بشار اسد توان حل بحران کشورش را دارد

زهرا خدایی

درعا و لاذقیه همچنان نا آرام است و به رغم آنکه بشار اسد جوان، در پاسخ به مطالبات مردمی دولت را منحل و حقوق کارمندان و کارگران را تاحدی افزایش داده، اما به نظر می رسد این قائله سر پایان یافتن نداشته باشد.هر چند از ابتدای سال میلادی جاری موج انقلابات دمکراسی خواهی در اکثر کشورهای خاورمیانه شروع به وزیدن کرده است اما برخی از کارشناسان و ناظران سیاسی، ماهیت نا آرامی های سوریه را متفاوت از مصر،تونس،یمن و لیبی دانسته و بر این اعتقادند از آنجایی که آمریکا و اسراییل، پایگاه و موقعیت خود را در مصر از دست داده اند در تلاشند با توجه به موقعیت و جایگاه سوریه در جبهه مقاومت،اوضاع این کشور را ناآرام و به نوعی مسیر بازی را به نفع اسراییل در دست گیرند.

نگاه دومی نیز وجود دارد؛اینکه تحولات سوریه جدای از جریان عمومی دمکراسی خواهی حاکم بر جهان عرب نیست و مسیری آزادی خواهانه و ضداستبدادی دارد.معتقدان به این نگاه بر این باورند هرچند نمی توان دخالت عوامل خارجی در این اعتراضات را نادیده گرفت،اما بسترهای این ناآرامی از مدتها پیش در سوریه وجود داشته است.خبر در گفتگو با عباس برومند ،کارشناس خاورمیانه،ماهیت نا آرامی های سوریه را مورد بررسی قرار داده است.

اصولا سنخ و ماهیت انقلاباتی که در اکثر کشورهای خاورمیانه رو به گسترش است،جهانی،عربی و یا اصولا جریانی دیگر است؟
ماهیت تحولاتی که در این سرزمین ها شاهد هستیم، استقلال طلبانه، آزادی خواهانه و عدالت طلبانه است. به این معنا که مردم این کشورها که اکثرا مردم رشید و آگاهی هستند دهه های متمادی است که به حکومت هایی مبتلا هستند که در بعد داخلی مستبد عمل می کنند و از معیارهای دموکراتیک رایج در جهان امروز بسیار دورند. از سوی دیگر همین دولت ها در عرصه روابط بین المللی اکثرا وابسته اند و دائما از مواضع اصولی ملت های خود در مسایل منطقه ای و بین المللی تنزل می کنند و این موجب احساس تحقیر گسترده مردم می شود. از سوی دیگر این دولت ها ناتوان از برقراری عدالت در جوامع خود از هرگونه چرخش نخبگان جلوگیری می کنند. اینها همه در شرایطی است که اکثر این دولت ها از پی مبارزات ضد استعماری و استقلال طلبانه این کشورها در قرن بیستم بیرون آمده بودند و قرار بود محقق کننده رویاها و آمال ملت های خود باشند.

سنخ این انقلابات چیست؟ مذهبی، سیاسی، اقتصادی یا ایدئولوژیک؟
این تحولات و انقلاب ها هم ماهیت سیاسی دارند و هم ماهیت اقتصادی و هم ماهیت مذهبی. آنان به دنبال دموکراسی، آزادی بیان، آزادی مطبوعات و حفظ حقوق شهروندی خود هستند.بنابراین ماهیت سیاسی دارند. آنان همچنین از مشکلات اقتصادی به ستوه آمده اند، بیکاری بسیار بالا در اکثر این کشورها بلای جان جوانان شده و شکاف اقتصادی و فاصله بین اقشار غنی و فقیر روزبه روز توسعه می یابد. از سوی دیگر هیچیک از این دولت ها در برنامه های توسعه خود نشانی از یک چشم انداز امیدوار کننده عرضه نمی کنند و این انگیزه اقتصادی هم دلیل خشم این ملت هاست. البته در کنار همه اینها مردم در این کشورها عمیقا مسلمانند و مفاهیم مزبور را در پرتو آموزه های اسلام آموخته اند و پی می گیرند. علاوه بر این در برخی از این کشورها حکومت ها روحیات ضدمذهبی داشتند و آزادی های مذهبی مردم را به شدت محدود می کردند (مانند تونس)، در این سرزمین ها مردم خواهان آزادی انجام شعائر مذهبی خود نیز بودند پس ما با جنبش هایی با ماهیت ترکیبی روبرو هستیم.

انتظار نمی رفت دامنه انقلابات به سوریه نیز برسد، ماهیت ناآرامی های سوریه را چگونه ارزیابی می کنید؟
به یاد داشته باشید هر گاه اتفاقی در مصر رخ دهد باید منتظر انعکاس آن در تمام جهان عرب باشید چرا که مصر به مثابه رأس جهان عرب و الهام بخش برای تمام اعراب است. فقط این انعکاس ممکن است تقدم و تأخر داشته باشد. بنابراین سوریه هم از این اصل کلی مستثنی نیست. بنیان تحولات سوریه تفاوتی با تحولات مصر و بحرین و... ندارد فقط در مورد سوریه باید به 2 نکته توجه داشت که این دو نکته ممکن است مسیر تحولات در سوریه را دچار دگرگونی های نامیمون کند. اول اختلافات فرقه ای در این کشور است که از بدو روی کار آمدن خاندان های علوی در سوریه میان آنان و اکثریت معترض سنی و جود داشته و همه تلاش های حکومت سوریه به ویژه تلاش های اسد پدر و پسر این مساله را به طور کامل زایل نکرده و حداکثر آن را به آتش زیر خاکستر تبدیل کرده بود. در شرایط فعلی امکان شعله ور شدن این تنازعات طائفی و فرقه ای با توجه به زمینه آماده منطقه بسیار محتمل است.

نکته دوم اینکه سوریه بدون تردید در خط مقدم مقاومت در برابر رژیم صهیونیستی قرار دارد.بنابراین اسراییل و حامیانش درست برخلاف تحولات مصر، از هرگونه ناآرامی و بحران در سوریه استقبال می کنند و چه بسا در جهت تشدید و تحریک آن نیز دست به توطئه گری بزنند که می زنند. مقایسه نوع پوشش رسانه ای تحولات سوریه در مقایسه با بحرین در رسانه های وابسته به اسرائیل و حامیانش به روشنی این نکته را نشان می دهد.

آیا سرکوب روش خوبی است که بشار اسد در مقابل مخالفان در پیش گرفته؟
سرکوب در هیچ کجا کار خوب و عاقلانه ای نیست و همواره باعث پیچیده تر شدن اوضاع می شود. البته انصافا حجم برخوردها در این کشور قابل مقایسه با وحشی گری های رژیم قذافی و یا حتی سرکوب های صورت گرفته در بحرین نیست. اما امیدوارم دولت سوریه با در دستور کار قرار دادن اصلاحات سیاسی و نیز گفتگو با مخالفان بتواند مشکل را مدیریت کند. به نظرم بشار اسد چنین روحیه و توانی را دارد ولی باید بدنه حزب حاکم و ارتش هم با او همراهی کنند و گرنه روند تحولات سوریه گرچه فعلا شتاب مصر و تونس و یمن را ندارد اما مستعد این امر هست.

با توجه به قرار داشتن سوریه در جبهه مقاومت،در صورت بروز تغییرات وضعیت جایگاه این کشور در این جبهه چه خواهد شد؟ آیا سوریه حاضر است که در قبال بلندیهای جولان در مواضع خود در قبال اسراییل تعدیل ایجاد کند؟
مساله مقاومت مساله دولت سوریه نیست. مساله ملت های منطقه است و در این زمینه همواره ملت های منطقه از دولت ها جلوتر بوده اند. حتی یکی از علل خشم عمیق مردم مصر از رژیم مبارک عدم حمایت از مقاومت بود. بنابراین هر دولتی در سوریه روی کار بیاید اگر برآیند خواست ملت باشد به مقاومت وفادار خواهد ماند البته ممکن است روش ها متفاوت باشد. اما من دگرگونی بنیادینی را پیش بینی نمی کنم.

برخی بر این اعتقادند که احتمال دخالت آمریکا در سوریه وجود دارد.شما آینده ناآرامی های سوریه را چگونه پیش بینی می کنید؟
من احتمال چنین دخالتی را بسیار ضعیف می دانم. توجه کنید که تفاوت های بسیاری بین سوریه و لیبی وجود دارد. البته دولت سوریه هم نباید بهانه به دست غرب بدهد. به نظرم این نا آرامی ها با اصلاحات سیاسی و ایجاد فضای باز به راحتی قابل کنترل و مدیریت است. امیدوارم دولت سوریه درایت لازم را از خود نشان دهد.16348