محبوبه عمیدی: کلیسای یورک که در شهر یورک انگلستان واقع شده، یکی از بزرگترین کلیساهای اروپای شمالی و یکی از آثار تاریخی باارزش باقی‌مانده از معماری قرون وسطی است. این کلیسا که بین سال‌های 1220 و 1472 ساخته شده، تا به حال دچار بلایای طبیعی و انسانی متعددی شده، از برخورد آذرخش گرفته تا غارت، تخریب و آتش‌سوزی عمدی و علیرغم چندین دهه مرمت و صرف میلیون‌ها پوند، هنوز روند تخریب آن به دلیل آلودگی هوا متوقف نشده است. محققان می‌گویند استفاده از روغن زیتون احتمالا می‌تواند این بنای قدیمی را از اثرات مخربی که آلودگی هوا روی آن دارد، حفظ کند.
به گزارش گیزمگ، در ساخت این بنا اغلب از سنگ آهک منیزیم‌دار با ترکیب CaxMgy(CO3)2 استفاده شده که یک سنگ رسوبی محلی است و در بسیاری از بناهای هم‌عصر این کلیسا نیز به کار گرفته شده است. این سنگ بافت دانه‌ریزی دارد؛ اما در برابر اسید بسیار آسیب‌پذیر است. طی چندین دهه گذشته از سطح آلودگی هوا در منطقه کاسته شده؛ اما آلودگی صنعتی 200 ساله اثرات مخرب خود را به جا گذاشته و رد پای آن در دیوارهای آهکی منازل اطراف یورکشایر دیده می‌شود. اگر از نزدیک به این ساختمان‌ها نگاهی بیندازید، دیوارهایی را می‌بینید که به نظر می‌رسد بخش‌هایی از آنها با قاشق بستنی‌خوری از سطح جدا شده است.
سرنوشت مشابهی در انتظار این بنای قدیمی و بسیاری دیگر از ساختمان‌های سنگ آهکی منطقه نشسته است و به دلیل گوگردی که توسط خودروها، کارخانه‌ها و نیروگاه‌ها به فضا وارد می‌شود، روزبه‌روز این وضعیت بدتر خواهد شد. در مورد کلیسای یورک استفاده از مصالحی با محتوای سنگ گچ بالا که از کیفیت استاندارد برخوردار نیستند، مسئله دیگری است که روند تغییر رنگ و تخریب در این بنا را سریع‌تر از پیش کرده است.
در راه‌حل‌های پیشین استفاده از پوششی هیدروفوب برای پوشاندن سنگ‌ها و حفظ آنها از رطوبت مطرح شده بود؛ اما این شیوه که از نفوذ آب و دی‌اکسیدگوگرد به درون سنگ‌ها و تشکیل اسیدسولفوریک که عامل اصلی خوردگی بنا است و در باران اسیدی نیز وجود دارد، جلوگیری می‌کرد در نهایت باعث شد امکان تبادل هوا با محیط اطراف از بین رفته و شانس ایجاد شوره و آلودگی محیط با رشد کپک‌ها به مراتب بیشتر شود.
به همین دلیل فعالیت‌های کنونی روی پیدا کردن یک محافظ آلی برای این بنا متمرکز شده است. یکی از اولین انتخاب‌ها برای حفظ این کلیسا استفاده از روغن کتان (بزرک) بود که به رنگ‌زدایی از سنگ‌ها منجر شد. در حال حاضر استفاده از روغن زیتون به عنوان یک راه حل کم‌هزینه و نتیجه‌بخش مطرح شده است.
محققان می‌گویند در این شیوه مرمت از ترکیب اسیدهای چرب با منشاء طبیعی با مقدار بسیار اندکی آلکیل‌سیلان فلوئوردار استفاده شده تا بالاترین حد آبگریزی را برای سنگ آهک خالص فراهم کند. به زبان ساده‌تر آنها موفق شده‌اند با ترکیب روغن زیتون و ماده‌ای شبیه به تفلون ترکیبی را ایجاد کنند که بسیار آبگریز است؛ اما به هوا اجازه نفوذ می‌دهد. چیزی مانند سطح نیلوفر آبی که با خاصیت ابرآبگریز خود قطرات آب را به پایین سوق می‌دهد؛ اما در برابر تبادل هوا با محیط نفوذپذیر است و به سنگ‌ها در حالی که در برابر نفوذ آب ایمن شده‌اند، اجازه نفس کشیدن می‌دهد.
بخشی از تحقیق این گروه که آزمایش نتیجه استفاده از ترکیب اسیدهای چرب و مواد ابرهیدروفوب را در حفظ سنگ‌های آهکی قدیمی در برمی‌گیرد و برای پیشگیری از اثرات احتمالی پیش‌بینی نشده در آزمایشگاه و بر روی نمونه‌های متعدد انجام می‌شود، نشان می‌دهد کلسیم موجود در این سنگ‌ها به خوبی در برابر اسید حفظ شده و مقدار اندکی سنگ گچ تولید شده است. شاید روغن زیتون در آینده نه‌چندان دور بتواند این بنای قدیمی را از اثرات مخرب آلودگی هوا و باران‌های اسیدی حفظ کند.
53273