علی پاکزاد: آخرین گزارش بانک مرکزی از تحولات اقتصادی کشوردر سال 88 در واقع مبنایی است که وضعیت عملکرد دولت را در قبال برنامه چهارم به روشنی نشان می دهد در میان بخش های مختلف می توان گفت سازمان امور مالیاتی یکی از تنها بخش هایی بوده است که توانسته است در زمینه بیش از اهداف تعیین شده حرکت کرده و میزان در امدهای مالیاتی دولت در برنامه چهارم نسبت به دوره های ماقبل رشدی بسیار قابل توجه و می توان گفت بی سابقه را شاهد بوده است.
این رشد بنابر اظهار نظر کارشناسان دلایل مختلفی داشته است و برخی نیز در عمل آنرا بیشتر ناشی از باز پرداخت بدهیهای شرکتهای دولتی به دولت دانسته اند تا رشد چتر مالیاتی و عمق پیدا کردن آن؛ اما به هر شکل آنچه در این فرایند انقاف افتاده است نشان می دهد میزان درامدهای مالیاتی دولت طی سالهای 84 تا 88 از 13 هزار میلیارد تومان به 30 هزار میلیارد تومان افزایش پیدا کند و دولت موفق شده است طی اسن برنامه پنج ساله رقمی معادل 102 هزار میلیارد تومان مالیات اخذ کند که بخش عمده ای از این مالیات از محل مالیات بر درامد اشخاص حقوقی تامین شده است.
ترکیب درامدهای مالیاتی دولت در برنامه چهارم نشان می دهد 67 درصد از درآمدهای مالیاتی دولت از محل مالیاتهای مستیم تامین شده است و 33 درصد شامل مالیات های غیر مستقیم بوده است. و در عمل بالاترین سهم را بین زیر ساخه های درامدهای مالیاتی را مالیات بر اشخاص حقوقی داشته است که در کل درآمدهای مالیاتی معادل 51 درصد بوده است و بعد از ان سهم مالیت بر واردات با 24 درصد بیشترین سهم را در جمع درامدهای مالیتی دولت داشته است.
این ترکیب نشان می دهد که بنگاههای افقتصادی در این دوره از رشد خوبی برخوردار بوده اند و با در نظر گرفتن انکه این دوره در واقع زمان جهش خصوصی سازی است می توان گفت دولت در این دوره توانسته است بلاخره مطالبات خود را از شرکتهای در حال واگذاری وصول کند.
اما این روند رو به رشد در حالی صورتی که دولت بر اساس برنامه چهارم حرکت می کرد می توانست در سال 88 می توانست 92 درصد از هزینه های جاری دولت را پوشش دهد در حالی که با توجه به رشد بیش از حد هزینه های جاری وغیر عمرانی دولت طی برنامه چهارم در عمل درآمدهای بی سابقه مالیاتی کشور تنها حدود 51 درصد هزینه های جاری دولت را پوشش داده است.
البته قابل ذکر است که براساس برنامه چهارم باید میزان این پوشش در حدود 81 درصد باشد که به رغم رشد درآمدهای مالیاتی بیش از ارقام پیش بینی شده در برنامه چهارم در عمل بی انضباطی مالی دولت در قبال اهداف برنامه چهارم باعث شده است که این موفقیت کم رنگ شود.
شاید اگر دولت در قبال هزینه های خود تعهد بیشتری نسبت به برنامه چهارم و اهداف آن می داشت امروز دیگر نیازی به اجرای طرحی بنام هدفمندسازی یارانه ها اینقدر ضروری نبود، آنهم درست در زمانی که به گفته بسیاری از کارشناسان اقتصادی بدترین زمان ممکن است.
بر اساس قانون برنامه چهارم درامدهای مالیتی می بایست به طور متوسط سالانه حدود 24 درصد رشد می کرد در حالی که عملکرد مالیاتی دراین سالها نشان از رشد متوسط 28 درصدی در این سالها دارد و همچنین جمع جبری میزان مالیات براورد شده در برنامه چهارم حدود 93 هزار میلیارد تومان بوده است در حالی که عملکرد به حدود 102 هزار میلیارد تومان رسیده است و به عبارتی ساده تر عملکرد مالیاتی در دوره اجرای برنامه چهارم 9 هزار میلیارد تومان بیش از اهداف برنامه بوده است.
اما در سوی دیگر میزان هزینه های جاری دولت قرار دارد که بر اساس اهداف برنامه چهارم باید به رقمی معادل 135 هزار میلیارد تومان بالغ می شد در حالی که عملکرد دولت خبر از هزینه ای معادل 234 هزار میلیادرتومانی دارد یعنی دولت 98 هزار میلیارد تومان بیش از حد پیش بینی شده در قانون برنامه چهارم هزینه کرده است و باعث شده است به رغم آنکه میزان درامدهای مالیاتی افزایش یافته است میزان وابستگی دولت به درامدهای نفتی و غیره به شدت افزایش پیدا کند و این دلیل اصلی شکست دولت در زمینه کاهش وابستگی به درامدهای نفتی بوده است.
نظر شما