مینا علی اسلام: منابع خبری اعلام کردند که چند تن از اعضای عالی‌رتبه کنگره آمریکا در دیدار با برخی از مقامات عالی‌رتبه چینی، منزوی کردن ایران را خواستار شدند. دفتر هاروارد برمن، رئیس کمیته امور خارجی مجلس نمایندگان آمریکا با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که در این دیدار هیأت آمریکایی «ناامیدی عمیق خود را از توافقنامه‌های چند میلیارد دلاری در زمینه انرژی که اخیراً بین شرکتهای دولتی چین و ایران امضا شد» ابراز داشت.
این نگرانی از آنجا ناشی می‌شود که آمریکا طرح تحریم بنزین ایران را در دست بررسی دارد و امیدوار است تا با فشار به ایران از این طریق بتواند برنامه‌های هسته‌ای ایران را متوقف کند. اما ایران با انعقاد قراردادهای بزرگ با متحد آسیایی خود سعی دارد از این فشار رهایی پیدا کند.
برمن در بیانیه‌اش به نکته‌ای اشاره کرده که ممکن است دردسرهای جدیدی برای مسئولان دستگاه دیپلماسی ایران و مقامات مذاکره کننده درباره پرونده هسته‌ای ایجاد کند. او گفته‌است: «من در این ملاقات‌ها تأکید کردم که چین و آمریکا هدف مشترک جلوگیری از دستیابی ایران به توانایی هسته‌ای تسلیحاتی و اطمینان از اینکه صلح و ثبات در خاورمیانه حفظ می‌شود را دارند.»
به عقیده بسیاری از تحلیل‌گران، دولت اوباما سعی دارد تا با کنار گذاشتن روش تهدید نظامی و استفاده از ابزارهای چانه‌زنی دیپلماتیک، حوزه نفوذ خود را در هم‌پیمانان استراتژیک ایران گسترش دهد. به همین منظور چین و روسیه دو حامی فعالیت‌های هسته‌ای ایران در حوزه اقدامات دیپلماتیک ایالات متحده آمریکا قرار گرفته‌اند. با توجه به گستردگی مبادلات تجاری چین با آمریکا، به خوبی می‌توان دریافت که این کشور برای تأمین منابع مالی اقتصاد خود چه مسیری را در آینده در پیش خواهد گرفت.
چین در میان کشورهای عضو شورای امنیت از اهمیت ویژه‌ای برای ایران برخوردار است. به همین دلیل ایران سیاست اتحاد با چین را در پیش گرفته و حتی کشتار مسلمانان در سین کیانگ چین نیز نتوانست این اتحاد را خدشه‌دار کند. علاوه بر این گسترش حجم مبادلات اقتصادی با چین، این کشور آسیایی را به بزرگترین شریک تجاری ایران تبدیل کرده است. بنابر برخی گزارش‌ها این روند رو به گسترش تا جایی ادامه پیدا خواهد کرد که حجم مبادلات دو کشور در پنج سال آینده به ۵۰ میلیارد دلار افزایش می‌یابد. اما در گزارشی تحقیقاتی درباره روابط بازرگانی ایران و چین - که به تازگی از سوی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی انتشار یافته - این روابط به سود چین و به زیان ایران ارزیابی شده است.
این روابط در شرایطی گسترش می‌یابد که چین به گسترش روابط با آمریکا روی آورده است و در این مذاکرات دوجانبه، موضوع ایران همواره مورد بحث بوده است. چندی پیش هیلاری کلینتون که به چین سفر کرده بود در اظهاراتی با تکرار اتهامات غرب مبنی بر نظامی بودن برنامه هسته‌ای ایران ادعا کرد که پکن و واشنگتن علیه تبدیل شدن ایران به یک کشور دارای سلاح هسته‌ای با یکدیگر متحد هستند. کلینتون گفت: دولت‌های آمریکا و چین هر دو به این نتیجه رسیدند که برای اعمال فشار به ایران با هدف متقاعد کردن تهران به توقف غنی‌سازی اورانیوم نیاز به همکاری و اقدامات بیشتر است.
به نظر می‌رسد چین در خصوص رابطه خود با ایران و آمریکا سیاست یک بام و دو هوا را در پیش گرفته است و سعی دارد تا با موضع‌گیری‌های محتاطانه منافع ملی خود را تأمین کند. در همین راستا، دور از ذهن نیست که آمریکا با گسترش فعالیت‌هایش در چین، این کشور را از یک متحد استراتژیک ایران در خصوص فعالیت‌های هسته‌ای، به یک مخالف تبدیل کند و به این ترتیب ایران را برای تعلیق فعالیت‌های هسته‌ای‌اش بیش از پیش تحت فشار بگذارد.
در این شرایط که زنگ خطر تحرکات آمریکا در آسیا و در حوزه شرکای اقتصادی ایران به صدا در آمده است، مسئولان چینی نیز جسته و گریخته همنوایی‌هایی را با سیاستهای تحریمی آمریکا علیه ایران را آغاز کرده‌اند. روزنامه چاینا دیلی با اعلام اینکه چند ماه پیش با به قدرت رسیدن باراک اوباما در آمریکا انتظار می‌رفت تحریم‌های تجاری و اقتصادی بر ضد ایران به تدریج پایان پذیرد مدعی شد، وقایع پس از انتخابات ریاست جمهوری موجب کاهش تمایل شرکتهای خارجی برای سرمایه‌گذاری در صنعت نفت و گاز ایران شده است.
این روزنامه به نقل از یک مقام عالی رتبه یک شرکت نفت بزرگ بین‌المللی که خواست نامش فاش نشود افزود: این واقعیتی است که وجود دارد. وقایع پس از انتخابات بر تصمیمات شرکتهای بزرگ بین‌المللی برای سرمایه‌گذاری در ایران تأثیر داشته است.
وی مدعی شد: در ماههای نخست ریاست جمهوری اوباما در آمریکا، برخی شرکتهای نفتی مهم جهان در تماس با مقامهای نفتی ایران اعلام کردند، سطح روابط آمریکا با ایران ارتقا خواهد یافت. ولی حوادث و تحولات پس از انتخابات ریاست جمهوری در ایران این روند را به طور کامل تغییر داده است.
این مواضع حکایت از آن دارد که چینی‌ها بیشتر از اینکه به ایران علاقه داشته باشد با آمریکا همراه شده است.
مناسب است که مسئولان سیاست خارجی از حالت انفعالی که سال‌ها به آن دچار بوده‌اند خارج شوند و با هوشیاری نسبت به اقدامات دیپلماتیک آمریکا، بتوانند راه گریزی از فشارهای آتی پیدا کنند. در غیر این صورت معلوم نیست که ایران با چه وضعیتی در عرصه سیاست خارجی مواجه خواهد شد. این پرسشی است که پاسخ آن به نوع سیاستهای خارجی دولت دهم بستگی دارد و برای روشن شدن آن باید منتظر ماند و دید که آیا با انتخاب مجدد منوچهر متکی به عنوان وزیر امور خارجه باز هم سیاستهای گذشته ادامه خواهند یافت یا خیر؟ و آیا پکن از تهران روی برمی‌گرداند؟
چین طی یک ماه گذشته مناسبات اقتصادیاش را با آمریکا افزایش داده است.
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید.
کد خبر 15242
نظر شما