آمریکا در قبال عربستان سعودی از مقام خود استعفا داد.
خبرگزاری مهر به نقل از روزنامه نیویورک تایمز، گزارش داد: «کرستن فونتنرز» مقام بلندپایه در کاخ سفید و مسئول سیاست آمریکا در قبال عربستان سعودی بعدازظهر روز جمعه از مقام خود استعفا داد؛ اقدامی که احتمالاً به بروز اختلافات بیشتر بر سر ماجرای قتل خاشقچی در داخل دولت ترامپ دامن می زند.
به گفته دو مقام آگاه، این مقام بلندپایه کاخ سفید از طراحان تدابیر سختگیرانه واشنگتن علیه دولت سعودی بوده و برای بحث در مورد مجموعه ای از تحریمهایی که دولت آمریکا طی روزهای اخیر علیه متهمان ادعایی این جنایت وضع کرده است، به ریاض سفر کرده بود.
وی همچنین از افزوده شدن نام «سعود القحطانی» مشاور ارشد محمد بن سلمان به فهرست افراد متهم حمایت می کرد.
ماجرای دقیق استعفای وی هنوز مبهم است، و مشخص نیست که آیا حمایت وی از نشان دادن واکنشی قاطعانه نسبت به قتل جمال خاشقچی خشم عده ای در داخل کاخ سفید را برانگیخته است یا خیر.
با این حال دو مقام آگاه گفتند که پس از بازگشت کرستن فونتنرز به واشنگتن، وی با رؤسای خود در شورای امنیت ملی آمریکا- که در آن مدیر بخش خلیج فارس بود- به بحث و جدل پرداخته است.
لازم به ذکر است که تاکنون خانم فونتنرز به گزارشها در خصوص استعفای خود واکنشی نشان نداده است.
چرا تب رسانه های خبری خصوصا الجزیره درباره خاشقچی پایانی ندارد؟ این سوال را (اینجا) از صابر گل عنبری کارشناس و پژوهشگر مسائل عرب جویا شدیم وی در این باره به خبرآنلاین گفت: این عکس را ببینید، مربوط به بخش خبری امروز الجزیره در ساعت ۱۵:۳۰ به وقت تهران است. در آن همزمان ۵ خبرنگار این شبکه از اماکنی در ترکیه که این روزها درگیر مساله خاشقچی هستند، با اطلاعات جدید گزارش می‌دهند. دو گزارشگر اصلی در دو شهر آنکارا و استانبول، سه خبرنگار دیگر جداگانه در مقابل کنسولگری، منزل سرکنسول و دادستانی کل در استانبول.
وی در توضیح عکس یادآور شد: این شبکه نزدیک چهل روز است روی مساله ترور جمال خاشقچی زوم کرده و همراه واشنگتن‌پست، نیویورک تایمز، گاردین و دیگر رسانه‌هایِ "لابی رسانه‌ای قطر" عزم کردند تا زمین زدن بن‌سلمان از پا ننشینند.
گل عنبری در ادامه گفت: الجزیره در این مدت چنان حرفه‌ای عمل کرده که این پوشش مستمر خسته‌کننده نیست و هر روز لایه‌های جدیدی را از قضیه می‌شکافد.
در برنامه‌های خود کارشناسانی از نهادهای حقوق بشری جهانی، حقوقدانان برجسته و تحلیلگران صاحب نام دعوت می‌کند و اگر هم از آنها، فردی قبلا در بحر این قضیه نرفته، مجبور خواهد شد در آن غوطه‌ور شود.
الجزیره که دستی در پیاده کردن حسنی مبارک، زین العابدین بن علی و علی عبدالله صالح و... از قطار قدرت داشت، اکنون دنبال بن‌سلمان است.»
به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، گمانه زنی های رسانه های خبری غرب نیز بر این باور است که بن سلمان در پایان عمر سیاسی خود به سر می برد و ترامپ چاره ای ندارد جز اینکه به خواسته کنگره تن دهد و حاضر شود که ولیعهد عربستان را قربانی ادامه رابطه خود با عربستان کند. حال باید دید که روز سه شنبه دونالد ترامپ چه کسی را به عنوان قاتل معرفی خواهد کرد.
۵۲۳۱۰