محمود حاج‌زمان: تصاویر جدید از ژرفای فضا که از هسته مرکزی کهکشان راه شیری گرفته شده است، ابرهای گازی پروانه‌ای‌شکل زیبایی را آشکار می‌کند که بقایای ستارگانی در حال مرگ هستند. نکته اسرارآمیزی که در خصوص این سحابی‌های سیاره‌نمای دوقطبی وجود دارد این است که این اجرام، به طرز مرموزی با هم در یک راستا قرار دارند.
به گزارش نشنال جئوگرافیک، سحابی سیاره‌نما در مراحل پایانی زندگی ستاره‌های خورشیدمانند شکل می‌گیرند؛ زمانی‌که سوخت این ستارگان تمام می‌شود. در برخی موارد، فوران گازهای پر سرعت از ستاره رو به مرگ باعث به وجود آمدن شکل ساعت شنی متقارنی در حباب گاز رو به انبساط اطراف ستاره می‌شود. به این نوع از بقایای ستاره‌ای در اصطلاح سحابی پروانه‌ای گفته می‌شود.
با استفاده از تلسکوپ فضایی هابل و تلسکوپ NTT رصدخانه جنوبی اروپا، محققان به بررسی بیش از 100 سحابی سیاره‌نما در ناحیه هسته مرکزی کهکشان راه شیری پرداختند. طی این بررسی‌ها مشخص شد که سحابی‌های دوقطبی هم راستایی شگفت‌انگیزی را از خود نشان می‌دهند.
برایان ریس، اخترشناس دانشگاه منچستر می‌گوید: «این یافته بسیار شگفت‌انگیز است و اگر درست باشد، یافته بسیار مهمی است. محور طولی بسیاری از این پروانه‌های روح‌مانند در امتداد با صفحه کهکشانی ما قرار دارد.»
نکته عجیب برای ریس و گروهش این است که تمام این سحابی‌های پروانه‌ای، علی‌رغم مشخصات و تاریخچه مجزا و منحصر به فرد خود، چنین هم‌راستایی ای با یکدیگر دارند. برای این منظور، محور چرخش تمام ستارگان خالق این سحابی‌ها باید عمود بر ابر گاز و غباری بوده باشد که به این سحابی‌ها زندگی بخشیده است. ریس توضیح می‌دهد: «هم‌راستایی مشاهده شده برای این سحابی‌های دوقطبی نشان می‌دهد که چیزی غیرعادی در خصوص سامانه‌های ستاره‌ای درون برآمدگی مرکزی کهکشان وجود دارد.»
یکی از فرضیاتی که در خصوص این هم راستایی شگفت‌انگیز وجود دارد این است که این پدیده مستقیما به منشاء میدان مغناطیسی قدرتمند ساطع شده از برآمدگی کهکشان راه شیری مرتبط است. اخترشناسان اطلاعات چندانی در خصوص شکل‌گیری و توسعه این میدان مغناطیسی ندارند. بنابراین، شاید این هم‌راستایی غیرعادی سحابی‌های پروانه‌ای بتواند به رازگشایی از برخی ناشناخته‌های تاریخچه کهکشان ما کمک نماید.
۵۳۲۷۵