اهداف دیپلماسی ظریف مشخص است. ابلاغ پیام صلح و دوستی جمهوری اسلامی ایران به تک تک دولتها و ملت های این کشورهاست و اینکه ایران خواهان چنگ و نزاع و نا امنی در حوزه خلیج فارس و خاورمیانه نیست بلکه خواهان روابط مسالمت آمیز سیاسی و اقتصادی با کشورهای طرف گفت وگو است. ایران یک جانبه گرایی و تحریم های غیر قانونی و تروریسم اقتصادی آمریکا علیه ایران را بر نمی تابد و بهیچ وجه حاضر به مذاکره مجدد در مورد برجام نخواهد بود. در واقع هدف نهایی تلاش دیپلماتیک ظریف آن بود که ثابت کند که خروج ترامپ از برجام و اعمال تحریم های ظالمانه و یکجانبه آمریکا و حضور نظامی آن کشور در منطقه علت العلل همه تنش ها و جو متلاطم منطقه است.
اما سفر ظریف به قرانسه از اهمیت بیشتری بر خوردار است. رئیس جمهور فرانسه، آقای مکرون، در هفته های گذشته تلاش زیادی کرده است که از طریق دیپلماسی راه حلی برای حفظ برجام پیدا کند و ضمن حفظ برجام با دادن امتیازاتی به ایران از جانب آمریکاییها، راه را برای مذاکرات بیشتر بین ایران و گروه برجامی منجمله آمریکا باز کند. از فرستادن فرستاده ویژه به تهران تا مذاکرات تلفنی طولانی با آقای روحانی و اکنون دعوت اقای ظریف به محل کنفرانس گروه ۷ ، اهداف سیاسی و اقتصاد دولت فرانسه برای حفظ برجام در این مقطع و به عنوان پلیس خوب چند گانه اند.
نخست باید متذکر شد که سیاست خارجی فرانسه را در مقایسه با سایر کشورهای اتحادیه اروپا، سیاستی فعال و تهاجمی در صحنه بین المللی لقب داده اند.علاوه بر این در زمینه سیاست خارجی، فرانسویان سعی کرده اند که در جهت گیریها وسیاست های فعالی خود نسبت به منطقه خاورمیانه، شمال ومرکزآفریقا، بعنوان بازیگری مستقل نقش آفرینی کنند. بنابراین حتی در مواردی که ظاهرا فرانسه میبایست در هماهنگی با اتحادیه اروپائی و یا با آمریکا اقدام کند، سیاست و عمل دولت فرانسه بگونه ای متفاوت ظاهر می شود. این تجلی متفاوت درسیاست خارجی فرانسه از رویکرد هماهنگ اروپائی-آمریکائی تا حدودی نشان از تمایل سنتی استقلال طلبانه فرانسویان و تظاهر اقتدار و وزن فرانسه بعنوان یک بازیگر بین المللی تاثیر گذار و مستقل دارد.
دولت ماکرون در حال حاضر با مشکلات عدیده اجتماعی و اقتصادی داخلی روبرو است، و نیاز به یک موفقیت در سیاست خارجی دارد که می تواند در زمینه دیپلماسی برای حفظ برجام و کاهش تنش بین ایران و آمریکا در منطقه خلیج فارس و خاورمیانه اتفاق بیفتد.
با وجود خروج انگلستان از اتحادیه اروپا و همراهی بیشتر با سیاست های آمریکا، فرانسه با یک سیاست فعال در زمینه سیاست خارجی می تواند رهبری سیاست خارجی اتحادیه را به عهده بگیرد و تا حدودی راه مستقلی از سیاست های آمریکا در خاورمیانه در پیش گیرد.
در بین کشورهای اروپایی، فرانسه بیشترین منافع اقتصادی را در ایران دارد و خصوصا در بخش خودرو سازی و پتروشیمی و نفت تمایل زیادی دارد که بتواند راهی برای ورود مجدد به این بخش های اقتصادی ایران باز کند. تلاش فرانسه تا حدودی همراهی اتحادیه اروپا را با خود دارد تا از افتادن ایران بطور کامل به دامن چین و روسیه جلوگیری کنند.
عقب نشینی آمریکا از مواضع سرسختانه و تنش زا در حوزه خلیج فارس نیز موجب شده است تا دیپلماسی فرانسه موفق شود ضمن همراهی با سیاست های آمریکا، از مشکلات ترامپ در سیاست های داخلی و خارجی ، خصوصا با چین و روسیه استفاده کرده، تا بتواند آمریکا را مجاب کند تا امتیازاتی خصوصا در زمینه صادرات نفت ایران و مبادلات بانکی به ایران بدهد. تلطیف مواضع آمریکا نسبت به ایران از سیاست تهاجمی اسراییل نسبت به مواضع ایران در منطقه نشان از مخالفت اسراییل نسبت به این موضع جدید آمریکا دارد.
با توجه به مولفه های فوق الذکر به نظر میرسد که فرانسه به عنوان واسط در جایگاهی است که به منظور تنش زدایی بین ایران و آمریکا تلاش کند. البته در حال حاضر هر گونه مذاکره در قالب برجام خواهد بود که در مقابل دادن امتیازاتی ، ایران به تعهدات برجامی خود برگردد. حال باید دید علاوه بر این اقدامات، آیا گفتگوهای مستقیم بین ایران و آمریکا نیز اتفاق خواهد افتاد یا خیر؟ بدیهی است ایران و آمریکا از نظر تاکتیکی، روحانی برای مناسب سازی وضعیت بین المللی ایران و ترامپ برای نیاز انتخاباتی داخلی به گفتگونیاز مبرم دارند ولی هر دو آنها می بایست بر مخالفت های داخلی چه مشاورین و چه جناح های مخالف فائق آیند.
۱۷۳۱۱
نظر شما