یکی از اساتید حوزه علمیه در نشست «قرآن و نجوم» نمایشگاه قرآن عنوان کرد: خداوند در قرآن کریم، معیار وقت‌شناسی را ماه‌های قمری عنوان کرده است.
نشست تخصصی «قرآن و نجوم» عصر امروز، در نمایشگاه بین‌الملی قرآن، با حضور حجت‌الاسلام والمسلمین رمضانی، از اساتید هیئت و نجوم حوزه علمیه و توسط بخش حوزوی برگزار شد.
در ابتدای این نشست حجت‌الاسلام رمضانی به تعریف دو واژه هیئت و نجوم پرداخت و گفت: علم نجوم در زمان حاضر با اصطلاح علم نجوم در سابق متفاوت است. در زمان سابق علمی بود به نام علم هیئت و در کنار آن نیز علم نجوم قرار داشت. در واقع نجوم غیر از هیئت و هیئت نیز غیر از نجوم بود.
وی در ادامه با اشاره به اینکه در حال حاضر این دو مفهوم با یکدیگر اختلاط و تداخلی پیدا کرده‌اند، افزود: در حال حاضر منظور از نجوم، علم هیئت سابق است. علم هیئت نیز یکی از شعبه‌های ریاضی است که از حرکات و اوضاع کواکب و ستارگان و سیارات و از طلوع و غروب آنها سخن می‌گوید و تمام مباحث آن برهانی، دقیق و غیرقابل خطا است، مگر اینکه شخص محاسب خطایی انجام دهد.
این استاد نجوم و هیئت حوزه‌های علمیه کشور در ادامه در مورد علم نجوم نیز تصریح کرد: علم نجوم نیز عبارت از علمی است که از احکام مترتب بر اوضاع ستاره‌ها و کواکب سخن بگوید. الان اصطلاح طالع‌بینی مقداری به علم نجوم در سابق نزدیک است.
حجت‌الاسلام رمضانی با تأکید بر اینکه در گذشته مشکلات، حوادث، سیل‌ها و زلزله‌ها را بر همین اساس و بر این دیدگاه بیان و ارائه می‌کردند، اظهار کرد: اما علم هیئت متفاوت با این قضیه است و از اصل سیارات و اوضاع سیارات سخن می‌گوید و چون بر برهان و دلیل دقیق است، بنابراین قطعی است مگر اینکه مصاحبه‌گر اشتباه کند و لذا این تفکیک باید مورد توجه همه قرار بگیرد.
وی در ادامه با تأکید بر اینکه در برخی کتب علم نجوم یک علم الهی معرفی شده است، افزود: قرآن نیز در مورد علم هیئت که یک علم برهانی است نظر مساعدی دارد و در مورد علم نجوم هم که به معنای طلع‌بینی است، این نظر را دارد.
حجت‌الاسلام رمضانی گفت: در قرآن کریم آیات بسیار زیادی در مورد علم هیئت آمده است که از جمله آن می‌توان به آیات 190 و 191 سوره مبارکه آل عمران اشاره کرد. این آیات از صدر تا آخر آن در مدح و ثنا و تعریف و تمجید از افرادی است که به این نظام به عنوان یک نظام دقیق و حساب شده نگاه می‌کنند و این یعنی افرادی که از طریق علم هیئت پی به آفریدگار حکیم برده‌اند، در این آیات مورد تشویق قرار گرفته‌اند.
این استاد نجوم و هیئت حوزه‌های علمیه کشور افزود: قیاس‌الدین جمشید کاشانی که عدد «پی» را به عالم ریاضیات معرفی کرد، در ابتدای رساله محیطیه خود می‌گوید «سپاس خدای را که عالم است به نسبت بین محیط دایره و قطر دایره».
وی، آیه 33 سوره مبارکه الرحمن را یکی دیگر از آیاتی برشمرد که در آن در مورد علم هیئت سخن به میان آمده است، و در ادامه تصریح کرد: قرآن نزدیک به 1400 سال قبل سخن از فتح آسمان‌ها و نفوذ در زمین گفته است که در آن زمان حتی به مخیله انسان نیز نمی‌رسید و این آیه می‌خواهد این را بیان کند که شما مستعد هستید، مگر اینکه نیروی قاهر و قوی و مسلط به شما کمک کند.
حجت‌الاسلام رمضانی در بخش دیگری از این نشست به بحث در مورد سال قمری و شمسی پرداخت و اظهار کرد: سال شمسی از گردش یک دور کامل زمین به دور خورشید بر مبنای هیئت جدید به وجود می‌آید و انسان با گذشت همین فصول است که سال را احساس می‌کند. اما سال قمری بر اساس حرکت ماه صورت می‌گیرد و اگر ماه 12 بار به دور زمین بچرخد یک سال قمری شکل می‌گیرد.
این استاد حوزه‌های علمیه کشور افزود: آنچه که قرآن و روایات بر آن تأکید می‌کند این است که توصیه بر حفظ سال‌های قمری است و گرچه مخالفت با سال‌های دیگر ندارد، اما معیار خود را بر روی ماه‌های قمری قرار داده است. و خداوند در یک آیه از آیات قرآن می‌فرماید که اگر مردم می‌خواهند وقت را بشناسند و زمان فرا رسیدن حج را متوجه شوند باید به ماه‌های قمری توجه کنند.
/6262