۰ نفر
۲۵ خرداد ۱۳۹۸ - ۱۰:۲۷
اهمیت روابط ایران و ژاپن و افزایش همکاری‌های دوجانبه

روابط ایران و ژاپن نزدیک ۱۰۰ سال قدمت دارد و در این دوره تنش قابل توجهی هم بین دو کشور وجود نداشته است.

روابط ژاپن با ایالات متحده به دوره پس از جنگ جهانی دوم بر می گردد. آنها دوره ای مهم را پشت سر گذاشته و ژاپن متحد آمریکا در اقیانوس آرام است که در دوره جنگ سرد با پایگاه‌های نظامی که آمریکا در این جزیره مستقر کرد، در طرح دربرگیری شوروی نقشی مهم ایفا می کرد. اکنون ژاپن متحد آمریکاست و هنوز بر سر جزایر کوریل شمالی با روسیه قرار داد صلح امضاء نکرده است. ژاپن پس از چین، یکی از شرکای مهم تجاری آمریکاست. در سال ۲۰۱۸ این کشور حدود ۲۲۰ میلیارد دلار با ایالات متحده روابط تجاری داشته است. ژاپن در عین حال با ایران نیز روابط نزدیکی دارد که تجارت دو کشور اندکی بیش از ۴ میلیارد دلار است که بیش از سه میلیارد دلار آن مربوط به واردات ژاپن از ایران است که عمدتا شامل نفت خام است. 

ژاپن برای واردات نفت خام خود از منابع خلیج فارس نیازمند یک جریان آرام کشتی رانی تجاری است تا از خاورمیانه نفت وارد و کالا بدان منطقه صادر کند. ژاپن مانند هر کشور وارد کننده نفت ناگزیر است فرایند پالایش و مصرف نفت را بر اساس ترکیب نفت خام وارداتی تنظیم کند. با تغییر در نوع نفت وارداتی با ترکیب‌های متفاوتی که قبلا خط تولید پالایشگاهی آن آماده نشده باشد، موجب تغییراتی اساسی خواهد بود و تغییر ناگهانی خط تولید در پالایشگاه‌های کشورهای صنعتی مراحلی دشوار است که می تواند زیان های زیادی برای بخش تولید و انرژی و حمل و نقل در پی داشته باشد. ترکیب نفت وارداتی ژاپن از ایران موجب برنامه ریزی در خط تولید آن شده است. بنابراین توقف واردات از یک منبع معین و مستمر و نیز ایجاد وقفه در واردات در صورت بروز بحران در منابع تامین یا راههای دریایی و خطوط کشتیرانی، برای ژاپن و دیگر کشورهای صنعتی پیشرفته یا در حال توسعه، که از وارد کنندگان  نفت از خلیج فارس هستند، فاجعه بار خواهد بود.

دیدار نخست وزیر ژاپن از ایران پس از ۴۰ سال نشان می دهد که بحران آینده احساس شده است و ممکن است، گزینه حمله نظامی آمریکا مطرح شده باشد که شینزو آبه را به ایران کشانده است و وی با رهبر جمهوری اسلامی ایران و رئیس جمهور دیدار داشته است. اگر چه گفته می شود که نخست وزیر برای همکاری های اقتصادی و سرمایه گذاری در بندر چابهار و نظایر آن در تهران حضور دارد ولی نمی توان کتمان کرد که اغلب خبرگزاریها هدف از دیدار نخست وزیر را میانجیگری بین ایران و آمریکا و شروع مذاکرات عنوان می کردند. سطح روابط ما با ژاپن محدودیت‌هایی دارد و مبادلات تجاری چندان بالا نیست، این در حالی است که با کره جنوبی روابط بیشتری داریم، همین طور چین که در شرق آسیا کشوری مهم و تاثیرگذار به شمار می رود.

روابط ما با چین حدود ۴۵ میلیارد دلار است، یعنی بیش از ۱۰ برابر با ژاپن. آمریکا هم با توجه به تمرکزی که در دریای چین جنوبی و اقیانوس آرام دارد، صلاح نمی بیند که کشورش را درگیر مسائل کوچکتری در خلیج فارس کند. اما این بدان معنا نیست که جنگ روانی علیه ایران را ادامه ندهند. در سیاست خارجی ایران، حفظ شان و جایگاه و کرامت کشور شرط اصلی برقراری روابط دیپلماتیک با دیگر دولت‌هاست و جمهوری اسلامی ایران با همه کشور ها با رعایت برابری کامل حقوق و رعایت اصول و نه تحمیل اراده، حاضر به گفت‌وگو با هر کشوری است که این اصول را رعایت کند. اگر واشنگتن در موضع برابر و محترمانه با ایران مذاکره کند تصور نمی رود که مقامات جمهوری اسلامی ایران مانعی در برقراری ارتباط داشته باشند، مشکل اینجاست که آمریکا می خواهد به عنوان ژاندارم بین المللی و با اصول یکجانبه گرایی با ایران برخورد داشته باشد و این همان حلقه مفقوده ای است که در روابط دو کشور وجود دارد.

با توجه به روابط ۱۰۰ ساله،  در این دوره هیچ گونه تنشی نیز با این کشور نداشته ایم. به یاد داریم که حادثه تسونامی به نیروگاه های ژاپن آسیب وارد کرد، در آن زمان مقاله ای نوشتم که ایران باید از این موضوع پند بگیرد. ژاپنی ها در این راستا اذعان داشتند که نگهداری این تاسیسات ریسک بالایی دارد و به صرفه نیست و همچنین تلاش کردند که دیگر به این سمت نروند. برخی اعتقاد دارند که به خاطر این پیشینه  به وسیله ژاپن در برخی موارد ایران شاید بتواند به صورت غیرمستقیم با آمریکا مذاکره کند. در همین راستا جمله ای از امام خمینی (ره) عنوان می کنم که فرموده بودند مشکل این است که آمریکا از بالا به ایران نگاه می کند و همین نگاه تحقیر آمیز است که مشکل ساز شده است. امام همچنین تاکید کرده بودند که اگر واشنگتن در موضع برابر و محترمانه با ایران مذاکره کند مشکلی نیست. به نظر من ما باید این کدها را در نظر بگیریم و برای حل تنش ها از آن استفاده کنیم.

* تحلیل‌گر مسائل بین‌الملل 

۳۱۰ ۵۰

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید.
کد خبر 1269696

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
2 + 11 =