اگر این تغییرات در احیای برجام صورت نگیرد،تقابل نظامی و روند خصومت تشدید خواهد شد

حسین موسویان دیپلمات پیشین ایران و استاد دانشگاه پرینستون آمریکا و ابوقاسم بینات استاد دانشگاه هاروارد آمریکا طی مقاله ای مشترک در نشریه آمریکایی به بررسی چگونگی احیای توافق هسته ای پرداختند.

به گزارش خبرآنلاین، در این تحلیل که در نشنال اینترست منتشر شده آمده است: سرنوشت برجام به ریسمانی بند است. درحالیکه دیپلماتهای بین المللی درتلاش برای نجات آن هستند، موضوع مهمتر اینست که چه اطمینانی وجود دارد که برجام بفرض احیاء یا هرتوافق دیگری با ایران، چه دردوره بایدن یا رئیس جمهور بعدی، به وضعیت برجام دردوره ترامپ دچار نشود. گزینه هایی همچون  یک معامله کلان یا درگیرکردن کنگره آمریکا برای توافقات احتمالی مطرح هستند، اما هیچیک واقع بینانه نیست. اما آنچه که میتواند برجام یا هرتوافق دیگر بین ایران و آمریکا را پایدار کند، تغییر دروضعیت جاری و ایجاد یک بهبود حداقلی در روابط آمریکا و ایران است.

تجربه برجام در پنج سال گذشته نشان میدهد که آمریکا مایل است از ابزار تحریمهای اقتصادی به گونه ای بهره برداری کند که منافع اقتصادی ایران از برجام به حداقل ممکن کاهش یابد. علت هم این است که مشکل اصلی بین آمریکا و ایران، مسائل منطقه است و نه هسته ای. خروج ترامپ از برجام و اعمال تحریمهای بیسابقه نیز بدین خاطر بود که او میخواست از ابزار تحریمها برای دستیابی به یک توافق جدید دربرگیرنده موضوعات هسته ای و منطقه ای استفاده کند.

نگرانی تهران از خروج آمریکا از هرتوافقی درکنار تهدیدات امنیتی اش، موجب میشود که ایران تعهدات غیر قابل برگشت ندهد و بخش کلیدی توانمندی هسته ای خود را هم حفظ کند. واقعیت این است که دربرگشت پذیری تعهدات بین آمریکا و ایران، توازن وجود ندارد زیرا آمریکا میتواند سریع تحریمها را برگرداند درحالیکه ایران برای بازگرداندن وضعیت هسته ای اش، هم به زمان نیاز دارد و هم از نظر فنی کار دشواری است. این تجربه  برجام ازدوره ترامپ بود که موجب تشدید بی اعتمادی ایران به آمریکا شد.

عبور از این وضعیت ممکن نخواهد بود مگر اینکه  "ذهنیت حاصل جمع صفر" که گریبانگیر روابط دوکشور است، اصلاح شود. واشینگتن و تهران باید به این نتیجه برسند که وضعیت چهل ساله گذشته، برنده ای نداشته وبرای هردوکشور پروسه ای باخت – باخت بوده است. آمریکا و ایران نیازمند تغییر در وضعیت فعلی روابط هستند بگو نه ای که اختلافات سیاسی قابل مدیریت شود. تغییر درروند کاهش خصومت ها هم حاصل نخواهد شد مگر اینکه استراتزی واشینگتن تغییر نموده و ارزیابی واقع بینا نه ای از توانایی ها، ظرفیت ها و نیت های ایران داشته باشد و اغراق گوییها و دیدگاه های مخاطره آمیز را کنار بگذارد.   

استراتژی واقع بینانه آمریکا زمانی شکل میگیرد که این حقیقت را درک کند که ایران یکی از چند قدرت خاورمیانه است که هزینه های نظامی اش حتی از برخی قدرتهای درجه دو یا سه منطقه هم کمتر است. ایران صرفا میخواهد نقش طبیعی و مشروعش درمنطقه به رسمیت شناخته شود و درگیرشدنش در کشورهایی مثل عراق و سوریه با وجود هزینه های سنگین، به قصد پیشگیری از سقوط این کشورصورت گرفته است. ضمن اینکه آمریکا باید درک کند شکل و حجم مداخلات کشورهایی مثل ترکیه، عربستان و اسرائیل درسایر کشورهای منطقه درمقایسه با ایران بسیار بیشتر است.

تغییر وضعیت درروابط آمریکا و ایران که چهل سال مستمرا دنبال تضعیف یکدیگر بوده اند، کار  آسانی نیست و یکشبه هم حاصل نخواهد شد لاکن دو دولت میتوانند با آغاز حسن نیت متقابل مثل کاهش تبلیغات خصمانه، زمینه تغییرات حداقلی را فراهم کنند. این پروسه باید با احیاء برجام و اجرای درست و کامل آن آغازشود. سپس همکاریهای اقتصادی در قالب برجام دردستور کار قرار گیرد. دردوره اوباما و درقالب برجام، قرار بود بوئینگ 80 فروند هواپیمای مسافربری به ایران بفروشد. تعداد زیادی از پروژه های اقتصادی مشابه وجود دارد که درقالب برجام و درصورت عادی شدن روابط مالی و بانکی و تجاری ایران؛ امکان پذیر خواهد بود. چنین تغییری میتواند، روند خصومت را مهارکند.

اما حل مسائل منطقه بین ایران و آمریکا دشوار است زیرا اولا اعتماد کافی وجود ندارد و ثانیا باید بین کشورهای منطقه و با درنظر گرفتن نگرانیهای مشروع کشورهای منطقه و درقالب یک سیستم همکاری و امنیت جمعی گفتگو و حل شود تا یک ثبات پایداری درمنطقه بوجود آید. علاوه برآن یک سیستم همکاری جمعی درمنطقه، به حل چالشهای مهم مثل امنیت انرژی، مشکلات زیست محیطی، امنیت دریایی،جنایات سازمان یافته و قاچاق مواد مخدر؛ کمک خواهد کرد. 

شکست دردستیابی به بهبود حداقلی وضعیت روابط فعلی آمریکا و ایران، موجب تشدید روند تنش ها و بی ثباتی های موجود شده و دوکشور را درمسیر تقابل نظامی قرارخواهد داد. درچنین شرایطی موضوع عدم اشاعه سلاح های هسته ای نیزیکی از قربانیان چنین روندی خواهد بود. چنانچه تغییر حداقلی مذکور در روابط واشینگتن و تهران رخ ندهد،  برجام حتی پس از احیاء، بعد ازمدتی مجددا متلاشی خواهد شد وبا توجه به تلاش دوطرف برا ی امتیازگیری متقابل، خصومتها و درگیری ها نیز افزایش خواهد یافت.  

310311

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید.
کد خبر 1491239

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
1 + 14 =

نظرات

  • نظرات منتشر شده: 23
  • نظرات در صف انتشار: 0
  • نظرات غیرقابل انتشار: 0
  • IR ۱۲:۱۵ - ۱۳۹۹/۱۲/۱۱
    29 10
    تمام این مقاله بدون در نظر گرفتن یک مورد مهم بود و ان اینکه سیاست های ایالات متحده در غرب اسیا تماما در راستای منافع اسرائیل هست. بنابراین هیچ وقت نمیشه انتظار داشت دو سیاستی که در راستای نابودی طرف های مقابل هستند به تفاهم برسند
  • IR ۱۷:۰۹ - ۱۳۹۹/۱۲/۱۱
    17 5
    این تحلیل هم مثل بسیاری از تحلیل‌های دیگر در این چند سال ، آرمانگرایانه است بویژه که رئیس جمهور فعلی آمریکا ( با وجود توقعات بی حد و اندازه اسرائیل ‌و حامیانش بخصوص فردی مثل نتانیاهو ) هم چندان فرد قوی و مطمئنی برای اجرای تغییرات بنیادی گسترده نیست ، بی عملی و رفتار کجدار و مریز “بایدن” برای تعیین تکلیف برجام همچنانکه ناشی از اولویت مشکلات داخلی اش هست هم بدلیل ناتوانی اش در راضی کردن متحدان منطقه ای اش است و بطورکلی حتی با وجود اراده برای این تغییرات نه زمانه با او یار است و نه زمان برای او کافی است .
  • DE ۱۷:۱۴ - ۱۳۹۹/۱۲/۱۱
    31 32
    حالا مگر طرف جمهوری اسلامی خیلی پایبند به این توافق بوده که از طرف آمریکایی انتظار پایبندی دارد.
    • IR ۰۶:۱۶ - ۱۳۹۹/۱۲/۱۲
      0 0
      اخوی آلمانی! ما مگه چکار باید میکردیم که نکردیم؟!
  • IR ۱۷:۵۳ - ۱۳۹۹/۱۲/۱۱
    22 29
    ایران یک کشور مستقل است و در منطقه خودش دارد زندگی میکند آمریکا از ان سر دنیا آمده و در منطقه ما برای خودش منافع تعریف کرده و چون حریف ما نشده این وضعیت خطرناک را برای خودش و دنیا به وجود آورده ودائم بهانه گیری میکند تا بلکه ایران را به هر شکل ممکن با خودش همراه کند. ایران هم که زیر بار زور نمیرود سعی دارد قدرت بازدارندگی خود را افزایش دهد تا طعمه گرگی خونخوار مثل امریکا نشود.
    • رامک نراقی اصل IR ۰۴:۰۵ - ۱۳۹۹/۱۲/۱۳
      1 0
      مخاطبی که نظر داده که آمریکا از ا ون ور دنیا بلند شده و اومده این ور دنیا و داره فلان و بهمان میکنه ، پس باید این رو قبول کنیم که هر چند آمریکا داره زور و ظلم میکنه در واقع بخلطر قدرتمند بودنش هستش چرا که حتی بعد از خروجک آمریکا از برجام اتحادیه اروپا و روسیه و چین هر چه تلاش کردند تا تحریمها و حتی روش و طرح بانکی برای رد و بدل کردن پول ابداع کردن ولی بازهم از ترس آمریکا بانکها زیر بار نرفتند و حتی شرکتهای اروپایی هم از ترس آمریکا قبول نکردند با ایران معامله و یا قراردادی ببندند، و یک مثال دیگه که چطور در یک خانواده پدر و مادر بزرگ خان و خانواده هستند ، در این دنیا ، اکثر کشورها، آمریکا و روسیه رو بعنوان پدر و مادر خود قبول کرده و یا مجبورند که قبول بکنند .
  • مهدی IR ۱۸:۳۵ - ۱۳۹۹/۱۲/۱۱
    35 12
    کره جنوبی متحد آمریکا و کره شمالی متحد روسیه و چینه.وضع اقتصادی دو کشور رو مقایسه کنید کره شمالی مردمش جلبک میخورند و کره جنوبی جزو بزرگترین اقتصادهاست. اشتباه شما آنجاست که فکر کردید می تونید مثل کره شمالی مردم ایران با هزاران سال فرهنگ رو گروگان سیاستهای اشتباه خود در جهان بگیرید.
    • IR ۰۶:۱۹ - ۱۳۹۹/۱۲/۱۲
      1 1
      همه حرف‌هات رو تقریبا قبول دارم غیر از اینکه گفتی کره جنوبی متحد آمریکاست.... بهتر بود بگی کره جنوبی نوکر آمریکاست... رفیق! اصلا ذات امریکا متحد خواه نیست! نوکر خواهه! حتی کشورای اروپایی هم هر وقت اومدن پاشون رو از گلیمشون درازتر کنن، امریکا زهره چشمی ازشون گرفته
  • ناشناس IR ۱۹:۳۸ - ۱۳۹۹/۱۲/۱۱
    33 22
    ای کاش هیچ وقت یه ایرانی به دنیا نیومده بودم
    • IR ۰۶:۳۱ - ۱۳۹۹/۱۲/۱۲
      1 0
      بهترین و بالاترین افتخارم اینه که یه ایرانی هستم! دوست عزیز! پیش از آنکه مدهوش غرب و شرق عالَم بشی، اول باید خودت یکاری برا خودت بکنی! ماها چون بغیر خدا اعتماد می‌کنیم، شکست و ناامیدی میاد سراغمون... اماها بغیر خدا اعتماد و توکل می‌کنیم، حواسمون نیست که تنها توکلی که امید میاره حرکت میاره شوق به زندگی میاره، توکل به خداست! اصلا قاعده عالَم این است که باید از خودت شروع کنی! ما چون از درون خالی هستیم و خدا رو در نظر نمیگیریم، فکر میکنیم میشه با یه نیروی بیرونی به زندگی‌مون امید و معنویت رو منتقل کنیم! از خودت شروع کنی فرقی نداره ایرانی باشی یا ...
  • Taha IR ۲۰:۱۱ - ۱۳۹۹/۱۲/۱۱
    32 4
    در این بین فقط ما مردم عادی ایران هستیم که متضرر و له می شویم نه مردم آمریکا.
  • ایرانی IR ۲۰:۲۲ - ۱۳۹۹/۱۲/۱۱
    20 33
    چیزی برای ازدست دادن نداریم. باید به دانش جوانان خودمون تکیه کنیم هرچند تحریمها ادامه دار باشند
    • IR ۲۳:۲۲ - ۱۳۹۹/۱۲/۱۱
      1 0
      اینطور معلومه خیلی به شما خوش میگذره.
  • محمد امین IR ۲۰:۲۳ - ۱۳۹۹/۱۲/۱۱
    6 27
    مانه با امریکا مذاکره میکنیم نه باانگلیس نه با اروپا نه باروسیه .نه بااسراییل نه با عربها نه باچین باهیچکس نه شرقی نه غربی مرگ بر تمامی استکبار های جهانی که ملت های مظلوم را مورد تحریم وفشار قرار میدهند.خداوندحق ماهارا از تمامی استکباران جهانی بگیرد.
    • نیما IR ۰۰:۵۶ - ۱۳۹۹/۱۲/۱۲
      1 0
      واشه همین کشور رو دو دستی تا 25 سال آینده تقدیم برادران مسلمان کش چینی خودتون کردید؟ پای منافع در میون باشه تا خود آمرکا پیاده هم میرید! واسا
    • IR ۰۶:۳۸ - ۱۳۹۹/۱۲/۱۲
      0 1
      محمد امین عزیز! درست میگی ما را با مستکبران میانه‌ای نیست. چون استکبار ارتباط نمی‌خواد سلطه می‌خواد. اما کدوم کشور تو دنیا هست که ذات استکباری داره؟ تاریخ نشان داده که در هر دوره‌ای یک یا دو کشور در دنیا ذات استکباری دارن. الان هم کشور امریکا ذاتش استکباری و برتری جو است. بقیه کشور ها اینطور نیستن. ااسرائیل که اصلا کشور نیس
  • علی IR ۲۰:۴۵ - ۱۳۹۹/۱۲/۱۱
    38 9
    خدا کنه فرجام به نتیجه نرسه. جنگ شروع بشه. به خدا خسته شدیم از این زندگی.مرگ یکبار شیون یکبار
    • IR ۰۶:۳۴ - ۱۳۹۹/۱۲/۱۲
      0 1
      من به زندگی امیدوارم وضعیت مالی متوسط به پایینی هم دارم. ولی اگه جنگ بشه دوست دارم اولین نفری باشم که دربرابر شیطان بزرگ می‌ایستد و چون سردار عزیزمان آسمانی بشم
  • IR ۲۰:۴۶ - ۱۳۹۹/۱۲/۱۱
    19 28
    دوبازه پروژه ترسوندن ملت و گول زندنشون کلید خورد.اگر ملت این دفعه به این حزب فاسد رای بدن الحق که هرچی بلا سرشون بیاد حقشونه
  • علی IR ۲۱:۳۵ - ۱۳۹۹/۱۲/۱۱
    16 31
    با دشمن نمیشه توافق کرد با دشمن باید از موضع قدرت حرف زد
    • IR ۰۶:۴۱ - ۱۳۹۹/۱۲/۱۲
      0 0
      اگه دارایی محکمی داشته باشی می‌تونی حتی با دشمن هم از موضع قدرت مذاکره کنی. اما وقتی بگی خزانه مملکت خالیه، امریکا با یه موشک میتونه تموم سیستم دفاعی کشور رو منحل کنه؛ دیگه نمیشه از برجام انتظار جامی داشت
  • IR ۰۰:۰۰ - ۱۳۹۹/۱۲/۱۲
    0 0
    غلط زیادیییییییییییییی
  • IR ۰۰:۰۵ - ۱۳۹۹/۱۲/۱۲
    0 0
    علم و دانش حقوقی و بین الملل خیلی پیشرفت کرده حتما تو ایران دانشمندانی در این مورد داریم. الان تو این دوره شکوفایی علم صحبت کردن از جنگ بجای گفتگو خیلی احمقانه به نظر میرسد. کمی به قکر فرو برویم بد نیست