آذرجزایری: طی سالهای گذشته با گستردهتر شدن دامنه تحریمها علیه ایران خروج غولهای نفتی به یک اتفاق ساده بدل شده و به جای آن اخباری چون جایگزینی یک کنسرسیوم ایرانی به جای این شرکتها به خبری تیترساز بدل شده است.
خبر خروج غولهای نفتی که البته ابتدا با شایعه رفتن آنها آغاز میشد و در نهایت پس از چند ماه فرصت سوزی از سوی این شرکتها به تأیید میرسیدبه نوعی دو سه سال گذشته صنعت نفت ایران را بلاتکلیف کرده بود. خروج خارجیها که باعث شد تمام پروژههای نفتی ایران طی دو سه سال گذشته به خواب بروند، در نهایت با اخباری خوش از تأمین منابع مالی به پیش بردن پروژههای نفتی و تزریق منابع اولیه به این طرحها از خواب چند ساله بیرون آمد و رونق مجدد را به پروژههای نفتی بازگرداند.
اگرچه این رونق آنگونه که باید، پیش نمیرود تا جاییکه کاتوزیان رئیس کمیسیون انرژی مجلس از پیشرفت نیم درصدی پروژههای پارس جنوبی طی هشت ماه گذشته میگوید، در حالیکه توقع بر پیشرفت 25 درصدی بوده اما در عین حال نمیتوان همت ایرانی را برای حفظ این صنعت و مبارزه با تحریمها نادیده گرفت.
با اینحال چرخ پروژههای نفتی ایران اگرچه آهستهتر از پیشبینیها اما میچرخد و در این میان این شرکتهای خارجی هستند که هنوز نمیدانند در مقابل ایران باید از چه سیاستی بهره ببرند.
مسئولان نفتی ایران در مقابل اماو اگرهای این شرکتها سیاست سکوت را در پیش گرفتهاند و در عین حال تأکید میکنند که ایران این نوع برخورد را در شرایطی که نیاز به حمایت داشته فراموش نخواهد کرد. همین حرف که بارها توسط مسئولان نفتی و دولتی کشور مورد تکرار قرار گرفته است باعث شده تا شرکتهایی بزرگی چون توتال، شل، رپسول و دیگر غولهای نفتی نگران آیندهای باشند که در صورت رفع تحریمها علیه ایران برای آنان به واقعیت بدل خواهد شد.
چرا که ایران با داشتن ذخایر بالای نفت و گاز میتواند مهمترین بازار هدف این شرکتها در آسیا و خاورمیانه محسوب شود. برای همین است که شل و توتال در مقابل اخباری مانند تأکید وزارت امور خارجه آمریکا برای قطع همکاری این دوشرکت با ایران، با تماس تلفنی با مقامات ایرانی از شایعه بودن این خبر و عدم قطع ارتباط با ایران میگویند و تمام این موارد را تکذیب میکنند اما در عمل خروج از ایران را به بودن ترجیح میدهند.
مدیرعامل شرکت توتال اخیراً در خصوص مواضع خود در مقابل ایران تأکید کرده است: عدم حضور این شرکت در ایران تنها به دلیل مسائل مالی و کمبود بودجه است و گرنه این شرکت به دلیل تحریمها ایران را ترک نکرده است اما در عین حال این مدیر نفتی از عدم حضورش در ایران تا اطلاع ثانوی میگوید.
شرکت توتال در حالی بهانه خود را کمبود بودجه اعلام میکند که در حال حاضر این شرکت فعالترین شرکت حاضر در مناقصههای نفتی عراق محسوب میشود و طی ماههای گذشته توانسته با حضور در صنعت نفت عراق بسیار موفق عمل کند. شل هم دست کمی از این شرکت ندارد چرا که این شرکت هم با وجود تکذیب آنکه تحریم مانع حضورش در ایران نشده اما حضور قوی و محکم وی در قراردادهای عرق و قطر نشان از آن دارد که این شرکتها در تلاشند تا عدم حضور در پروژههای نفتی ایران را طبیعی جلوه دهند تا شاید در روزهای آینده و رفع تحریم جایگاه خود را در ایران از دست نداده باشند.
شاید بتوان دلیل این تلاش مذبوحانه توسط مسئولان این شرکتها را در اظهارات اخیر وزیر نفت دید. میرکاظمی اخیراً از لیست سیاهی خبر داده است که شامل شرکتهایی میشود که در این شرایط سخت ایران را رها کردهاند. ایرانی که در آیندهای نه چندان دور به یکی از تأثیرگذارترین کشورهای نفتی بدل خواهد شد و میزان ذخایر نفتی و گازی این کشور گواه همین پیشبینی است.
بازی فعلی شرایط باخت -باخت را در بردارد چرا که در شرایطی که بحران اقتصادی جهان کمر بسیاری از این شرکتها را
خم کرده است از دست دادن بازار ایران میتواند آینده مبهمی را از لحاظ اقتصادی برای این کشورها در برداشته باشد.
اظهارنظرهای اخیر مسئولان بالارتبه این شرکتها کاملاً نشاندهنده سردرگمی آنهاست چرا که ایران و آمریکا هر یک از لیست سیاهی حرف میزنند که در هر دو صورت این شرکتها متضرر آن خواهند بود.
ایران از لیست سیاهی میگوید که در صورت رفع تحریمها و استقبال شرکتهای نفتی از حضور در ایران از آن برای تصمیمگیری حضور خارجیها در پروژههای نفتی استفاده خواهد کرد و آمریکا نیز از لیستی میگوید که اسامی چندی از غولهای نفتی در آن به چشم میخورد. غولهای نفتی چون بریتیش پترولیوم که گفته میشود در حال حاضر در این لیست قراردارد حق معامله با شرکتهای آمریکایی و اروپایی را نخواهند داشت و در عین حال نیز باید جریمههای کلانی را بپردازد.در شرایط فعلی شرکتهایی چون توتال، شل، استات اویل، انی، بی. پی، اکسون موبیل و بریتیش پترولیوم از جمله شرکتهایی هستند که هم میخواهند ایران را برای خودنگه دارند و هم به طریقی میخواهند ناقض سیاستهای آمریکا نباشند و همین امر این روزها باعث کاهش سود برخی ازاین شرکتها نسبت به پیشبینیها شده است.
اگرچه آمارها نشان از افزایش سود این شرکتها نشأت گرفته از افزایش قیمت نفت در ماههای گذشته دارد اما پیشبینی سود این شرکتها بیش از رقمهای اعلام شده کنونی بوده است که شاید به نوعی بتوان این کاهش رقم نسبت به پیشبینیها را نشانه بلاتکلیفی این شرکتها دانست.
این تلاش هاو سردرگمیها در شرایطی ادامه دارد و روز به روز گستردهتر میشود که مسئولان نفتی ایران در این عرصه از حضور چینیها بسیار بهره بردهاند. حضوری که در غیاب شرکتهای اروپایی و آمریکایی توانسته درآمد بالایی را برای چینیها رقم بزند. درآمدی که طی سالیان آینده میتواند این کشور را در مقابل آمریکا به یک غول اقتصادی تبدیل کند. غول اقتصادی که همین روزها باعث دردسرهایی برای بازار صادرات آمریکا و اروپا شده است. براین اساس اگرچه ایران در شرایط فعلی با تحریمهای ناعادلانهای دست به گریبان است اما قطعاً ادامه این روند در بلند مدت ضرر هنگفتی را برای اروپاییها و بالاخص آمریکا دربر خواهد داشت چرا که تبدیل شدن چینیها به غول نفتی میتواند این بازاررا نیز تحت شعاع قرار دهد و زمانی میرسد که چینیها بازار صنعت نفت جهان را نیز در تصرف خود در بیاورند و شرکتهایی چون توتال و شل به شرکتهایی در تاریخ تبدیل شوند.
ادعایی که شاید بتوان آن را در مناقصههای این روزهای صنعت نفت عراق و موفقیت چشمگیر چینیها در این مناقصهها تأیید کرد./121/ق
نظر شما