هادی معیری‌نژاد: برای کسانی که از دانستن چرایی تکوین فرهنگ متفاوت مردم ژاپن و ارتباط آن با منش آن‌ها در زندگی و محصولات فرهنگی‌شان لذت می‌برند هیچ چیز مانند خواندن کتابی که به رمزگشائی از این فرهنگ بپردازد لازم نیست. «جنگ‌ها و بدن‌ها»نوشته خانم نغمه ثمینی که توسط نشر نی منتشر شده است کتاب راهنمای بسیار خوبی برای گشودن دری بر این عمارت رازآلود و زیباست.
بعد از اقتصاد و مدل توسعه اقتصادی، شاید دومین موضوعی که با آمدن نام ژاپن به خاطر می‌آید، ادبیات و سینمای متفاوت این کشور است. این محصولات فرهنگی با خود حامل نشانه‌هایی از فرهنگ بومی ژاپن هستند که به دلایل خاص جغرافیایی، تاریخی و سیاسی تحولات عجیبی را پشت سر گذاشته‌اند که مانند یک رمان جذاب، خواندنیست.
کتاب «جنگ‌ها و بدن‌ها» حاصل تحقیقی است که از نزدیک به بررسی جان ژاپنی ارتباطش با بدن و نقش تعاملی‌اش با پدیده‌ای چون جنگ در بستر سینما می‌پردازد.
نکته ارزشمند در مورد این کتاب این است که نویسنده در نوشتن مقدمه و تحلیل پایگاه تئوریک تحلیلش از سینمای ژاپن خست نمی‌ورزد و بسیار هوشمندانه پیش از ورود به مبحث اصلی به واکاوی روند شکل گیری معنای روح در آئین شینتو ارتباطش با آیین وارداتی بودیسم، سنتز روح و اندیشه در قالب ذن بودیسم ژاپنی و ارتباطش با بدن به عنوان مفهومی تجریدی که در زندگی و هنر ژاپنی متجلی می‌شود، می‌پردازد.
در حقیقت بدن در این تحقیق به حقیقتی صیقل خورده بدل می‌شود که با گذار از فراز فرود رودخانه به ظاهر آرام تاریخ ژاپن زوایای نامفهومش تراش خورده و به منشوری بدل می‌شود که از خلال آن می‌توان فرهنگ ژاپنی را به اجزای آن تجزیه و از زاویه‌ای متفاوت به رنگین کمان محصولات فرهنگی‌اش نگریست.
از این منظر این کتاب نوعی کتاب آموزشی برای نقد هنریست که به جای پرداختن به صورت‌ها و رو بنای اثری هنری باید به ریشه‌ها پرداخت و با واکاوی عوامل موثر در شکل دهی یک محصول فرهنگی، به وجه تمایز آن با دیگر پدیده‌ها پرداخت که اصولا وظیفه‌ی نقد موشکافانه و دقیق است.
نویسنده در این کتاب در هدف غائیش که تحقیقی در مورد سینمای پس از جنگ ژاپن است محدود نمی‌ماند و چنان دایره تئوریک تحقیق را گسترش می‌دهد که دیگر هنرها و حتی پدیده‌های اجتماعی ژاپنی را می‌توان با آن درک کرد و به نگرشی انتقادی نسبت به آن‌ها رسید. همچنین که سویه ویران گر جنگ و همچنین نقش تعیین کننده‌اش در تحول مفهوم تن در فلسفه فرد محورانه وارداتی از غرب به واسطه جنگ، در سینمای ژاپن به عنوان امپراتوری مغلوب، مد نظر قرار می‌گیرد.
«جنگ ها و بدن‌ها» علیرغم ارائه مفاهیم خاص از آئین کمتر شناخته شده شینتو و راز و رمزهای پیچیده در حیات فرهنگی مردم ژاپن بسیار خوشخوان و روان نوشته شده و لذت خواندن یک اثر تحقیقی به دور از پیچیدگی های معمول در این گونه آثار را در ذهن باقی می گذارد.
۲۵۸۲۴۳
نظر شما