آیین سنتی شو چله (شب یلدا)در لرستان

محمدکریم خورشیدوند:به گواه تاریخ، کاسیت ها یا لرتباران بعنوان ساکنان اصلی فلات ایران و به استناد آثار مکشوفه از جمله غار هومیان، لرستان اولین خواستگاه بشر، سرزمین آبشارها، زیبایی ها، پل های تاریخی و مفرغ ها دارای کهن ترین تمدن، پیشینه و غنای فرهنگی در هزاره سوم و چهارم قبل از میلاد است

⁦⁩⁩ به نظر میرسد با ورود سنت به مدرنیته برخی از فرهنگ ها دستخوش تغییر گردیده است.

 آیین سنتی شوچله (شب یلدا) در لرستان 

مردم لرستان از چند روز قبل برای برگزاری آیین شو چله و طولانی ترین شب سال که در گویش لری به آن (اول قاره) هم میگویند، با خرید و تهیه ملزومات جشن و حضور در جمع خانواده خود را آماده و مهیا میکنند.
⁩ چارشو دُر کنی « مَتَل خونی» از رسوم کهن لرستان در شب یلدا
از رسوم این شب در استان لرستان می‌توان به مراسم «چارشو دُر کنی» اشاره کرد؛ که این مراسم با شرکت نوجوانان و جوان‌ها برگزار می‌شد به نحوی که بچه‌ها از پشت بام خانه‌ها با آویزان کردن چادر، شال یا گلونی از صاحب خانه تقاضای شیرینی و تنقلات مخصوص این شب را می‌کردند و صاحب‌خانه نیز چند گردو، بادم، میوه یا مقداری نخودچی کشمش و از این دست تنقلات در آن چادرهای آویزان شده، قرار می‌دادند.
این کار از سوی بچه‌ها همراه شعر خوانی بود و آنها زمزه می‌کردند: «اِمشو اول قاهارهَ خیر دِ حونت بَواره ** نون و پَنیر و شیره کیخا حونَت نَمیره»
⁦ فال "چل سرو"
 فال چهل سرو یا چهل سرود یکی آداب شب یلدا در این دیار است که نوعی فال به شمار می رود.
آداب چل سرو بدین گونه است که گروهی از بزرگان خانواده در شب یلدا دور هم می نشینند و پس از نیت و صلوات و استعانت ازپروردگار یک نفر، مامور به دست گرفتن تسبیحی چهل دانه می شود و دور از دیگران می نشیند و چند دانه اول را با نام مبارک الله، محمد و علی جدا می کند و سپس جمعی که بیشتر از افراد با تجربه هستند به نوبت شروع به خواندن بخشی از ابیات و اشعاری می کنند که به همین نام (چل سرو) معروفند

⁦رسم (کاسم سا)
 البته مردم لرستان در طول سال رسم «کاسم سا» را داشتند اما در این شب سفره، کاسه و دیگ آن‌ها یکی می‌شد و سر یک سفره می‌نشستند، فقیر و ندار، کم‌دست و دارنده هر کدام به اندازه خودشان چیزی را فراهم می‌کردند و سعی داشتند تا شب یلدا را در نهایت خوشی و شادی در کنار یکدیگر سپری کنند
  در زمان‌های گذشته از جمله غذای مردم در «شب چله» بوقلمون بود، در این شب تنقلاتی مانند کشمش، اناردون، قلنگ، گندم شیر، گردو و بادام استفاده می‌شده و هنوز هم استفاده می‌شود، که هر کدام از این اقلام را به دلیلی انتخاب کرده‌اند، به‌ عنوان‌مثال انتخاب گندم به‌عنوان کشت و نماد حیات و قلنگ (پسته وحشی) به خاطر رنگ و سبزی آن بوده است.

46