جنگ هایی که بوی دلار می دهند

رابرت فیسک
افغانستان، عراق و مناقشه صلح فلسطین - اسرائیل سه نبردی هستند که این روزها در خاورمیانه جاری هستند. تنش در لبنان هم می تواند به نوعی تشنج و نظامی گری منتهی شود. در این فضا بد نیست اگر نیم نگاهی هم به هزینه جنگ داشته باشیم. قرار نیست نگاه ما بحث تلفات انسانی را شامل شود، تلفاتی مانند هشتاد مرده در یک روز در عراق یا آمار و ارقامی نامشخص در افغانستان و حداقل یک کشته در فلسطین. نگاه ما بر مبنای هزینه های مالی متمرکز خواهد بود . من هنوز هم از بحث استرداد مالی که خاندان سعود از صدام حسین پس از حمله به کویت مطالبه کردند در تعجب هستم. آیا این همین خاندان سعود نبودند که در جریان هشت سال جنگ تحمیلی بر ایران ، 25 میلیارد دلار برای صدام حسین خرج کردند؟ خاندان سعود که حفاظت از شهرهای مقدس مکه و مدینه را بر عهده دارند، به صدام حسین چمدان چمدان دلار دادند تا وی برادران هم مذهب خود را در ایران سلاخی کند.

در سالهای 1990 و 91 هم اعراب 84 میلیارد دلار برای عملیات مشترک آنگولا - آمریکا علیه صدام حسین هزینه کردند. رقمی معادل سه برابر کمکی که عربستان به صدام حسین در جنگ ایران کرد. از این 84 میلیارد دلار هم سهم عربستان 27 میلیارد دلار بود . پس از حمله عراق به کویت در سال 1990 بود که واشنگتن معادلات مالی خود با اعراب را بر هم زد و ادعا کرد که کویت و عربستان 7 میلیارد دلار به کاخ سفید بدهی دارند. جنگ هایی که غرب در خاورمیانه به راه می اندازد می تواند تا حدودی برای فواید مالی هم باشد و نه تنها پیروزی های استراتژیک. شاید جنگ عراق هم اگر به مصیبت و خونریزی منتهی نمی شد، می توانست برای ما سودهایی هم داشته باشد . شاید حداقل می توانستیم از عراق هزینه های سرسام آور اسرائیل را تامین کنیم. بر اساس اسناد تاریخی موجود، از 1949 تا کنون آمریکا 100 میلیارد دلار به عنوان کمک بلاعوض و 10 میلیارد دلار هم به عنوان وام به اسرائیلی ها کمک کرده است. این ارقام بسیار بیش از مجموع کمک های واشنگتن به آفریقا شمالی ، آمریکای جنوبی و کشورهای کارائیب است . در بیست سال گذشته ، 5 میلیارد دلار برای خرید تجهیزات نظامی در اختیار اسرائیل قرار گرفته است. اما نکته قالب توجه این است که از سال 1991 تا کنون میزان ضررهای نجومی در منطقه خاورمیانه به بیش از 12 تریلیارد دلار رسیده است.

بنابراین از آنجا که احتمال وقوع جنگ میان اسرائیل و حزب الله وجود دارد ، بهتر است نگاهی هم به هزینه های نجومی ساخت و انتقال اف شانزده ها، موشک های ایرانی ، تسلیحات لبنانی و روستاها و بناهایی بیندازیم که در این جنگ احتمالا از سوی طرفین مورد استفاده قرار می گیرد. البته می توانیم در این بازی ارقام، به تلف شدن 1300 لبنانی که در 2006 جان خود را در نبرد با اسرائیل از دست دادند، اندک توجهی نکنیم. لبنان در جریان جنگ سال 2006 میلادی قریب به 3 میلیارد دلار زیان مالی را بر عهده گرفت. این رقم برای اسرائیل هم 1 میلیارد دلار بود . البته در میان کسانی که هزینه این نبرد را بر عهده داشتند رد پای مالیات دهندگان امریکایی و تا حدودی اروپایی پر رنگ تر از بقیه بود . اروپایی ها در ساخت لبنان پس از جنگ داخلی نقش چشمگیری بر عهده داشتند و آمریکایی ها هم در تخریب لبنان در جنگ 2006. بنابراین مالیات دهندگان آمریکایی آنچه را که با پول مالیات دهنده گان اروپایی ساخته شده است تخریب می کنند. در غزه هم همین داستان تکرار و تکرار می شود. واشنگتن به اسرائیل برای خرید تجهیزات پول می دهد و جنگنده های اسرائیلی هم دقیقا همان بناهایی را تخریب می کنند که نهادهای مدنی اروپایی هزینه ساخت آن را پرداخت می کنند. اروپایی ها کوتاه نمی آیند و همین نهادها را از نو می سازند و اسرائیلی ها مجدد آنها را تخریب می کنند.

بهتر است میزان خسارت های مالی در جنگ لبنان را تفکیک کنیم: پل ها و جاده ها 450 میلیون دلار. مناطق مسکونی : 2 میلیارد دلار و البته نهادهای نظامی 16 میلیون دلار . حزب الله هم در این جنگ 300 میلیون دلار هزینه کرد . هزینه بازسازی لبنان بر روی رقم 319 میلیون دلار متوقف شد. البته بخش تاسف بار ماجرا اینجاست که آتش سوزی در جنگل ها 4 میلیون دلار هزینه به دنبال داشت و آواره گان هم 52 میلیون دلار خرج روی دست دولت گذاشتند. فرودگاه بیروت هم در این نبرد 170 میلیون دلار خسارت را متحمل شد .
اکنون می توانید نیم نگاهی هم به رقابت تسلیحاتی در خاورمیانه بیندازید: هزینه تسلیحاتی کشوری مانند عربستان سعودی در سال 1996، 18 میلیارد دلار بود و در 2006، 30 میلیارد دلار . ریاض اخیرا هم توافقنامه همکاری های نظامی بالغ بر 60 میلیارد دلار با واشنگتن امضا کرده است. همین رقم در همین بازده زمانی برای ایرانی ها از 3 میلیارد به 10 میلیارد دلار رسیده است .

علاوه بر هزینه های مالی باید هزینه های اجتماعی و روانی را هم بر ماحصل این نبردها در سطح جهانی اضافه کنیم. در یازدهمین روز از ماه سپتامبر 2001 ،؛ تنها شانزده نفر در لیست سیاه محرومان از سفرهای هوایی در آمریکا قرار داشتند. تا دسامبر همان سال این لیست اسامی 594 نفر را شامل می شد . تا آگوست 2008 هم این لیست نام 100 هزار نفر را شامل شد . در لیست مظنونان به فعالیت های تروریستی در حال حاضر نام دو میلیون نفر هم به چشم می خورد . از 1974 تاکنون ، هزینه استقرار نیروهای حافظ صلح در بلندی های جولان بالغ بر 47 میلیارد دلار براورد شده است . بنابراین زمانی که در نزدیکی شما نبردی رخ می دهد،علاوه بر این که خود را برای حمامی از خون مهیا می کنید و تماشای اندام هایی که تکه و پاره می شوند ، کارت اعتباری را نیز در جیب داشته باشید. جنگ در قرن حاضر تجارتی بزرگ است که می تواند بعضا سودمند هم باشد .
ایندیپندنت بیست و هفتم نوامبر / ترجمه : سارا معصومی