به گزارش واحد مرکزی خبر و ایسنا٬ اخترشناسان با استفاده از تلسکوپ فضایی کپلر سیاره ای با چگالی مشابه زمین در خارج از منظومه شمسی کشف کردند که گام مهمی برای یافتن دیگر سیاره های قابل سکونت در فضا محسوب می شود.
سیاره جدید موسوم به کِپلر 78- بی (Kepler-78b) در مدار ستاره ای کوچکتر از خورشید، در صورت فلکی دجاجه (ماکیان) و فاصله چهارصد سال نوری* از زمین قرار دارد. این سیاره سال گذشته کشف شده بود و اندازه گیری های اولیه نشان داد قطر این سیاره فقط بیست درصد بزرگتر از قطر زمین (۱۲۸۰۰ کیلومتر) است٬ اما به خاطر فاصله بسیار نزدیکش به ستاره مادر هر سال آن فقط ۸.۵ ساعت طول می کشد (به خاطر همین فاصله نزدیک٬ این سیاره در آینده نه چندان دور کیهانی به درون ستاره خود سقوط می کند). دمای سطح این سیاره نیز ۲۰۰۰ درجه سانتی گراد از زمین بالاتر است و احتمالا سطح آن با مواد مذاب پوشیده شده و به هیچ وجه مستعد میزبانی حیات نیست.
تلسکوپ فضایی کپلر با رصد تغییرات روشنایی ستارگان می تواند اندازه و مدار حرکت سیارات فراخورشیدی را اندازه گیری کند. وقتی سیاره از مقابل ستاره عبور می کند٬ بخشی از سطح روشن ستاره را می پوشاند و این باعث کاهش روشنایی ظاهری ستاره می شود. با اندازه گیری این افت روشنایی می توان نسبت مساحت سیاره به ستاره و درنتیجه شعاع آن را اندازه گیری کرد. با طیف نگاری از ستاره مادر و بررسی دیگر مشخصات فیزیکی آن می توان شعاع ستاره را اندازه گیری کرد. اما در این روش نمی توان جرم سیاره را اندازه گیری کرد و به همین دلیل٬ اطلاعات اغلب سیارات فراخورشیدی کشف شده به مدار٬ اندازه و سطح آنها محدود می ماند.
اما با استفاده از تلسکوپ های بزرگ زمینی می توان جرم برخی سیارات فراخورشیدی را اندازه گیری کرد٬ بخصوص اگر آنها در فاصله نسبتا نزدیک از زمین و در مدار ستاره ای کوچک قرار داشته باشند. با گردش سیاره به دور ستاره٬ مرکز جرم ستاره نیز تغییر می کند و این باعث می شود برخی ویژگی های فیزیکی ستاره مانند موقعیت در آسمان یا خطوط طیفی آن اندکی تغییر کنند. دو گروه مستقل از اخترشناسان توانستند با استفاده از این روش٬ چگالی سیاره فراخورشیدی کپلر-78 بی را ۵.۳ گرم بر سانتی متر مکعب اندازه گیری کنند. نتایج این اندازه گیری در نشریه نیچر منتشر شده است.
نزدیک بودن چگالی سیاره کپلر ۷۸-بی به چگالی زمین که ۵.۵ گرم بر سانتی متر مکعب است٬ بدان معنی است که این سیاره فراخورشیدی نیز عمدتاً از سنگ و آهن تشکیل شده و یک کوتوله سنگی است.
شایان ذکر است که تلسکوپ فضایی کپلر هم اکنون به دلیل مشکلات ناوبری خاموش شده ولی طی دوره ماموریت خود بیش از ۳۵۰۰ نامزد سیاره فراخورشیدی پیدا کرده که اخترشناسان در تلاشند با استفاده از رصدخانه های زمینی آنها را تایید کنند.
*هر سال نوری تقریباً معادل ده هزار میلیارد کیلومتر است و طبق تعریف٬ فاصله ای است که نور با سرعت سیصد هزار کیلومتر بر ثانیه، در مدت یک سال در خلأ طی می کند.
۵۳۵۳