محمود حاج‌زمان: آیا شما هم جزو افرادی هستید که گمان می‌کنید اطلاعات عمومی بالایی در مسایل علمی دارند؟ اگر چنین است، از شما دعوت می‌کنیم تا به سوالات این آزمونک که توسط مجله نیوساینتیست در فستیوال علمی چلتنهام ارائه شده، پاسخ دهید، تا معلوم شود چند مرده حلاجید! پاسخ سوالات این آزمون که در دو بخش و هشت راند! تقدیم شما خواهد شد، در پایان هر بخش ذکر شده است.
راند اول: سرریز اطلاعات
سوال 1: واژه بیت که بیانگر واحد پایه اطلاعات در رایانه است، توسط کلود شانون در سال 1948 / 1327 ابداع شد. این واژه مختصر کدام‌یک از عبارات زیر است؟
الف) تکرار پایه‌ای (Basic Iteration)
ب) اطلاعات دودویی (Binary Information)
ج) عدد دودویی (Binary Digit)
د) واحد دودویی (Binary Unit)
سوال 2: در اصطلاح علوم رایانه، هشت بیت یک بایت را تشکیل می‌دهد؛، اما چه اصطلاحی برای چهار بیت یا یک نیم بایت مورد استفاده قرار می‌گیرد؟
الف) بای (By)
ب) نیبل (Nybble)
ج) مورسیل (Morsyl)
د) ماوثفیل (Mouthfyl)
سوال 3: یک واحد کوانتومی اطلاعات بسیار مبهم‌تر از یک بیت معمولی است؛ چرا که علاوه بر دو مقدار صفر و یک، تمام مقادیر احتمالی بین این دو را شامل می‌شود. تلفظ نام این واحد اطلاعات (کیوبیت) از نظر آوایی، معادل کدام‌یک از گزینه‌های زیر است؟
الف) واحد رومیان باستان برای وزن
ب) واحد بابلیان باستان برای زمان
ج) واحد آشوریان باستان برای جریان آب
د) واحد مصریان باستان برای فاصله
سوال 4: کدام کمیت ترمودینامیکی متناظر با لگاریتم تعداد آرایش‌های ممکن وضعیت درونی یک سیستم است، و به این ترتیب می‌تواند به عنوان ابزاری برای اندازه‌گیری فقدان اطلاعات مورد استفاده قرار گیرد؟
الف) انرژی
ب) آنتالپی
ج) آمتروپی
د) آنتروپی
راند دوم: قمر مورد نظر را نام ببر
سوال 5: داخلی‌ترین قمر از اقمار پنجگانه اصلی اورانوس که به افتخار یکی از شخصیت‌های نمایشنامه‌های شکسپیر نام‌گذاری شده، 470 کیلومتر قطر داشته و سطح آن مملو از نشانه‌های یک فعالیت زمین‌شناسی باستانی است. این قمر همنام یک سیاره نگون‌بخت در فیلم علمی تخلیلی وقار (Serenity) است.
الف) اوبرون
ب) آریل
ج) آمبریل
د) میراندا
سوال 6: در سال 1993 / 1372، اخترشناسان نخستین قمر از نوع خود را کشف کردند که به دور سیارک آیدا می‌چرخید. نام این قمر همنام کدام‌یک از عروض شعر لاتین است؟
الف) آناپست (واحد شعرى که مرکب از دو هجاى کوتاه و یک هجاى بلند باشد)
ب) باکایوس (واحد شعرى که مرکب از یک هجاى کوتاه و دو هجاى بلند باشد)
ج) کرتیک (واحد شعری که شامل یک هجای کوتاه بین دو هجای بلند باشد)
د) داکتیل (کلمه‌ای دارای سه هجا که هجای اول آن بلند، و دو هجای بعدی آن کوتاه باشد)
سوال 7: قبل از اینکه مجمع بین‌المللی سیاره‌شناسی در سال 2006 / 1385، پلوتو را از مقام خود به عنوان یک سیاره خلع کند؛ شارون به عنوان بزرگ‌ترین قمر آن شناخته می‌شد. علاوه بر این قمر، این سیاره کوتوله دارای دو قمر دیگر است که در سال 2005 /1384 توسط تلسکوپ فضایی هابل کشف شدند. نام این اقمار چیست؟
الف) شریل و تریسی
ب) هیدرا و نیکس
ج) استیگا و آچرون
د) سربروس و پرسفون
سوال 8: رئا دومین قمر بزرگ زحل است. ویژگی منحصر به فرد این قمر چیست؟
الف) این قمر بزرگ‌ترین قمر منظومه شمسی است که شکلی نامنظم دارد.
ب) این قمر تنها قمر منظومه شمسی است که اخترشناسان تصور می‌کنند ممکن است خودش نیز دارای قمر باشد.
ج) این قمر شباهتی غیرعادی به ستاره مرگ (ستاره مشهور مجموعه فیلم‌های جنگ ستارگان) دارد.
د) این قمر، نخستین قمری است که توسط یک فضاپیمای بین سیاره‌ای کشف شد.
راند سوم: الفبای علمی
سوال 9: کدام حرف بزرگ الفبای انگلیسی زمانی‌که در زیر یک دایره کوچک قرار بگیرد، بیانگر فاصله‌ای معادل یک‌صد هزارم از یک صد هزارم متر (یک ده میلیاردیم متر) است؟
الف) A
ب) B
ج) C
د) D
سوال 10: در علم کیهان‌شناسی، کدام حرف کوچک الفبای انگلیسی بیانگر ضریب مقیاس بی‌بعد شده کیهان است که انبساط فضا را اندازه می‌گیرد؟
الف) c
ب) a
ج) d
د) b
سوال 11: عبارت ABCD کاربردهای زیادی در علم و پزشکی دارد. کدام‌یک از گزینه‌های زیر در این باره صحیح است؟
الف) این عبارت یک مخفف محاسباتی در زمینه پردازش اطلاعات است.
ب) امتیاز ABCD: یک مقدار حفظی برای کمک به ارزیابی میزان خطر سکته در یک فرد
ج) سندروم ABCD: یک اختلال شخصیت چندگانه نادر
د) تمام گزینه‌ها صحیح است
سوال 12: کدام یک از دو حرف نخست الفبای عبری در ریاضیات، برای نشان دادن اندازه یک مجموعه نامتناهی استفاده می‌شوند؟
الف) بت و جیمل
ب) جیمل و دالت
ج) دالت و الف
د) الف و بت
راند چهارم: الکل
سوال 13: کدام یک از انواع الکل سمیت کمتری دارد و ماده روانگردان اصلی مشروب به شمار می‌رود؟
الف) متانول
ب) اتانول
ج) گرانیول
د) ولمیتول
سوال 14: مخلوط الکل و آب -یا در واقع مخلوطی از دو مایع مختلف- که به روش تقطیر نمی‌توان غلظت آن را افزایش داد، چه نامیده می‌شود؟
الف) Azeotrope
ب) Oxytrope
ج) Unitrope
د) Zeotrope
سوال 15: حداکثر غلظت یک محلول الکلی که می‌توان از روش تقطیر به دست آورد، چقدر است؟
الف) 42 درصد
ب) 62 درصد
ج) 88 درصد
د) 96 درصد
سوال 16: در سال 1995 / 1374 دانشمندان اعلام کردند یک مخزن طبیعی الکل یافته‌اند که معادل 200 هزار میلیارد میلیارد مترمکعب حجم دارد. محل این مخزن طبیعی کجاست؟
الف) توده‌ای از یک ابر گازی بین‌ستاره‌ای در فاصله هزاران سال نوری از زمین
ب) یک دریاه یخ زده در سطح قمر بزرگ زحل، تیتان
ج) درون رسوبات زیر دره کویاهوگا در پارک ملی اوهایو آمریکا
د) در زیر یخ‌های باتلاق‌های سیبری روسیه
پاسخنامه:
سوال 1: ج ؛ سوال 2: ب ؛ سوال 3: د ؛ سوال 4: د
سوال 5: د ؛ سوال 6: د ؛ سوال 7: ب ؛ سوال 8: ب
سوال 9: الف ؛ سوال 10: ب ؛ سوال 11: ب ؛ سوال 12: د
سوال 13: ب ؛ سوال 14: الف ؛ سوال 15: د ؛ سوال 16: الف