امروزه به واسطه شبکه‌های متعدد تلویزیونی، شاهد پخش برنامه‌های متنوع انیمیشنی نیز هستیم. در سالهای اخیر انیمیشن‌های داخلی نسبت به گذشته متنوع‌تر و بیشتر شده‌اند و مرکز صبا نیز در این زمینه نقش و سهم پررنگی داشته، اما یکی از مولفه‌هایی که در کیفیت نهایی این کارها و میزان ارتباطشان با مخاطب نقش زیادی دارد شیوه دوبله آنهاست. برای مثال دوبله خیلی از این انیمیشن‌ها با زبان امروزی یا همان گویش نسل سومی است. این مساله خیلی به ذائقه دوبلوران قدیمی خوش نیامده است. آنها درباره دوبله‌های جدید نظرات متفاوتی دارند. برای همین به سراغ تعدادی از دوبلوران امروزی و قدیمی رفتیم تا نظر آنها را در این مورد جویا شویم.
می‌توان تغییر را پذیرفت
شوکت حجت یکی از باسابقه‌ترین دوبلورها در زمینه دوبله کارهای کودک است. او در ابتدا در پاسخ به این سئوال که تا چه حد با دوبله انیمیشن‌های داخلی آن هم با شیوه‌ای نو، موافق است می‌گوید: «به نظرم هر اقدامی درست یا غلط اگر تداوم پیدا کند نهادینه و به یک اصل تبدیل می‌شود، بخصوص اگر از طریق رسانه اتفاق بیفتد. من در ابتدا با استفاده از گویش‌های محلی در انیمیشن‌های داخلی مخالف بودم، اما وقتی در دوبله انیمیشن «شکرستان» از این شیوه استفاده کردم کمی نظرم تغییر کرد. به نظر من اگر هر چیزی سر جای خودش قرار بگیرد قطعا موفق خواهد شد.»
کودکان برایم ارزش زیادی دارند
مهوش افشاری یکی از قدیمی‌ترین افرادی است که در زمینه دوبله انیمیشن فعالیت می‌کند. او در پاسخ به این سئوال که دوبله تا چه حدودی در موفقیت یک انیمیشن تاثیر می‌گذارد، می‌گوید: «بستگی به مدیر دوبلاژ دارد و همین طور امکانات موجود. برای نمونه خیلی از انیمیشن‌های خارجی توسط بهترین بازیگران هالیوود دوبله می‌شود که این موضوع یکی از امتیازات بزرگ کارهای خارجی است.»
وی در ادامه می‌گوید: «مدیر دوبلاژ باید در ابتدا بررسی کند که چه صدایی مناسب چه شخصیتی است تا کار یکدست و مورد قبول واقع شود.»
مدیر دوبلاژ سریال «آن شرلی» در مورد زبان محاوره‌ها و ورود آن به انیمیشن‌ها می‌گوید: «چند سالی است این مسئله بخصوص در آثاری که وارد شبکه نمایش خانگی می‌شوند باب شده و وزارت ارشاد هم واکنش خاصی نشان نداده. در صورتی که در طول 40 سال فعالیتم در این زمینه، همیشه در یک چارچوب خاص کار کردم. کودکان برای من بسیار اهمیت دارند و برای همین معتقدم نباید با هر لحن و گویشی با آنها صحبت کنیم. چون به مرور زمان این نوع صحبت‌کردن جا می‌افتد و قطعا بعد با مشکلات فراوانی روبه‌رو خواهیم شد.
افشاری معتقد است زبان فارسی آنقدر شیرین و خاص است که دیگر نیازی به پیچیده حرف زدن یا اضافه‌کردن واژگان خاص به آن نیست. وی می‌افزاید: «دوبله انیمیشن‌های جدید، بسیار به زبان فارسی لطمه وارد کرده و لودگی‌ای که در این شیوه دوبله وجود دارد، کم‌کم جای خود را در فرهنگ ما باز کرده است. به نظرم باید صداوسیما و مسوولان شبکه نمایش خانگی، فکری برای این موضوع بکنند و نگذارند بیش از این دچار خسران شویم. وی، انیمیشن «برزونامه» را برای مرکز صبا دوبله کرده که در ارتباط با قصه‌های شاهنامه است.»
خاطره‌سازی برای نسل فردا
سعید شیخ‌زاده، یکی از دوبلورهای جوانی است که علاوه بر این کار، تجربه بازیگری و اجرا نیز دارد. وی در مورد تفاوت دوبله انیمیشن‌های داخلی و خارجی می‌گوید: «معمولا در انیمیشن‌های داخلی، دوبلورها با لهجه‌های خاصی صحبت می‌کنند که این مسئله جذابیت کار را زیاد می‌کند. در صورتی که در انیمیشن‌های خارجی هم سرعت کار بالاست و هم نمی‌شود از لهجه در آنها استفاده کرد. وی در مورد این که چرا شیوه‌های جدید دوبله چندان مورد توجه دوبلورهای قدیمی قرار نمی‌گیرد، می‌گوید: چون آنها پایبند زبان معیار هستند، اما باید بپذیریم دنیا تغییر کرده است و مخاطب امروز با زبان محاوره راحت‌تر و بهتر ارتباط برقرار می‌کند.»
شیخ‌زاده در پاسخ به این سئوال که آیا استفاده از لهجه در سالهای آینده هم می‌تواند مثل امروز برای مخاطب جذاب باشد یا خیر می‌گوید: «حتما این جذابیت در آینده نیز وجود خواهد داشت. چون کشور ما بیشتر از 50 ـ 40 نوع لهجه دارد که همه آنها شیرین و جذاب هستند. به هر حال این لهجه‌ها سرمایه‌هایی هستند که باید قدرشان را بدانیم.»
طنز کارهای داخلی بیشتر است
علیرضا رئیسی، مدیر انجمن گویندگان جوان است و از جمله افرادی است که موج تازه‌ای را در کار دوبلاژ پدید آورده است. او در پاسخ این سئوال که دوبله یک انیمیشن داخلی با یک کار خارجی چقدر تفاوت دارد؟ می‌گوید: «این‌ها در نوع موسیقی و گفتار با یکدیگر متفاوتند. در کارهای داخلی ما باید فرهنگ‌سازی کنیم و لهجه‌های بومی خود را فراموش نکنیم. در صورتی که در کارهای خارجی خیلی نمی‌توانیم از این روش استفاده کنیم. مثلا در یک کار داخلی، می‌توانیم بگوییم: بیا آبگوشت بزباش بخوریم ولی در یک انیمیشن خارجی این امکان وجود ندارد و فضای کار محدودتر است.»
وی در مورد مشکلات کار دوبله انیمیشن می‌گوید: «دوبله انیمیشن‌های داخلی به مراتب سخت‌تر از یک انیمیشن خارجی است. چون کارگردان انیمیشن داخلی با ما در ارتباط است و به همین دلیل سلیقه او نیز در کار اعمال می‌شود در نتیجه دست مدیر دوبلاژ بسته است و خیلی نمی‌تواند در آن دخل و تصرف کند.»
وی در مورد بهره‌گیری از ضرب‌المثل‌ها و گویش‌های مختلف در انیمیشن‌های داخلی می‌گوید: «استفاده از لهجه همچون راه‌رفتن روی لبه تیغ است و باید آگاهانه و درست از آن استفاده کنیم، چون اگر به مسیر خطا برویم با مشکلات زیادی مواجه خواهیم شد.»
خنداندن به هر قیمتی
تورج نصر حدود 40 سال است در زمینه دوبله انیمیشن مشغول به فعالیت است. او در مورد اثرات دوبله کارهای انیمیشینی روی کودکان می‌گوید: «طبیعتا کودکان شخصیت‌های انیمیشنی را به واسطه صداپیشه‌اش می‌شناسند، بنابراین دوبلور نقش مهمی در ارتباط برقرارکردن یک اثر انیمیشنی با کودکان دارد.»
نصر همچنین در پاسخ به این سئوال که استفاده از گویش‌های محلی در کارهای داخلی چقدر خوب یا بد است، می‌گوید: «استفاده از گویش‌ها خوب است به شرط آن که آنها را به سخره نگیریم. متاسفانه در حال حاضر برخی از کارهای خارج از سازمان صداوسیما، از کیفیت خوبی برخوردار نیستند و دوبلورها از هر تمهیدی برای بامزه‌ترشدن کار استفاده می‌کنند که به نظر من این روش درست نیست و مسئولان بهتر است نظارت بیشتری در این مورد داشته باشند.»
او در پایان می‌گوید: «به نظر من نباید به هر قیمتی مخاطب را بخندانیم، به خصوص مخاطب کودک را که صادقانه با ما روبه‌رو می‌شود.»
58301
نظر شما