علوم انسانی باید گره‌ای از مشکلات جامعه را باز کند/می توان فلسفه را در مدارس آموزش داد و کاربردی کرد

نام سخنران

خلاصه اظهارات

دکتر صادق آیینه‌وند رییس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

* باید به علوم انسانی به چشم فناوری نگریست. هدف پژوهشگاه علوم انسانی از تاسیس این پژوهشکده این است که علوم انسانی در کنار جامعه نشان داده شود و مردم تاثیر علوم انسانی را ببینند.

* علوم انسانی باید گره‌ای را از جامعه باز کند و به درد جامعه بخورد و ما از امروز به چشم فناوری به علوم انسانی می‌نگریم.

* دربارهٔ مشکلات اجتماعی پژوهشگاه، پژوهش‌های خود را در اختیار سازمان‌های مرتبط قرار می دهد اما پژوهشگاه مسئول اجرای آن نیست. ما برآنیم تا پژوهش کاربردی را در اختیار جامعه بگذاریم.

دکتر حسینعلی قبادی قائم مقام پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

* مقام معظم رهبری امسال را سال اقتصاد و فرهنگ نامیدند که پیرو این نام‌گذاری، معاونت علم و فناوری و پژوهشگاه، برای تحقق منویات مقام معظم رهبری، این پژوهشکده را راه‌اندازی کردند؛ در حقیقت این پژوهشکده از مصادیق بارز پیوند بین اقتصاد و فرهنگ و کاربردی سازی علوم انسانی است.

* خوشبختانه مقام معظم رهبری توجه بیشتری به علوم انسانی کرده‌اند و این برای ما سرمایهٔ استواری خواهد بود تا این پژوهشکده تقویت شود.

* در برنامهٔ توسعهٔ پژوهشگاه که برای نخستین بار تدوین می‌شود، نگاه و رویکرد کاربردی به پژوهش‌های علوم انسانی در صدر برنامه‌هاست. مطالعات نشان می‌دهد -در کشور ما که میراث غنی فرهنگی و معنوی دارد- کاربردی شدن علوم انسانی و اجتماعی به بازآفرینی و احیای میراث‌های ما کمک می‌کند و این رهیافت هرچه بیشتر مورد توجه قرار گیرد زمینه برای کشف ظرفیت‌های میراث تمدنی ما بیشتر می‌شود. ما باید بیشتر به سمت کاربردی سازی علوم انسانی حرکت کنیم.

* در پژوهشگاه رشته‌ای چون فلسفه برای کودکان داریم که می‌توان رشته‌هایی چون فلسفه را در دبستان و دبیرستان آموزش داد و آن را کاربردی کرد. رشته‌ای چون ادبیات فارسی را نیز می‌توان کاربردی کرد. کشورهایی می‌توانند ادبیات نمایشی قوی‌ای داشته باشند که ادبیات آنها پتانسیل و ظرفیت غنی‌سازی را داشته باشد. بدون ادبیات قوی نمی‌توان نمایش و سینمای قوی داشت.

* رسالت رسانه این است که مسائل و مشکلات جامعه را بشناسد و به نخبگان منتقل کند. در فرآیند کاربردی‌شدن علوم انسانی، رسانه‌ها نقش بسیار پررنگی دارند چرا که با اقشار مختلف مردم در تماس هستند.

سپهر قاضی نوری معاون سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی راهبردی معاونت علم و فناوری

* نقش پژوهشگاه علوم انسانی در حوزهٔ علوم انسانی و اجتماعی بی‌بدیل است و کشور چنین گنجینه‌ای را کمتر سراغ دارد که چنین حجم زیادی از علوم انسانی در آن انجام شود. چیزی که در معاونت علم و فناوری به دنبالش هستیم به بار نشاندن زنجیرهٔ این فعالیت‌هاست.

* در رشته‌های علوم انسانی شاهد هستیم که شماری پژوهشگر در حال کار هستند و پژوهش خود را ارائه می‌کنند اما زنجیره قطع می‌شود و از سویی دیگر، مدیران اجرایی کشور بدون مطالعه و تحقیق، تصمیم‌گیری می‌کنند. ما به دنبال وصل کردن این زنجیره هستیم و هدفمان این است تا بین 3 تا 5 درصد از پژوهش‌های پژوهشگاه را کاربردی کنیم.

* این پژوهشکده موازی 14 پژوهشکدهٔ دیگر نیست بلکه مکمل آنهاست و پژوهش‌هایی را که قابلیت کاربردی‌شدن دارد را جدا می‌کند و سعی می‌کند حلقهٔ واسطی بین دستگاه‌های اجرایی فراهم کند.

* پیش‌بینی ما این است که اگر این فرآیند، 3 سال به خوبی انجام شود بعد از مدتی نه تنها نیازی به کمک مالی ندارد بلکه یکی از ممرهای درآمد پژوهشگاه می‌شود. معاونت علوم و فناوری در دورهٔ جدید خیلی نتوانسته است وارد حوزهٔ علوم انسانی شود و بیشتر به علوم پایه و کشاورزی و چیزهایی از این دست پرداخته است و همکاری با پژوهشگاه یکی از اولین گام‌ها در حوزهٔ علوم انسانی است و اگر این قدم با موفقیت برداشته شود در جاهای دیگر انجام می‌شود.

دکتر امیری تهرانی رییس پژوهشکدهٔ علوم انسانی و اجتماعی کاربردی

* گسست میان پژوهشگاه‌ها و دانشگاه‌ها با سازمان‌های اجرایی، شاید به تاسیس دانشگاه‌ها می‌رسد؛ که تاکنون این فاصله وجود داشته است و باید این فاصله برداشته شود که بایستی این پژوهش‌ها در اختیار مجریان قرار بگیرد تا بتوانند از آن استفاده کنند.

* توجه به علوم پایه و کشاورزی و چیزهای دیگر بسیار بوده اما متاسفانه به زمینه علوم انسانی کمتر توجه شده است که خوشبختانه این دولت، به این حوزه نیز توجه کرده است.

* این پژوهشکده به دنبال طرح‌هایی است که مسئله‌محور است و به مسائل فرهنگی جامعه بپردازد و برای آن جامعه به دنبال راهکار باشد. ویژگی دوم این است که نتایج آن، کاربردی باشد و بتواند گامی برای حل مسئله بردارد. شاید برخی پژوهش‌ها به توسعهٔ سیاسی بینجامد و مشاوره‌هایی در زمینهٔ حل مسائل سیاسی، فرهنگی و اجتماعی در اختیار سیاست‌گزاران قرار دهد.

* بخش دیگری از تحقیقات به صورت محصولات فرهنگی خواهد بود. تاکنون محصولات پژوهشی به صورت کتاب و مقاله منتشر می‌شده است اما علاوه بر آن، می‌توان نتایج پژوهش‌ها را به صورت نرم‌افزارهای رایانه‌ای، برنامه‌های رایانه‌ای، دوره‌ها یا کارگاه‌های آموزشی و چیزهایی از این دست منتشر کرد. چه بسا می‌توان از این نتایج برای تاسیس شرکت‌ها و موسسات دانش‌بنیان استفاده کرد.

* ویژگی دیگر این پژوهشکده بهره‌بردن از پژوهش‌های پژوهشگاه‌های علوم انسانی به عنوان بزرگترین پژوهشگاه علوم انسانی کشور است. ما با گنجینه‌ای از پژوهش‌ها روبه‌رو هستیم و برآنیم تا از پژوهش‌های انجام‌شدهٔ این پژوهشگاه استفاده کنیم و سپس در مرحلهٔ دوم به طرح‌ها و تحقیقاتی که در جامعه انجام می شود، بپردازیم.

* با توجه به مسئله‌محور بودن این پژوهشکده، هر مسئله‌ای که در دامنهٔ علوم انسانی و اجتماعی قرار می‌گیرد را پوشش می‌دهد و اولویت‌های ما مربوط به مسائل و مشکلات جامعه است. مباحث کاربردی‌کردن علوم انسانی و اجتماعی در دانشگاه‌های مختلف جهان در زمینه‌های فلسفه و ادبیات و چیزهایی از این دست پی‌گیری می‌شود.