آیا تحول تازه‌ای در راه است؟

به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، دیوید سنجر، ستون نویس و روزنامه نگار معروف نیویورک تایمز در تازه ترین یادداشتش درباره سفر ظریف به آمریکا نوشته است:

ظریف روز پنجشنبه اعلام کرد که قصد داشته با سناتورهای آمریکایی دربارۀ راههای احتمالی خروج از بحران هسته ای با دولت ترامپ گفتگو کند؛ برای اولین بار، گامی عملی و کوچک از سوی ایران در برابر تحریم هایی که دولت ترامپ از سال پیش تاکنون آنها را دوباره بازگردانده است.

ظریف در مدت اقامتش در نیویورک با گروهی از روزنامه نگاران در مقر نمایندگی ایران (در سازمان ملل) ملاقات کرده است. یکی از سه ساختمانی که ظریف حق ورود به آنها را دارد و ظاهراً میشد برای ملاقات با آقای پل برای آن برنامه ریزی صورت بگیرد؛ اما وزیر ایرانی در پاسخ به این شائبه گفت: "با افرادی از کنگره ملاقات خواهد کرد". اما او تأکید کرد که با آقای پل به عنوان یک نماینده محترم ملاقات خواهد کرد و نه به عنوان نماینده ای از سوی ترامپ و یا از سوی مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا. در واقع همان نقشی که جان کری برای دولت اوباما ایفا کرد، البته در زمانی که سناتور بود و اوباما هنوز رییس جمهور نشده بود.

زمانی که ظریف انتخاب کرده، قابل توجه است؛ دولت ترامپ طی روزهای اخیر به کرات برای آغاز مذاکره با ایران آنهم بدون پیش شرط اعلام آمادگی کرده است. هرچند هر یک از طرفین شروط یکطرفه ای را تعیین می کند که طرف مقابل باید آنرا بررسی کند، اما برای اولین بار از زمان خروج ترامپ از توافق هسته ای است که دو طرف بر ضرورت مذاکره با یکدیگر تأکید می کنند.

در کاخ سفید چه می گذرد؟

به نظر میرسد در کاخ سفید هم ترامپ در حال کم اهمیت جلوه دادن گزارشهایی است که خبر از مذاکره میان ظریف و آقای پل به نمایندگی از ترامپ را می دهند. ترامپ به خبرنگاران گفته: "چنین مأموریتی به او ندادم. کاری که می خواهیم بکنیم اینست که به یک معامله خوب و عادلانه دست پیدا کنیم."

ظریف هم تأکید کرده تا زمانی که ایالات متحده آمریکا به مسلح کردن دشمنان عربی ادامه می دهد، ایران به هیچ وجه از برنامه موشکی خود عقب نشینی نخواهد کرد. او اقدام اخیر ایران در افزایش سطح غنی سازی اورانیوم را اقدامی در راستای سنجش محتاطانه وضعیت کنونی دانسته و به گفته خودش این تصمیم" می تواند تغییر کند" در صورتی که ایالات متحده آمریکا از اعمال تحریمهایی که متعاقب توافق هسته ای تعلیق شده بود، عقب نشینی کند. ظریف در اشاره ای غیرمستقیم و با طعنه از تصمیم ترامپ برای جلوگیری از حملۀ نظامی- که متعاقب سقوط پهپاد آمریکایی بدست ایران صورت گرفته بود- استقبال کرد. ایران اعلام کرده بود که این این پهپاد مرز هوایی کشور ایران را نقض کرده است.

ظریف در عین حال ایدۀ مذاکره مستقیم را رد کرد. ایده ای که گفته میشد برای مذاکره مستقیم میان حسن روحانی، رییس جمهور ایران و پرزیدنت ترامپ به شکلی که با رهبر کره شمالی اتفاق افتاد، مطرح شده بود.  ظریف در این باره به ملاقات سنگاپور و امضای عجولانۀ سند سال 2018 میان ترامپ و کیم جونگ اون که بیش از همه به یک بیانیه توجیهی شباهت داشت تا یک توافق و طبق عادتش، بعد از امضا آنرا بالا گرفت و به دوربین ها نشان داد، اشاره کرده و می گوید: آنها به عکس یادگاری نیاز ندارند؛ به سند دو صفحه با امضای بزرگ هم نیاز ندارند.

ظریف تا به اینجای کار می گوید گام اول برای معامله با آمریکا بازگشت به توافق هسته ای است که در سال 2015 امضا شد. ظریف روز پنجشنبه بار دیگر بر اهمیت توافق نامه سال 2015 تأکید کرد.

ظریف صراحتاً اعلام کرد: ما یک توافق نامه داریم. ما با ایالات متحده آمریکا مذاکره کردیم، ما با جان کری و یا پرزیدنت ترامپ مذاکره نکردیم، ما با وزیر خارجه و ریسی جمهور کشور ایالات متحده آمریکا مذاکره کرده ایم.

برای اولین بار است که ظریف از گزینه ای سخن می گوید که می تواند آغازی برای مذاکره میان دو دشمنی باشد که  با پیامدهای خروج ترامپ از توافق هسته ای روبرو هستند. این پیشنهاد- کوچک- می تواند روندی که در توافق هسته ای از آن به عنوان "روز انتقال" نام برده شده را سرعت ببخشد. و آن زمانی است که ایران به طور رسمی در توافق با آژانس انرژی اتمی به بازرسان اجازه می دهد از سایت های کشور- حتی آنهایی که تاکنون ازسوی تهران، سایت هسته ای معرفی نشده اند- بازدید کنند. به گفته جواد ظریف، در عوض ایالات متحده آمریکا با تصویب کنگره، تحریم هایی که تاکنون ترامپ آنها را بازگردانده، تعلیق می کند؛ اقدامی که می تواند راه را برای دبه کردن رییس جمهور دشوار کند.

این پیشنهاد بسیار مهم است اما قطعا با مخالفت دولت ترامپ روبرو خواهد شد؛ ترامپی که معتقد است ایران از شدت تحریم ها به ستوه آمده و تحریم ها در حال اثر کردن است و این در حالی است که پمپئو بارها تأکید کرده که تحریم ها در صورتی برداشته می شود که متعاقب توافق نامه ای جدید، ایران برای همیشه با برنامه هسته ای خودش خداحافظی کند، برنامه موشکی را پایان دهد و از گروههای { به زعم او}  تروریست حمایت نکند.

اما پاسخ ظریف به این درخواست ها و شکست مذاکره چیست؟ وزیر ایرانی دربارۀ شکست تلاشها و با اشاره به تاریخ 7000 ساله مقاومت و ایستادگی ایران می گوید: با رفتن ترامپ مقاومت می کنیم، موفق می شویم و کشورمان پیشرفت خواهد کرد.  

نیویورک تایمز/ 18 جولای 2019/ ترجمه: زهرا خدایی

31052