زهرا خدایی: تمدید توقف نود روزه شهرکسازیها در اراضی 1967 فلسطین در ازای بسته تشویقی واشنگتن به اسراییل، در حالی گام مثبت به سمت احیای روند صلح ارزیابی می‌شود که به اعتقاد برخی از کارشناسان چنین باج گزافی از سوی کاخ سفید به اسراییل نه تنها،فلسطینی‌ها را منتفع نمی‌کند بلکه تنها یک بده بستان سیاسی است که بر پایه مطالبات اسراییل و افزایش توان نظامی این کشور در منطقه ارزیابی می‌شود.نکته قابل توجه در توافقات صورت گرفته میان طرف اسراییلی و آمریکایی اینست که در این بین طرف فلسطینی نادیده گرفته شده و پس از پایان این مدت آمریکا هیچگاه از اسرائیل درخواست توقف شهرک سازی را نخواهد کرد.
در طرح جدید همچنین دولت باراک اوباما متعهد شده 20 فروند جنگنده به ارزش سه ملیارد دلار در اختیار رژیم صهیونیستی قرار دهد.گفته می‌شود که این مطالبات از سوی اسراییل در راستای افزایش توان نظامی در منطقه بوده و با هدف استقرار صلح با طرف فلسطینی نیست.
خبر در گفتگویی با محمد ایرانی، سفیر سابق کشورمان در لبنان به بررسی و تجزیه و تحلیل توافقات صورت گرفته میان طرف آمریکا و اسراییل پرداخته است.
تمدید توقف شهرکسازیها و پذیرش این مسئله از سوی دولت افراطی اسراییل را باید گام مهمی در روند صلح دانست؟
آنچه که در اخبار آمده اینست که اسراییل عقب‌نشینی از منطقه قدس شرقی را از این مسئله استثنا کرده یعنی اسراییل روند ساخت و ساز را در مجموعه شهرکهایی که در محدوده اراضی 1967 قرار دارند متوقف کرده است.به عبارتی اسراییل در این معامله با پافشاری بر مواضع قبلی خود توانست این امتیاز را در دست گیرد.
چرا رژیم صهیونیستی در حالیکه بخش وسیعی از فلسطین را در اختیار دارد، حاضر به تعلیق دائمی شهرک‌سازی نیست؟
موضوع شهرک‌سازی برای اسراییلی‌ها موضوع بسیار حساسی است وهمه دولتهایی که تاکنون در اسراییل روی کار آمدند این مسئله را بخشی از اهداف راهبردی دولت در نظر گرفته‌اند و حاضر به واگذاری آن نیستند.به لحاظ تاریخی از اواخر قرن نوزدهم همزمان با مهاجرت‌های یهودیان به فلسطین،موضوع شهرک‌سازی آن هم عمدتاٌ با تأکید بر منطقه قدس همواره در دستور کار رژیم صهیونیستی بوده است.
در شرایطی که اسراییل مناطق 1948 را به صورت رسمی بعد از تأسیس رژیم صهیونیستی، در اختیار گرفت،اما همچنان بر شهرک‌سازی در منطقه بیت‌المقدس تأکید دارد.آن هم نه در قدس غربی بلکه در بخش شرقی آن که اولا هم در داخل کرانه غربی است یعنی در داخل مناطق 1967 و ثانیا منطقه مقدسی است که برای همه ادیان اعم از اسلام، مسیحیت و یهودیت اهمیت دارد.
اسراییل در تلاش برای نابودی هویت اسلامی و عربی این شهر است و اتفاقا از آغاز روند شهرک‌سازی نیز آنها حساسیت ویژه‌ای روی قدس از خود نشان داده‌اند.
در سفر نتانیاهو به آمریکا(آن هم در غیاب اوباما)، توافقاتی میان آمریکا و اسراییل صورت گرفته است که در نهایت منجر به پذیرش تمدید توقف شهرکسازیها شده است.سفر نتانیاهو به آمریکا و گرفتن امتیازات کلان در غیاب رییس‌جمهور آیا در قالب تشدید اختلافات میان اسراییل و اوباما قابل ارزیابی است؟
نهادهای تصمیم‌گیرنده و تصمیم‌ساز در آمریکا،نهادهای ثابتی هستند که مبتنی بر اراده یک فرد مثلا رییس‌جمهور نیست.روند تصمیم‌گیری در موضوعات حساس و اساسی بر عهده نهادهای قدرتمند آمریکایی است و ریاست‌جمهوری تنها می‌تواند آنها را تعدیل و یا دخل و تصرف اندکی در آن به وجود آورد اما در هر حال چاره‌ای جز اجرا کردن آنها ندارد. بنابراین همراهی آمریکایی‌ها با خواسته اسراییل نشان می‌دهد رژیم صهیونیستی از نفوذ بسیار زیادی در مراکز تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی ایالات متحده برخوردار است و این در واقع همان جریان صهیونیسم است که از دیرباز توانسته جای پای وسیعی را برای خود در این کشور باز کند به طوری که حتی حضور و یا عدم حضور اوباما به عنوان رییس‌جمهور در داخل کشور برای ملاقات با مقامات اسراییلی تأثیری در اراده حمایت از جریان صهیونیسم و یا تصمیمات اساسی ندارد.
نکته قابل توجه اینست که آمریکایی‌ها تا این مقطع همواره از سیاستهای اسراییل حمایت کرده و با نادیده گرفتن قطعنامه شورای امنیت از سال 1967 حقوق بین‌الملل را نیز نادیده گرفته‌اند.البته ذکر این نکته نیز ضروری است که قطعنامه‌های مذکور نیز به نوعی برای اسراییل اندک راه فراری را باز گذاشته است.اینگونه به نظر می‌رسد که دست کاری در قطعنامه‌های شورای امنیت زین‌پس به عنوان یک رویه عادی وهمچنین سرفصلی جدید در مباحث حقوق بین الملل قابل بررسی باشد.مثلا در برخی از قطعنامه‌های موجود صادره از سوی شورای امنیت ضمن تأکید بر خروج اسراییل از اراضی 67 ادامه شهرک سازی را بلامانع توصیف کرده است.
در توافقات صورت گرفته میان اسراییل و آمریکا امتیازاتی به اسراییل داده شده از جمله وتو کردن رأی شورای امنیت در پرونده شهرک‌سازی در صورت ارجاع پرونده به سازمان ملل و همچنین واگذاری تعدادی هواپیماهای نظامی،سایر بندهای این توافق‌نامه تا حدی غیرمتعارف به نظر می‌رسد
در واقع باید این سوال را مطرح کرد در مقابل این همه عقب‌نشینی آمریکا در مقابل خواسته‌های اسراییل چه چیزی عاید فلسطینی‌ها می‌شود؟به نظر می‌رسد در حال حاضر مشکل اساسی از نظر آمریکایی‌ها مخالفت اسراییلی‌ها با روند صلح است و آنها باید راضی شوند و به عبارتی خواسته و مطالبات فلسطینی‌ها اهمیت چندانی ندارد.اما با این حال یک پای این مذاکرات می‌لنگد چرا که آمریکا به عنوان واسطه که ظاهرا در تلاش برای ایجاد روزنه امید است،شاهد آنیم که به دنبال رفع اختلافات خود با اسراییل است و تنها مشکل موجود از نظر آنها جلب رضایت طرف اسراییلی است.
تسلیحات و تجهیزات نظامی که در اختیار اسراییل قرار گرفته نشان دهنده عمق نگاهی راهبردی است که اسراییلی‌ها به آینده منطقه داشته و مربوط به مسائلی غیر از فلسطین است.با توجه به همین نگاه و ملاحظات منطقه‌ای آنها توانستند مطالبات خود را از آمریکا بگیرند. این یک بده بستان سیاسی است بدون آنکه هدف حل بحران فلسطین باشد.
متأسفانه اسراییلی‌ها فضای موجود را مساعد دیده و با توجه به تغییر و تحولات منطقه‌ای توانستند حداکثر امتیاز را دریافت کنند و در این میان بحث فلسطین نیز در حاشیه مذاکرات قرار گرفت.
پیش‌بینی شما از آینده این روند چیست؟
مادامی که حقوق فلسطینیان حتی در کمترین شکل ممکن واگذار نشود،هیچ راه‌حلی برای به نتیجه رسیدن بحران فلسطین و اسراییل وجود نخواهد داشت.عدم عقب‌نشینی از قدس و یهودی‌سازی این منطقه از جمله مواردی است که می‌توان در تأیید این مسئله به آن اشاره کرد.نقاط اختلاف میان اسراییل و فلسسطین بسیار عمیق است و حصول به توافق امری بعید.مگر آنکه توافقات پنهانی و پشت پرده وجود داشته باشد که رسانه‌ای نشده و کارشناسان از آن اطلاع دقیقی نداشته باشند همانطور که در سال 1993 در مذاکرات اسلو شاهد آن بودیم. در حال حاضر نگرانی موجود همین است وگرنه آنچه که در صحنه عملی مشخص و محرز است فاصله زیاد میان طرفین است.
تنها تعریف و اتفاق جدید که همانند قبل می‌تواند به ضرر طرف فلسطینی تمام شود، اینست که بستر مذاکرات زین پس بر پایه‌ای خواهد بود که اسراییلی‌ها خواهان آنند و نتانیاهو می‌تواند از این مسئله در داخل اسراییل به نفع خود بهره‌برداری کند.
نظر شما