چگونه یک برنامه علمی پرمخاطب برای تلویزیون بسازیم؟

کدام یک از عجایبی که بر روی آنها کار کرده‌اید بیش از همه شما را راضی کرده‌اند؟
جیمی هاینمان: جالب‌تر از همه آزمایش برای این است که بفهمیم آیا یک توپ سربی می‌تواند پرواز کند یا نه. ما باید کیسه‌ای سربی درست می‌کردیم که 0.2 میلی‌متر ضخامت و 14 کیلوگرم وزن داشت. ما باید تا جایی پیش می‌رفتیم که این کیسه با هلیوم شناور می‌شد. خیلی هیجان انگیز بود.
آدام سویج: یک بار دیگر ما می‌خواستیم بدانیم آیا یک سکه یک پنی که از ساختمان ایالتی پایین بیفتد، انسان را می‌کشد یا نه. ما باید محاسبات ریاضی در مورد سرعت نهایی سکه انجام می‌دادیم و سپس تصمیم گرفتیم یک تونل باد با سرعتی متفاوت از سرعت بالایی درست کنیم. یک سکه یک پنی باید در تونل بالا و پایین برود و همین طور هم شد. این چیزی بود که من واقعا از آن لذت بردم.

دوست دارید بینندگان از این برنامه چه چیزی بیاموزند؟
آدام سویج: اخیرا یکی از هواداران به من ای‌میلی زده بود و در آن گفته بود: «من شنیده‌ام وزن برج ایفل از ستون هوای اطراف آن کمتر است.» ده دقیقه بعد من نقشه کامل آن را رسم کرده بودم و کاملا درست بود. من حتی چگالی پایین هوا را در ارتفاعات بالای برج در نظر گرفتم. اگر کسی برنامه ما را تماشا کند و متوجه شود که کار ساده‌ای است، آن وقت ما به هدف خود رسیده ایم.
جیمی هاینمان: ما دانشمندان تحصیل‌کرده نیستیم. اما اگر قرار باشد یک چیز بگویم این است که استفاده از فکر بسیار جالب است.

در آزمایش‌ها شما خطر هم وجود دارد. آیا تا به حال دچار مشکل شده اید؟
جیمی هاینمان: بله. ولی ما غالبا در مورد آن صحبت نمی‌کنیم. کمترین خطرها در این آزمایش‌ها، حمل سپرهای انفجاری سنگینی است که باعث شکستگی انگشتان یا دیسک کمر شده‌اند.
آدام سویج: در طول اجرای این برنامه تا به حال چند مرتبه زنگ خطر برای ما به صدا در آمده است. اما ما آنها را واقعا جدی گرفته‌ایم. پس از آزمایش 600 مورد شگفت انگیز در دوهزار تست جداگانه - که به بعضی از آنها خیلی خیلی نزدیک بودیم- ما این جریان را بسیار جدی می‌گیریم.

چطور از یک ایده ابتدایی به آن‌چه ما در تلویزیون می‌بینیم، می‌رسید؟
آدام سویج: برخی از ایده‌ها از هواداران به ما می‌رسد؛ بعضی از تهیه کنندگان و برخی دیگر هم از من و جیمی.
جیمی هاینمان: برای ما مهم ارضای حس کنجکاوی است. اغلب در آزمایش‌ها ما نوعی ضدیت وجود دارد یا فقط دلیلی برای ساخت چیزی دیوانه کننده. فکر می‌کنم بقیه مسائل از روی روش و نظم خود انجام می‌شوند. ما باید داستانی با آغاز، بدنه و پایان تعریف کنیم.

شما اکثر مواقع یکی دو نمونه ارائه می‌دهید، اما علم یعنی تکرار. چطور به این انتقاد پاسخ می‌دهید؟
جیمی هاینمان: اگر ما همه چیز را بارها و بارها تکرار می‌کردیم مسلما مردم دیگر برنامه را تماشا نمی‌کردند. ما آزمایش‌ها را تا آنجا که می‌توانیم مختصر انجام می‌دهیم تا سطح انرژی و روندگی را بالا نگه داریم. ما می‌خواهیم این برنامه تفکر برانگیز باشد نه قاطع و صریح.
آدام سویج: فکر می‌کنم بخش علمی‌و جذابی که ما انجام می‌دهیم، روندی آشفته و خلاق دارد که همه آموخته‌ها را تغییر می‌دهد. ما نیمی‌از هر قسمت را صرف این می‌کنیم که بفهمیم سوال ما غلط بوده است.

هواداران دوست دارند در مورد روش‌های شما بحث کنند!
جیمی هاینمان: اگر آنها از ما انتقاد کنند به این معناست که آنها واقعا در مورد کاری که ما انجام می‌دهیم فکر کرد‌ه‌اند و این بهترین مشوق ما خواهد بود.
آدام سویج: ما قسمت‌های زیادی در مورد کارهایی که قبلا انجام داده‌ایم ساخته ایم. جاهایی که با ابزار درست کار نکرده بودیم یا داده‌های کافی نداشته ایم یا اطلاعات جدیدی بدست آورده‌ایم.

وقتی آزمایش می‌کنید، آیا تا به حال پیش آمده که به خاطر انتظارتان از نتیجه آزمایش، پاسخ آن را پیش‌بینی کنید؟
آدام سویج: نکته جالبی است و من فکر می‌کنم باید نتایج را به گونه ای پیش‌بینی کنیم. در جایی ما قصد داشتیم بفهمیم آیا نوشیدن الکل باعث جذابیت بیشتر فرد می‌شود. من مدت زیادی را با یکی از دوستانم که یک آمارشناس است، گذراندم تا در حد ممکن این پیش بینی‌ها را آزمایش و رد کند.
.
آیا دانشمندان در مورد آزمایش‌ها با شما تماس می‌گیرند؟
جیمی هاینمان: یکی از آنها که به ذهنم می‌رسد از سوی آزمایشگاه اوک‌ریج بود. ما یک هواپیما را منفجر کرده بودیم تا ببینیم آیا شلیک در یک هواپیمای تحت فشار باعث انفجار آن می‌شود یا نه. اعضای آن آزمایشگاه می‌خواستند عینا همان آزمایش را تکرار کنند و از ما درخواست جزئیات داشتند.

آیا مسائل شگفت انگیزی وجود دارند که روند عادی علم در آنها به عنوان یک راز باقی بماند؟
جیمی هاینمان: چند وقت پیش فیلمی‌در یوتیوب قرار گرفت که در آن یک بسته را بر روی یک قالب یخ آتش می‌زدند و انفجار رخ می‌داد. تا آنجا که من دیدم مشکل به خاطر مقدار هیدروژن و اکسیژن بود و اشتعال به نظر عظیم می‌آمد. بنابراین من فکر کردم عکس العمل بخار آب باعث این انفجار شده است.
آدام سویج: به من هم گفته شد که این مسئله هنگامی‌اتفاق می‌افتد که آب را مستقیما از جامد به گاز تبدیل کنیم.

و حرف آخر برای خواننداگان.
آدام سویج: ما از سراسر شبکه همه نوع توضیحات مختلف را جمع‌آوری کرده‌ایم، اما نمی‌دانیم کدام درست است. پس شاید شما دوستان بتوانید ما را یاری کنید.

نیوساینتیست- ترجمه: فاطمه محمدی نژاد