در یک کشور ممکن است بعد از چند ساعت وصل شود و در کشور دیگر مدتها طول میکشد. در شرایط اضطرار باید امکانهای ارتباطی دوم و سوم وجود داشته باشد. این شرایط هفته گذشته یک آزمایش بود که نشان میداد اگر اینترنت قطع شود چگونه ارتباطات مختل میشود.
هنگامی که یک زلزله قابل توجه در تهران اتفاق بیفتد احتمالا در روز اول یا بعد از آن اینترنت قطع خواهد شد و باید مسیر جایگزین داشته باشیم وگرنه همه برنامهها و نقشههایی که برای گردهم آمدن تیمهای کمکرسانی و مدیریت بحران داشته باشیم از کار میافتد. البته این درصورتی است که بپذیریم چیزی به اسم سامانه مدیریت بحران داریم. چیزی که در کشور ما وجود دارد عمدتا مربوط به برخی کارهای اجرایی بعد از بحران است درحالیکه ۷۰درصد مدیریت بحران و کاهش ریسک به اتفاقات قبل از بحران میپردازد.
البته ارزیابی شخصی من این است که سازمان مدیریت بحران تهران یکی از بهترین سازمانهایی است که در این زمینه فعال است و کارشناسان کارآزموده دارد. بیرون از این سازمان حتی در تعاریف هم مشکل جدی پیدا خواهید کرد.
سازمانهای مدیریت بحران در کشورهای توسعهیافته سامانههای جایگزین دارند و در هنگام بحران به آن تغییر مسیر میدهند. مثلا سونامی ژاپن در سال۲۰۱۱ که پرخسارتترین سانحه طبیعی ثبت شده در جهان بود، به اندازه تولید ناخالص داخلی کشور ما خسارت وارد کرد اما ارتباطات در این منطقه قطع نشد و در طول یک هفته توانستند شرایط را به حال عادی برگردانند، با این حال اما کشورهایی مانند هاییتی هم هستند که بعد از ۱۰سال هنوز نتوانستهاند خسارتهای بهوجود آمده را رفع کنند.
* استاد زلزله شناسی مهندسی پژوهشگاه بین المللی زلزله و عضو وابسته فرهنگستان علوم
* منتشر شده در روزنامه همشهری . ۵ آذر ۱۳۹۸