احساسی را که می‌بینم، می‌شنوی؟

فریبا فرهادیان: دانشمندان با بررسی الگوی فعالیت مغزی توانسته‌اند به راز یک مهارت مهم اجتماعی دست پیدا کنند. آن‌ها به کمک این تکنیک می‌توانند احساسی را که در پس هر کلمه نهفته است و فرد آن را شنیده، دریابند. به‌عبارت دیگر آن‌ها می‌توانند بفهمند آیا کلمه‌ای که آن فرد شنیده، کلمه‌ای خوشحال‌کننده بوده، ناراحتی او را برانگیخته و یا برعکس باعث آرامش خاطر او شده است.

این کشف که هفته گذشته در نشریه آنلاین Current Biology منتشر شد، اولین موردی است که نشان می‌دهد اطلاعات احساسی به‌وسیله فضاهایی مجزا در مغز افراد به نمایش گذاشته می‌شوند.

این روزها و با وجود زندگی‌های ماشینی، انجام تفسیر درست از احساسی که در صدای افراد وجود دارد، از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. به‌گفته «توماس اتوفر» از دانشگاه ژنو و یکی از محققان این پروژه، این نکته هنگامی‌که افراد با تلفن صحبت می‌کنند خیلی مشهود است. این محققان اثبات کردند که الگوی فضایی فعالیت در ناحیه‌ای از مغز که صداهای شنیده شده را بررسی می‌کند، حاوی اطلاعاتی راجع به احساس ابراز شده است.

این تیم تحقیقاتی گفته است مطالعاتی که پیش از این با تصویربرداری عصبی انجام شده بود، نشان می‌داد که برخی نواحی مغز که مسئول شنوایی و حساس به صدا هستند، با طیفی وسیع از احساساتی که به صورت شفاهی بیان شده‌اند، بیشتر به فعالیت می‌افتند تا زمانی که یک آهنگ صدای خنثی و بدون احساس را می‌شنوند. اما این واکنش به‌گونه‌ای رخ می‌دهد که با استفاده از روش‌های رایج نمی‌توان بین احساسات مختلف مرزی قائل شد و آن‌ها را از هم تشخیص داد.

محققان در آزمایش جدید، افراد داوطلب را با کلمات ساختگی که با احساسات مختلفی چون عصبانیت، ناراحتی، آرامش‌بخش، خوشحالی و یا بی‌احساس بیان می‌شدند، تحت آزمایش قرار دادند. در حال شنیدن این کلمات، مغز آن‌ها را نیز به‌روش fMRI تصویربرداری می‌کردند و تمامی فعالیت کورتکس شنوایی را در این مرحله تحلیل کردند.

اما آن‌چه این تیم تحقیقاتی انجام داد با روش‌های تحلیل قدیمی تفاوت داشت. در روش‌های قدیمی هر نقطه از مغز را به‌تنهایی بررسی می‌کردند، درحالی‌که در این آزمایش کل الگوی فعالیت در کنار هم و یک‌جا مورد آنالیز قرار گرفت. «اتوفر» در توضیح این‌که چرا آن‌ها به این شیوه عمل کرده‌اند، مثالی از یک پازل سیاه و سفید زد که به گفته وی، اگر تک‌تک قطعات را نگاه کنیم درست متوجه نمی‌شویم تصویر مربوط به یک گورخر است یا این‌که یک صفحه شطرنجی است؛ اما با نگاه کردن به کل قطعات در کنار یکدیگر، معما به‌راحتی حل می‌شود.

این یافته نه‌تنها بینشی اساسی راجع به یکی از اساسی‌ترین مهارت‌های اجتماعی به دانشمندان بخشیده، بلکه می‌تواند به محققان کمک کند بیماری‌های روانی مانند شیزوفرنی و یا افسردگی را بهتر بشناسند.