روش های نوین در تشخیص و درمان اوتیسم

به زبان ساده تر اوتیسم یک اختلال رشدی است که در رفتارهای ارتباطی و کلامی فرد مشکل ایجاد میکند و کودک رفتارهای غیر عادی از خود نشان می دهد. علائم اختلالات طیف اوتیسم در سنین زیر ۳ سال در کودک نمایان می شود. با توجه به مطالب منشر شده در CDD هیچ آزمایش علمی یا تصویر برداری پزشکی برای تشخیص اوتیسم وجود ندارد و پزشکان جهت تشخیص اوتیسم تنها به بررسی علائم و روند رشد کودک و رفتارهای اوطبق معیارهای تشخیصی DSM۵ عمل می نمایند.

علائم کودکان اوتیسم

در پنجمین ویرایش راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی برای تشخیص اختلال اوتیسم دو ملاک مهم را برشمرده اند:

• نقص گسترده در تعاملات اجتماعی و ارتباطات کلامی و غیر کلامی در حال حاضر یا در تاریخچه کوک اوتیسم

یکی از علایم مهم جهت تشخیص اوتیسم اختلال در ارتباط اجتماعی می باشد. نوزاد تازه متولد شده از همان ماه های اول تولد   برای برقراری ارتباط اجتماعی آماده است. نوزادان به صورت طبیعی به چهره مادر عکس العمل نشان می دهند. اما کودکان اوتیسم تمایل کمی به برقراری تماس چشمی از خود نشان می دهند. همچنین کودکان اوتیسم لبخند اجتماعی کمتری دارند و ارتباط غیر کلامی چندانی برقرار نمی کنند. این کودکان در مراحل رشد زبان و گفتار نیز دچار مشکل هستند. تاخیر گفتار در کودکان اوتیسم شایع است. تحقیقات نشان داده است تقریبا ۵۰ درصد کودکان اوتیسم هرگز توانایی استفاده صحیح از زبان برای ایجاد ارتباط  را بدست نمی آورند.

• الگوهای محدود و تکراری رفتار، فعالیت ها و علایق کودک اوتیسم

حرکات کلیشه ای تکرار شونده و غیر عادی مانند تکان دادن دست ها یا چرخیدن به دور خود در این کودکان مشاهده می شود. همچنین توجه این کودکان به اشیاء و چسبندگی بیش از حد به برخی وسایل در کودکان اوتیسم شایع می باشد برای مثال کودک برای مدت طولانی ، با چرخاندن چرخ یک ماشین اسباب بازی سرگرم می شود و توجهی به اتفاقات اطراف ندارد. این کودکان عادات ثابتی دارند و تغییر در روند زندگی و تغییرات مکانی به شدت کودک اوتیسم را به هم می ریزد.

علت اوتیسم در کودکان

علت اختلال اوتیسم همچنان ناشناخته است. چندی قبل تصور بر این بود که اختلالات روان شناختی براثر ضربات و تروما به سر می تواند باعث ایجاد علائم اوتیستیک شود. اما امروزه محققین بر این اعتقادند که وجود چندین ژن به همراه عوامل محیطی می تواند در بروز اوتیسم در کودکان موثر باشد. مطالعات فراوانی در این زمینه در حال انجام است که نیاز به بررسی های بیشتری دارند.

در تحقیقات اخیر در سال ۲۰۱۰ شیوع اوتیسم را ما بین(۲۲ تا ۶) مورد در هر۱۰۰۰ کودک اعلام  نموده اند. این اختلال در پسران پنج برابر دختران (۱ در هر ۴۸ پسر) در مقابل (۱ در هر ۱۸۹ دختر) بروز می کند.

با توجه به این نکته که اختلال اوتیسم شامل طیفی از علائم از شدید تا خفیف می باشد. تعیین میزان شدت اختلال اوتیسم در زمان تشخیص امری مهم در روند درمان و پیشرفت کودک می باشد. شدت اختلال بر اساس میزان نقص در ارتباطات اجتماعی مانند عدم ایجاد ارتباط چشمی مناسب، مشکلات گفتاری کودک و وجود الگوهای تکراری و محدود در رفتار مانند علاقه کودک به چرخیدن یا خیره شدن به حرکت لباس شویی تعیین می شود و به صورت اوتیسم خفیف_ متوسط و شدید دسته بندی می شود.

روش های درمان کودکان اوتیسم

خوشبختانه در سال های اخیر با افزایش سیر غربالگری و شناسایی اختلال اوتیسم و تحقیقات در حوضه کودکان اوتیسم روش های درمانی متعددی جهت افزایش توانایی های این کودکان مطرح شده است.یکی از نکات اساسی در درمان کودکان اوتیسم تشخیص زودهنگام و آغاز روند درمان به صورت تخصصی می باشد. هرچند در حال حاضر درمان پزشکی قطعی برای اتیسم وجود ندارد. مداخلات درمانی به موقع  و دقیق در کودکان اوتیسم (بین ۲ تا ۵ سالگی) می تواند تفاوت زیادی را در کیفیت زندگی یک کودک اوتیسم و خانواده او ایجاد نماید. همچنین مداخلات زودهنگام  و مستمر و فشرده در مورد کودکان با تشخیص اوتیسم خفیف ومتوسط این امکان را برای کودک فراهم می کند که با ادامه درمان از شدت علائم کاسته شده و از طیف کودکان اوتیسم خارج گردد.

جناب آقای دکتر صابر مدرس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با در اختیار داشتن دو مرکز اوتیسم در غرب و شرق تهران و با گرد هم آوردن  تکنیک های روز دنیا و تجهیزات پیشرفته درمانی در زمینه درمان و توانبخشی کودکان اوتیسم نظیر بخش تست های تشخیصی و هوش ، اتاق تاریک در بهبود توجه بینایی، سنسوری روم، اتاق توجه شنیداری، ماساژ درمانی، آب درمانی، گفتار درمانی، بازی درمانی، رفتار درمانی،کاردرمانی حسی، کاردرمانی جسمی، کاردرمانی ذهنی، کاردرمانی در بهبود مهارتهای دست کودکان اوتیسم، کاردرمانی درکی-حرکتی و بخش SI.... ، توانسته است در درمان این کودکان پیشرو باشد. مرکز توانبخشی کودکان اوتیسم با استفاده از تیم توانبخشی مجهز به بهترین دکتر اوتیسم، کاردرمان، گفتاردرمان و روانشناس کودک و همکاری با متخصصین روانپزشک فوق تخصص اطفال و فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان تلاش دارند امید به داشتن یک زندگی عادی برای خانواده های کودکان اوتیسم را فراهم نمایند.

توانبخشی کودکان اوتیسم

استفاده از تکنیک های توانبخشی( کاردرمانی و گفتار درمانی) در کنار روش های رفتار درمانی و بازی درمانی موجب تسریع در روند آموزش رفتار های مناسب در کودک اوتیسم می گردد. با توجه به نیازبه درمان فشرده، منسجم و هدفمند دردست یابی به بهترین نتیجه درمانی برای این کودکان ،مرکز توانبخشی کودکان اوتیسم با ارائه خدمات توانبخشی در منزل امکان همکاری والدین و ارتباط تنگاتنگ خانواده در پروسه درمان کودکان را فراهم نموده است. کاردرمانی و گفتار درمانی کودکان اوتیسم در منزل می تواند به عنوان بخشی از درمان این کودکان محسوب شده و کاردرمانگر با بررسی شرایط کودک در منزل و ارتباط با خانواده راهکار های مناسب تری را برای پیشرفت ذهنی و ارتباطی کودک ارائه نماید. ارائه برنامه درمانی هماهنگ زیر نظر دکتر صابر در زمینه ارتقاع توانایی های کودکان در حیطه های توجهی، درکی ، کلامی ، رفتاری و ارتباطی موجب تسهیل روند بهبود و یادگیری پویا در این کودکان گردیده است. 

۲۱۲۱