با وجود گذشت بیش از 102 سال از کشف اولین میدان نفتی ایران در مسجدسلیمان، اگرچه در یک قرن گذشته اکتشافات گسترده‌ای در پهنه کشورمان برای یافتن مخازن هیدروکربوری انجام شده است ولی از نظر وزارت نفت در هیچ‌یک از مناطق کشور، هیچ‌گاه عملیات اکتشاف پایان نیافته است.
در این راستا به‌نظر می‌رسد پتانسیل‌های اکتشافی خوبی در سراسر کشور در بخش‌های دریا و خشکی وجود دارد و حتی در نواحی که قبلا کشف شده نیز فعالیت‌های اکتشافی جدید نشان می‌دهد هنوز می‌توانیم به ذخایر جدید نفت‌وگاز دست یابیم.
به‌این ترتیب هم‌اکنون نیز فعالیت‌های اکتشافی در چندین بلوک ادامه دارد که برخی نتایج از وجود ذخایر هیدروکربوری مثبت بوده است، ولی برای بررسی تجاری بودن نیاز به فعالیت‌های توصیفی دارد.
قراردادهای این عملیات به‌صورت اکتشاف و توسعه امضا شده، به‌این معنی که اگر پیمانکار اکتشاف به ذخایر هیدروکربوری تجاری دست یابد، عملیات توسعه نیز توسط خودش انجام خواهد شد.
نگاهی به فرآیند موفق اکتشاف در کشور نشان می‌دهد در یکسال گذشته 9 مخزن نفتی و 4 میدان گازی در کشور کشف شده که به حجم 14 میلیارد بشکه نفت‌درجا و 45 تریلیون فوت مکعب گاز به ذخایر هیدروکربوری کشور افزوده است.
از جمله اکتشافات گازی در یکسال گذشته میدان گازی هالگان در 73 کیلومتری شمال عسلویه است که از ظرفیت تولید روزانه 50 میلیون متر مکعب گاز در مدت 20 سال برخوردار است.
میدان گازی سفید باغون در منطقه خنج استان فارس کشف شده که این میدان گازی از حدود 6 تریلیون فوت مکعب ذخیره درجا برخوردار بوده که حدود 70 درصد گاز این میدان قابل برداشت است.
میدان مستقل گازی فروز در 30 کیلومتری جنوب شرقی جزیره کیش و در آب‌های سرزمینی ایران کشف شده است که حجم گاز درجای این میدان بیش از 700 میلیارد مترمکعب و مایعات گازی درجای آن 288 میلیون بشکه است. توان تولید روزانه 70 میلیون مترمکعب گاز از میدان فروز وجود دارد.
میدان گازی توس در خراسان رضوی دارای 62 میلیارد و 500 میلیون مترمکعب گاز درجا و با توان تولید روزانه چهار میلیون مترمکعب گاز است.
همچنین 3 میدان نفتی با دربرگیری 9 مخزن از دیگر اکتشاف ذخایر هیدروکربوری در یکسال گشذته هستند که میدان نفتی آبان دارای سه مخزن آسماری، ایلام و سروک در سال 1386 کشف شد.
این میدان در راستای انجام یکسری عملیات حفاری به منظور ارزیابی پتانسیل هیدروکربوری لایه‌های نفتی گروه بنگستان که تا عمق 4460 متری پیش‌رفت، کشف شد. سرانجام پس از پایان عملیات حفاری و تکمیل آزمایش‌ها مشخص شد حجم نفت در جای این میدان سه میلیارد و 150 میلیون بشکه است.
میدان نفتی سوسنگرد دارای پنج مخزن آسماری، ایلام، سروک، فهلیان و گدوان سوسنگرد در استان خوزستان و در 12 کیلومتری جنوب شرق این شهرستان واقع شده و ابعاد آن 24 کیلومتر طول و 6 کیلومتر عرض است که دارای بیش از 8 میلیارد و 830 میلیون بشکه نفت درجاست.
میدان نفتی سومار نیز دارای مخزن آسماری در شرق میدان نفت‌شهر و شمال‌غربی میدان گازی تنگه‌بیجار در استان کرمانشاه قرار دارد. این میدان از ذخیره 475 میلیون بشکه ذخیره نفت‌خام برخوردار است که حدود 70 میلیون بشکه آن قابل استحصال است.
در این رابطه، در طول برنامه چهارم توسعه یعنی از سال 1384 تا پایان سال 1388 در کشور بیش از 25 میدان نفتی و گازی کشف شده که 21 میلیارد بشکه به نفت قابل استحصال کشور افزوده است.
به عبارت دیگر در برنامه چهارم توسعه، به طور متوسط سالانه معادل 4 میلیارد بشکه نفت‌خام قابل استحصال کشف شده که 284 درصد نسبت به برنامه مصوب برنامه چهارم توسعه بیشتر بوده و حالی از افزایش عملکرد در این بخش است.
همچنین در بخش ظرفیت‌سازی تولید نفت‌خام در برنامه چهارم به 95 درصد برنامه هدفگذاری شده رسیده‌ایم؛ به گونه‌ای که ظرفیت تولید نفت در پایان سال 1388 به چهار میلیون و 305 هزار بشکه افزایش یافت.
در بخش تولید گاز طبیعی نیز به تولید روزانه 508 میلیون متر مکعب گاز شیرین درست‌یافتیم که نسبت به برنامه مصوب رشد 106 درصدی را نشان می‌دهد./ق
* معاون برنامه‌ریزی و نظارت بر منابع هیدروکربوری وزیر نفت
نظر شما