تحریم هایی که در سه سال گذشته به بنیان های اقتصادی کشور ضربات جبران ناپذیری وارد کرد. امروز که دور اول مذاکرات بدون نتیجه پایان یافته است و صحبت از پیشنهادات ایران به طرفهای مذاکره است که گویا پذیرفته نشده است، من به عنوان یک خبرنگار نفتی سوالم این است که چقدر از این پیشنهادات تیم ایران نفتی بوده و هست؟ و اساسا با چه نگاهی تیم نفتی ما به مذاکرات اضافه شده است؟ به دست آوردن بازارهای سنتی در فروش؟ یا بالا بردن قدرت نفتی و گازی ایران در دنیا و متعاقبا ایجاد بازدارندگی کشور در مناسبات بین المللی.
من اینجا نه به یک کارشناس فقط یک روزنامه نگار نفتی، مباحثی که بارها از زبان کارشناسان خبره شنیدم را به عنوان پیشنهاد طرح میکنم تا شاید انگیزه ای شود تیم نفتی مذاکره کننده بیشتر پی گیری کند و به پکیج قدرتمند تری برسد تا برای کشور مفید باشد. به نظرم ما میتوانیم در مذاکرات هسته ای این پنج مورد را از طرفهای غربی و مذاکره کننده طلب کنیم و برای به دست آوردن آنها اصرار و اهتمام ویژه ای داشته باشیم.
1. ورود به بازار گاز اروپا با ال ان جی
اروپا به گاز نیاز دارد تا از سلطه روسیه بیرون بیاید و چه تامین کننده ای بهتر از ایران؟ میشود در متن درخواست های ایران قرارداد برای تولید سالانه 20 میلیون تن ال ان جی را توسط شرکت های مهم نفتی و گازی دنیا را طلب کرد. این میزان تولید خیلی خارج از عرف نیست. ما در بازار ال ان جی دنیا هیچ هستیم.امروز بازار 240 میلیون تنی ال ان جی صدر و سرش کشور قطر است. در صادرات خط لوله هم روسیه صدر است. شرکت هایی چون توتال و شل صاحب این فناوری هستند و سابقه ی مذاکرات و اجرای پروژه در ایران را دارند. این شرکتها در صورت رفع تحریم های ایران برای برطرف کردن نیاز گازی اروپا این آمادگی را دارند و ایران نیز باید به عنوان یک خواسته این را طرح کند.
2. دست برداشتن آمریکا از کارشکنی در صادرات و سواپ ایران
در منطقه ی موجود و با توجه به نیاز مصرفی و صادراتی و موقعیت ژئوپولتیک ما، ایران به راحتی میتواند هم مرجع تامین نیازهای منطقه و کشورهای همسایه شود مانند صادرات گاز به هند و پاکستان و هم میتواند گره های کور صادراتی کشورهای خزر را با سواپ کردن باز کند اما مهم ترین عامل بازدارنده این حالت،کارشکنی و فشارهای آمریکا به این کشورهاست. تیم مذاکره کننده ی هسته ای میتواند این را نیز از خواسته های اصلی خود قراردهد.
3.قرارداد های نفتی برای رسیدن به تولید 5میلیون بشکه
با تمرکز بر افزایش تولید و بالا بردن ضریب برداشت از سه میدان بزرگ نفتی کشور، آب تیمور، لایه نفتی پارس جنوبی و میدان آزادگان اعم از شمالی و جنوبی به راحتی میتوانیم یک میلیون دویست تا یک میلیون پانصد به ظرفیت تولید نفت کشور اضافه کنیم. در بهترین حالت قبل از تحریم ها ما در نوسان سه میلیون و هشتصد تا نهصد هزار بشکه تولید روزانه بودیم. مذاکرات و مطالعات این سه میدان هم شده است. برای شرکت های بزرگ نفتی این موارد گنگ و ناشناخته نیست و به صورت مطالبه ایران اگر درآید قابل حصول و دستیابی است. جایگاه تولید پنج میلیون بشکه فارغ از نیاز و کشش بازار جایگاه از دست رفته ایران در اوپک را احیا میکند و ما به دومین تولید کننده اوپک برمیگردیم. توجه داشته باشیم که رقیب ما عراق به زودی به همین میزان تولید میرسد و در واقع این درخواست بر طرف کردن یک ضرورت است.
4. نوسازی تجهیزات نفیت ایران با تشکیل کنسرسیوم با شرکت های داخلی
واقعیت این است صنعت نفت ایران فرسوده است. ما در انتقال نفت توربین هایی داریم که پنجاه است در حال کار هستند و عنقریب است که از کار بیافتند و انتقال نفت را با مشکل رو به رو کنند. در تجهیزات سرچاهی و بهره برداری در کمپرسورها و پمپ های درون چاهی و .. تقریبا در همه ی بخش های حساس نفتی و گازی ما دچار فرسودگی تجهزات هستیم و باید نوسازی صورت گیرد. ورود شرکت های صاحب فناوری نباید به ایجاد انحصار و کسب مفت بازار برای آنها ختم شود. الزام قرادادی میتواند این باشد که هر فروش تجهیزاتی به کشور باید همراه ایجاد کارگاه ساختش در داخل با همراهی شرکت های ایرانی باشد تا زمینه انتقال فناوری فراهم شود. اینگونه ما هم فرایند نوسازی را انجام دادیم و هم انتقال فناوری. این نیز میتواند و باید یکی از الزامات توافقی ما با طرفهای مذاکره کننده باشد.
5. انتقال تجربه و فناوری های حفظ انرژی و کاهش مصرف
واقعیت این است که انرژی به انحای مختلف در کشور ما تلف میشود. مثلا در هر انتقال انرژی اعم از گاز و برق و آب به طور متوسط ما سی درصد تلفات داریم. از طرفی دیگر شدت انرژی در ایران بسیار بالاتر از استاندارهای جهانی است و در واقع ما مصرف نمیکنیم مشخصا اسراف میکنیم و هدر میدهیم. سیاست های سیوینگ انرژی در کشورهای پیشرفته به شکل های مختلف چه در خانگی و چه در صنعتی در حال انجام است و ما به شدت به آن نیاز داریم. مثلا در حوزه ی پالایشگاهی و پتروشیمی چیزی بالغ بر سه میلیارد مترمکعب سالانه تلفات گاز داریم که برنامه های عقیمی برای کاهش تلفات در سالهای گذشته در نظر گرفته شد اما به علت ضعف در سرمایه گذاری به جایی نرسید. سه میلیارد مترمکعب یعنی معادل تقریبی ده میلیون متر مکعب گاز. نزدیک به گازی که به ترکیه صادر میکنیم. ما باید در این زمینه هم آگاهی مان را افزایش دهیم و هم اینکه از تجربیات جهانی استفاده کنیم.
این موارد هم ما را در صنعت نفت و گاز به موقعیت بهتری میرساند و هم اینکه قدرت اقتصادی ایجاد شده بازدارندگی منسابی برای کشور به همراه میاورد. همانطور که گفته شد مهم این است درک کنیم این پیش شرط ها اتفاقا از دیگر پیش شرط ها مهم تر هستند چرا که هم قابلیت نقد شوندگی بالایی دارند و در پس ذهن غربی ها هم سابقه اش وجود دارد و هم اینکه قدرت ایران را افزایش میدهد و چه بهتر از این....؟
1717
نظر شما