سید حسین رسولی: محمود مقدس در پیشگفتار ترجمه کتاب «امبرتو اکو و فوتبال» می‌گوید: «کم‌تر دولت‌مردی است که وسوسه داشتن یک عکس در کنار اعضای تیم ملی فوتبال کشورش را در آلبوم خود نداشته باشد و کم‌تر کسی است که آرزوی گرفتن امضایی به یادگار از فلان بازیکن محبوب را در سر نپرورانده باشد. میل وافر سیاستمداران به حضور در ورزشگاه‌ها و تماشای مسابقات از جایگاه مخصوص دیگر به اتفاق عادی تبدیل شده است. ستاره‌‌های فوتبال دیگر نه بازیکنی عادی که مقامی شبه‌خدایی پیدا کرده‌اند. صاحبان تیم‌های فوتبال نیز از این رهگذر گاهی به مراتب بالای سیاسی و اجتماعی نیز رسیده‌اند. «سیلویو برلوسکونی» و «رومن آبراموویچ» از جمله این افراد هستند». با این حساب آیا باید فوتبال را مهم‌ترین ورزش قرن بیست‌ویکم بدانیم که وارد حوزه‌های مختلف زندگی روزمره هم شده است؟
امبرتو اکو می‌گوید: «کاری هست که هر چند ضروری به شمار می‌آید اما هیچ جنبش دانشجویی، شورش مدنی، اعتراض جهانی یا هر کس دیگری قادر به انجام آن نیست و آن هم اشغال زمین فوتبال در روز یکشنبه (در ایران روز مشخصی ندارد) است». نظم و برنامه‌ریزی فوتبال در کشورهایی مانند ایتالیا آنچنان منظم و فراگیر است که باعث تعجب برای ما خواهد بود. قوانین فوتبال به قدری قدرتمند است که حتی در دورترین روستاهای چین و غنا هم رعایت می‌شوند. کسی جرات ندارد از قوانین فوتبال تخطی کند؛ اما آیا قانون‌گریزان در فوتبال نیستند؟ بنابراین فوتبال آیینه‌ای از جهان معاصر ما است. شبکه‌های تلویزیونی متمرکز روی سرگرمی نیز تصویری از «فراغت» در عصر حاضر را نمایش می‌دهند. در جهانی به سر می‌بریم که همه چیز تبدیل به «کالا» و «اوقات فراغت» شده است و فوتبال نقش مهمی در این میان دارد.
جالب توجه است که بدانید گاهی حوادث درون زمین فوتبال مانند جنگ می‌شود؛ یعنی اینکه هدف ورزش و تماشاگری‌اش تحت‌الشعاع میل به خشونت‌ورزی قرار می‌گیرد. به هولیگان‌های متعصب فوتبالی نگاه کنید! آنان از هیچ کاری برای کوچک کردن تماشاگران حریف خود کوتاهی نمی‌کنند. حتی باعث مرگ افراد دیگر هم می‌شوند. شعار دادن، آواز خواندن، فحاشی، شوخی، پوشیدن لباس‌های عجیب و... از جمله ویژگی‌های تماشای بازی فوتبال است. اصطلاح «هولیگان» برای توصیف جلوه‌های منفی هویت فوتبالی به کار می‌رود.
مردم فوتبال را از چند طریق دنبال می‌کنند: تلویزیون، رادیو، استادیوم و رسانه‌های خبری که هر کدام فرهنگ خودشان را دارند و باید برای تمام این‌ها پول پرداخت کنید. فوتبال همیشه در بین پر بیننده‌ترین برنامه‌های شبکه‌های سرگرمی‌محور قرار دارد. کل‌کل‌ها و کوری‌خوانی‌های ورزشی همیشه نقل محافل و دورهمی‌ها است. فوتبال امروز سیاست‌های زندگی روزمره را تغییر می‌دهد. این ورزش نبض زندگی بسیاری از افراد را در دست گرفته است. امبرتو اکو اعتقاد دارد وراجی ورزشی جعل کلام سیاسی است و می‌گوید: «این وراجی خودش تبدیل به کلام سیاسی می‌شود». فوتبال در این روزگار خود تبدیل به امر سیاست‌زده شده است و نباید این ورزش را تنها در زمین فوتبال نگاه کرد. بازی ایران و عراق هم از این امر مستثنی نبود. این بازی نوستالژی‌ها و خاطرات تلخ و شیرینی را به همراه دارد. اصطلاحاتی هم که برای فوتبال به کار می‌رود موید این امر است. فرمانده جنگی که نقش اصلی را در فیلم «پاتن» (1970) ایفا می‌کند، درباره ژنرالی دیگر می‌گوید: «او نباختن را از پیروز شدن بیشتر دوست دارد». ولی مردم ما پیروز شدن می‌خواهند.
43 43
نظر شما