محمود حاج‌زمان: گروهی از اخترشناسان مشغول بررسی شواهدی هستند که ظاهرا نشانه‌ای از مرگ قریب‌الوقوع کهکشانی کوتوله در فاصله 54 میلیون سال نوری از زمین است. این شواهد به شکل دنباله‌ای از گوی‌های آتشین است که هزاران سال نوری پشت کهکشان کوچکی موسوم به IC 3418 امتداد دارد.
اخترشناسان این حباب‌های روشن گاز را که توسط ستارگان جوان تازه شکل گرفته روشن شده‌اند، به آخرین قطرات خون کهکشانی در حال مرگ تشبیه کرده‌اند که در حال پخش شدن در پهنه کیهان است. جفری کنی، اخترشناس دانشگاه ییل و سرپرست گروه مطالعاتی طی اعلامیه‌ای که در بیست‌ودومین گردهمایی انجمن نجوم آمریکا در ایندیاناپولیس منتشر شد گفته است: «ما عقیده داریم که شاهد مرحله‌ای بحرانی در تغییر شکل یک کهکشان کوتوله نامنظم غنی از گاز به یک کهکشان کوتوله بیضوی عاری از گاز هستیم؛ حالتی که در آن نیروی حیاتی کهکشان تحلیل می‌رود. تا کنون، هیچ نمونه واضحی از چنین پیشامد تغییر شکلی مشاهده نشده بود.»
شرح عکس: این تصویر فرابنفش از کهکشان کوتوله IC 3418 در خوشه ستاره‌ای سنبله، دنباله‌ای از گوی‌های آتشین گازی را نشان می‌دهد که پشت سر کهکشان باقی مانده‌اند. به عقیده اخترشناسان، این حالت مدرکی دال بر مرگ قریب‌الوقوع این کهکشان است. (برای دیدن عکس در ابعاد بزرگ اینجا کلیک کنید.)
قوی‌ترین فاز زندگی یک کهکشان زمانی است که به عنوان یک کارخانه ستاره‌سازی عظیم عمل می‌کند، و نسلی پس از نسل دیگر از ستارگان بی‌شمار را به درون فضا پمپ می‌کند. اما مشاهده‌گران دریافته‌اند زمانی‌که مخزن گاز داخلی کهکشان تهی می‌شود، فرایند مرگ کهکشان آغاز می‌شود.
با استفاده از تلسکوپ 3.5 متری WIYN در آریزونا و تلسکوپ‌های دوقلوی 10 متری کک در هاوایی، اخترشناسان دریافته‌اند که کهکشان IC 3418 تمام گاز خود را مصرف کرده و اکنون کاملا خالی شده است. کنی می‌گوید: «ستارگان، سیارات و زندگی تنها زمانی شکل می‌گیرند که کهکشان گازی برای ساختن آنها داشته باشد.»
اما چه چیزی باعث شده است تا این زخم‌ها منجر به بیرون ریختن گاز کهکشان شود؟ به گفته کنی، فرایندی موسوم به «تخلیه تلمبه‌ای فشار» مظنون اصلی این جنایت کیهانی است. زمانی‌که بین چند کهکشان گاز در هم می‌آمیزد، فشار عظیمی ایجاد می‌شود. در نتیجه، گاز درون یک کهکشان به سمت بیرون کشیده می‌شود و این گوی‌های آتشین شکل می‌گیرند.
کنی و گروهش اکنون امیدوارند که با مطالعه فرایند مرگ IC 3418 درک بهتری از چرخه زندگی کامل تمام کهکشان‌های بیضوی کوتوله پیدا کنند؛ کهکشان‌هایی که یکی از متداول‌ترین انواع کهکشان‌ها به شمار می‌روند.
53275