مسعود کیمیایی سال‌هاست که فیلم می‌سازد و فیلم‌های بسیاری ساخته است. اما هنوز فیلم‌های بسیاری هستند که مسعود خان دوست دارد بسازد و نساخته است. «هنگام خواندن رمان «جسدهای شیشه‌ای» فقط داستان نمی‌خوانید، بلکه فیلم هم می‌بینید. این اثر تمام تم‌های مورد علاقه کیمیایی را دارد و رویدادهای فراوانی چون هیجان جوانی، نهضت ملی و عشق در آن رخ می‌دهد.» این را جمشید ارجمند، ویراستار رمان «جسدهای شیشه‌ای» که در نشست نقد و بررسی رمان‌های «جسدهای شیشه‌ای» و «حسد» مسعود کیمیایی حضور داشت، می‌گوید. این نشست دوشنبه بعد از ظهر برگزار شد.
زن محور اساسی «جسدهای شیشه‌ای» می‌داند که با ویژگی زندگی شرقی و ایرانی آمیخته و به موقعیتش در جامعه پرداخته شده است. ارجمند این رمان را نماینده فیلم‌های ساخته نشده کیمیایی می‌داند و می‌گوید: «نویسنده با چنان قدرت و نبوغی از پس این کلمات تصاویری به ما نشان می‌دهد که واقعاً حیرت‌انگیز و اعجاب‌آور است. این کتاب نیز مانند فیلم‌های کیمیایی به قدری قوی است که می‌توان از 30 صفحه اول آن سه فیلم مستقل تولید کرد. توصیف‌هایی که کیمیایی از تهران و لاله‌زار می‌کند بی‌نظیر است.»
جواد طوسی، منتقد سینما یکی دیگر از اعضای این جلسه بود. او به وجوه مشترک بین سینما و ادبیات کیمیایی اشاره کرد و گفت: «به طور اجتناب‌ناپذیری نقطه وصلی بین کارنامه سینمایی و فعالیت‌های داستان‌نویسی و شعر او وجود دارد. به خصوص از وجه قناعت کلامی و زبانی این مشخصه بارزتر خود را نشان می‌دهد. محله‌ای که کیمیایی در آن بزرگ شده تأثیر بسیاری در نوع زبان کیمیایی دارد و امروز آنچه از آثار کیمیایی در ذهن ثبت شده، منولوگ‌های شخصیت‌های فیلم است.»
این موضوع را خود کیمیایی هم تأیید می‌کند: «جغرافیای شهری در زبان بسیار تعیین‌کننده است. انسان‌ها با توجه به موقعیت زندگی‌شان کلمات و عبارات مختلفی به‌کار می‌برند و امروز زبان کسانی که در خانه‌های با حیات بزرگ زندگی می‌کنند با کسانی که در آپارتمان زندگی می‌کنند متفاوت است. زبان در رمان «جسدهای شیشه‌ای» از تئاترهای لاله‌زار در دهه 30 به وجود می‌آید. زبانی که حتی به سینما نیز نفوذ کرد و به آن زبان خلیفه‌ای یا کوفه‌ای می‌گفتند، ولی متأسفانه کلیشه‌ای مانده بود.»
دیالوگ‌نویسی، تخصصی است که در سینمای ایران به آن کمتر اهمیت داده می‌شود. تنها چند کارگردان در کشورمان هستند که آنقدر به دیالوگ اهمیت می‌دهند که در کنار فیلمنامه دیالوگ‌ها را بازنویسی می‌کنند یا حتی از فردی غیر از فیلمنامه‌نویس برای بازنویسی دیالوگ‌ها دعوت می‌کنند. مسعود کیمیایی اما در زمره افرادی است که در دیالوگ‌نویسی تخصص دارد و در این حیطه دارای سبک است. او با استفاده از ابزارهای زبانی جمله‌ها را در جایگاه تصویر جا انداخت و منطقی که از آن گفتار به وجود آمد، باعث پدید آمدن شکل خاصی از زبان فارسی شد. در این نشست بیشتر از این‌که کتاب‌های کیمیایی مورد نقد ادبی قرار گیرد، از نظر سینمایی و دیدگاه و سبک او در سینما بررسی شد. این نکته‌ای است که خود کیمیایی هم در صحبت‌هایش به آن اشاره کرد: «در این جلسه مخاطبان سینما از مخاطبان ادبیات بیشتراند.»
نظر شما