مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی در این سالها وارد فاز تازه‌ای از فعالیت‌های خود به واسطه حمایت از تولید فیلم‌های سینمایی شده است که در این میان تفاوت‌های جدی در نوع نگاه و رویکرد این نهاد سینمایی در حمایت از فیلم‌ها دیده می‌شود. در حالی که از یک سو فیلمی همانند «چراغی در مه» به کارگردانی پناه برخدا رضایی که اثری در فضای کارهای متفاوت و مخاطب خاص است، در میان فیلم‌های مورد حمایت مرکز دیده می‌شود، «اخراجی ها» ساخته مسعود ده نمکی نیز مورد حمایت این مرکز است تا سؤالات و ابهاماتی در مورد رویکرد و رویه مرکز گسترش در مورد حمایت از فیلم‌ها در زمینه تولید در ذهن‌ها شکل بگیرد. مرکز گسترش در این مسیر سراغ حمایت از فیلم‌های اول و دوم کارگردانان و به تعبیر مدیرعامل این مرکز حمایت از فیلم‌های متفاوت رفته است. در ادامه همین رویکرد این روزها در شرایطی که تعداد کل فیلم‌های در مرحله تولید سینمای ایران، فیلم‌های مرحله فیلمبرداری تا آماده نمایش، 62 اثر است، 23 فیلم با حمایت مرکز گسترش تولید می‌شود. حجم عمده فیلم‌هایی که با حمایت مرکز گسترش تولید می‌شوند در شرایطی که تولید فیلم مستند و کوتاه یکی از وظایف عمده مرکز محسوب می‌شود، لزوم بررسی عملکرد این مرکز را موجب می‌شود.
23 فیلم در مراحل ساخت
مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی سالها به عنوان جدی‌ترین نهاد حمایت از تولید فیلم‌های کوتاه و مستند مطرح بوده و اتفاقاً حضوری چشمگیر و قابل توجه در این زمینه داشته است. از مقطعی نگاه به تولید فیلم‌های بلند سینمایی در این مرکز جدی‌تر شد و مرکز در کنار تولید فیلم‌های کوتاه و مستند از ساخت برخی فیلم‌های سینمایی که اغلب توسط پرورش‌یافتگان مرکز تولید می‌شد، حمایت به عمل می‌آورد. از نمونه‌های موفق این نوع حمایت‌ها می‌توان به فیلم «خواب تلخ» محسن امیر یوسفی اشاره کرد.
مدیریت مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی با درک توان و هنر برخی فیلمسازان که در زمینه ساخت فیلم مستند و یا کوتاه با این نهاد سینمایی همکاری داشتند، زمینه ورود آنها را هم به سینما فراهم می‌کرد. مرکز گسترش از آن دوران که گزیده‌کاری در زمینه ساخت وحمایت از فیلم‌های بلند سینمایی را سرلوحه کار خود قرار داده بود به جایی رسیده که یکی از بازوهای جدی اجرایی معاونت امور سینمایی در زمینه تولید فیلم سینمایی محسوب می‌شود و موازی بنیاد سینمایی فارابی به حمایت از کارگردانان برای ساخت فیلم‌های سینمایی اقدام می‌کند. این جریان در سه سال اخیر و با واگذاری بخشی از مسئولیت‌ها از سوی معاونت امور سینمایی به مرکز گسترش شکل جدی‌تری به خود گرفته است.
حاصل این شرایط، تولید یا مشارکت در 23 فیلم از 62 فیلم در حال تولید توسط مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی است. در دوره جدید فعالیت‌های مرکز از سال 1385 تاکنون بیش از 50 فیلم سینمایی اول و دوم فیلمسازان مورد حمایت مرکز قرار گرفته است. تولیدات مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی در فضاهای مختلفی جای می‌گیرد که در میان فیلم‌های در حال تولید مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی می‌توان گونه‌های مختلف سینما را مشاهده کرد. «رستم و سهراب» به کارگردانی کیانوش دالوند که این روزها مراحل نهایی تولید را طی می‌کند انیمیشنی تاریخی است.
«قلب سیمرغ» به کارگردانی وحید نصیریان دیگر انیمیشن در دست تولید است که آن هم فضایی افسانه‌ای تاریخی دارد. در این میان فیلم‌هایی که به تعبیری تجربه متفاوت نیز محسوب می‌شوند دیده می‌شود، «آناهیتا» عزیزالله حمیدنژاد که در مرحله تدوین است به لحاظ تکنیک ساختاری و موضوع مورد بحث تجربه‌ای تازه محسوب می‌شود. «بی‌خوابی» محمدجعفر باقری مرحله فیلمبرداری را پشت سر می‌گذارد و اثری اجتماعی است. «خاله سوسکه» نادره ترکمانی برای نمایش در جشنواره فیلم کودک و نوجوان آماده شده و «ضریح چشمان تو» محرم زینال‌زاده با موضوع دفاع مقدس آماده نمایش است.
«سفر مرگ» حسن آقاکریمی در فضای اجتماعی، «نویسنده» (خاطره) نادر طریقت با موضوع اجتماعی، «باغ قرمز» امیر سمواتی در ژانراجتماعی، پلیسی، «چراغی در مه» بهرام توکلی در ژانر اجتماعی، «خانواده ارنست» به کارگردانی محسن دامادی در فضای اجتماعی، «مرا ببخش مادر» به کارگردانی مهدی نادری با موضوع جنگ عراق، «مصائب چارلی»علیرضا سعادت‌نیا با موضوع اجتماعی، «این روزهای ابری»ابراهیم مختاری با موضوع اجتماعی، «نزدیکتر از آشنا» به کارگردانی محمدرضا سرکانیان با موضوع اجتماعی، «فریاد بی‌صدا» رضا اعظمیان با موضوع دفاع مقدس، «لطفاً مزاحم نشوید» محسن عبدالوهاب در فضای اجتماعی، «بیداری رویاها» محمدعلی باشه‌آهنگر با موضوع دفاع مقدس، «راند هفتم» به تهیه‌کنندگی علیرضا شجاع‌نوری با موضوع کودک و نوجوان، «جایی نزدیک زمین» به کارگردانی مهدی رحمانی در فضای اجتماعی و با موضوع کودک، «چیزهایی هست که نمی‌دانی» فردین صاحب‌الزمانی در فضای اجتماعی، «نظام از راست»، محمدرضا ورزی در فضای اجتماعی و «برکه سنجاقک‌ها» محمدرضا عرب با موضوع اجتماعی دیگر فیلم‌های در دست تولید مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی هستند.
حمایت از فیلم‌های متفاوت
مدیرعامل مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی حمایت پررنگتر مرکز و فراهم کردن زمینه تجربه‌های متفاوت برای کارگردانان باسابقه را حاصل نگاه ویژه معاون سینمایی وزیر ارشاد به سینمای ملی می‌داند ومعتقد است فعالیت‌های مرکز گسترش در زمینه تولید فیلم‌های سینمایی مانعی برای حرکت این نهاد سینمایی در جریان تولید فیلم‌های مستند و کوتاه نیست.
محمد آفریده درباره حمایت مرکز گسترش از تولید فیلم‌های سینمایی می‌گوید: «مرکز طبق اهداف خود از تولید فیلم اول و دوم کارگردانان و تجربه‌های نو فیلمسازان باسابقه حمایت می‌کند. در گذشته امکانات اجازه نمی‌داد از تجربه‌های تازه حمایت کنیم، اما اهمیت دادن به رویکردهای جدید سینمایی لازم است و به همین دلیل از «آناهیتا» عزیزالله حمیدنژاد هم حمایت می‌کنیم.» او درباره حمایت از کارگردانان اول و دوم با توجه به افزایش صدور پروانه ساخت برای این گروه می‌گوید: «بخشی از فیلمسازانی که کار اولشان را می‌سازند برای تأمین بودجه که در کنار بودجه تأمین شده از سوی مرکز نیاز دارند، دو سه سال زمان صرف می‌کنند. از همین رو تعدادی از پروژه‌هایی که امسال در دست ساخت هستند از سال قبل جمع شده و به امسال رسیده‌اند.»مدیر عامل مرکز گسترش می‌گوید: «علاوه بر این امسال تعداد کسانی که پروانه ساخت فیلم اول گرفته‌اند نسبت به سال‌های گذشته بیشتر است که این مسئله به اعتقاد من طبیعت سینماست. سینمای زنده و پویا نیازمند این فضا و حضور نیروهای تازه‌نفس است.
در صورتی که بودجه مرکز فراهم باشد سالانه از تولید دو فیلم تجربی فیلمسازان باسابقه حمایت می‌کنیم.»آفریده تأکید می‌کند: «مرکز با توجه به نیاز سینمای ایران به ساخت این آثار مشکلی در حمایت از تولید آنها ندارد. وقتی به اشتیاق، شور و نشاط موجود در فرزندان مملکت برای تجربه کردن در سینما نگاه می‌کنیم، با وجود محدودیت‌ها تلاشی مضاعف انجام می‌دهیم تا امکان تولید این آثار به وجود آید.»
او در مورد بودجه‌ای که برای حمایت از این آثار مورد نیاز است می‌گوید: «مرکز گسترش با توجه ویژه شخص معاون سینمایی وزیر ارشاد مواجه شده و این مسئله به نگاه و شخصیت ایشان بازمی‌گردد. برای رسیدن به سینمای ملی راهی غیر از توجه به این بخش از فیلمسازی وجود ندارد و از همین رو از سوی آقای جعفری جلوه توجهی ویژه به این تولیدات شده است. توجه ویژه به ساخت فیلم‌های بلند از سوی مرکز مشکلی برای فعالیت این بخش در زمینه تولید فیلم مستند و کوتاه نخواهد داشت. اگر ما سالی 200 فیلم تولید می‌کنیم، حتماً 100 اثر مستند خواهد بود. نگاه ما در این زمینه ریشه‌ای و بنیادی است و ما در تولید دو فیلم سینمایی و 20 تا 25 فیلم کوتاه انیمیشن نیز فعالیت داریم.»
نظر شما