لزوم حذف نگاه امنیتی‌ از‌ سینما

خانه سینما علاوه بر فعالیت‌های معمول خود از بهار امسال وارد فاز تازه‌ای از کارها شده که همگی تکمیل‌کننده عملکرد این نهاد صنفی هستند؛ از جمله این کارها‌ می‌توان به طرح پرسش از کاندیداهای ریاست جمهوری، دیدار با وزیر پیشنهادی ارشاد و همچنین طرح جزئیات لایحه قانون سینما اشاره کرد. همه این اقدامات که وجهه‌ای نسبتاً متفاوت از خانه سینما به نمایش گذشته با جهت‌دهی‌های مدیرعامل جامعه اصناف سینمایی، محمدمهدی عسگرپور صورت گرفته است. عسگرپور در روزهایی که خانه سینما به کانون توجه سینماگران تبدیل شده است، فعالیت‌های این نهاد صنفی ‌و موضوعات مطرح در سطح سینما که بی‌ارتباط به تغییرات فضا در ماه‌های اخیر نیست را در گفت‌وگو با ایسنا، توضیح می‌دهد.

عسگرپور‌ درباره سیاست‌زدگی در عرصه فرهنگ سخن می‌گوید و واژه سیاست‌زدگی را نوعی تسامح می‌داند که اهالی فرهنگ برای فرار از نگاه امنیتی به کار می‌برند. نگاه امنیتی که به گفته‌ عسگرپور نباید در عرصه‌ فرهنگ وجود داشته باشد.

او درباره‌ دلایل اینکه رابطه بین سیاست و فرهنگ و هنر، به جای یک رابطه‌ منطقی و حمایت‌گر، به نگاهی از بالا و سیاست‌زده در عرصه فرهنگ و هنر تبدیل شده است، می‌گوید: «فکر می‌کنم ما تسامحاً از واژه سیاست‌زدگی استفاده می‌کنیم. شاید به خاطر اینکه سیاست را در تقابل و تضاد با فرهنگ تعریف می‌کنیم و فکر می‌کنیم وقتی که سیاست وجه غالب تصمیم‌گیری‌های فرهنگی می‌شود آن موقع امکان دارد که تصمیمات ما خیلی فرهنگی نباشد. اگر این تسامح را بخواهیم کنار بگذاریم و بگوییم که ما اتفاقاً می‌خواهیم به اصل موضوع بپردازیم و با کلمات هم نمی‌خواهیم بازی کنیم، تصور من این است که در تمام دنیا هم این‌گونه بوده که نگاه سیاسی نسبت به مقوله فرهنگ لزوماً آسیب‌زننده نبوده است.

نگاه اساساً به حوزه فرهنگ نگاه سیاسی است و به همین دلیل هم است که وزارت فرهنگی در آنجا وجود ندارد، یعنی یک نگاه سیاسی در کلیه سطوح حضور دارد و سیاست‌های یک دولت و حکومت را دارد پیگیری می‌کند، اما وقتی که نگاه می‌کنیم، می‌بینیم که نبض فرهنگ با سیاست دارد درست می‌زند و یک رابطه منطقی در این بین وجود دارد.» او ادامه می‌دهد: «آنچه ‌که ما در اینجا با آن مواجه هستیم که به جرأت می‌توان گفت ریشه‌هایش مربوط به چهار سال گذشته نیست، ورود یک نوع نگاه امنیتی به حوزه فرهنگ و هنر است. نگاه امنیتی در حوزه فرهنگ همیشه یک اشکال بزرگ ایجاد می‌کند و درکشور ما هم این موضوع به وفور اتفاق می‌افتد‌ که ما برای حل مسائل مختلف خود که می‌تواند خیلی جزئی و پیش‌پاافتاده و حتی خیلی بزرگ مثل شبیخون فرهنگی باشد، با آن مواجهیم.»

عسگرپور می‌گوید: «همیشه نگاه امنیتی پاسخ‌های امنیتی و دم‌دستی به معادلات فرهنگی داده است. خیلی ساده است وقتی که به شما می‌گویند، تعدادی مخالف شما در حال حاضر پشت در ایستاده‌اند، ساده‌ترین پاسخ این است که زنگ بزنید پلیس این‌ها را ببرد‌ و این یعنی نگاه امنیتی که تبعاتش هم برایتان شاید مهم نباشد چرا که با آن نگاه امنیتی محاسبه می‌کنید و می‌گویید که سر و صداها بعد از چند روز می‌خوابد و این چند نفر هم می‌روند و متوجه می‌شوند که اشتباه کرده‌اند و سر فرصت انشاءالله توضیح می‌دهیم که اشتباهشان چه بوده است. اما نگاه فرهنگی این را نمی‌گوید و می‌گوید که من براساس جهان‌بینی خودم که مثلاً ملهم از یک جریان دینی و اخلاقی است می‌خواهم آموزه‌های دین را در قالب‌های مختلف نظیر فیلم به یک نوعی معرفی و القا‌ کنم.»

این فیلمساز با بیان اینکه مشکل ما فقط سیاست‌زدگی در عرصه فرهنگ نیست، می‌گوید: «مشکل اصلی ما آن نگاه امنیتی است که در عرصه فرهنگ و هنر ما حاکم شده است. منظور از نگاه امنیتی هم آن بخشی که باید حضور داشته باشد نیست. اما وقتی که این نگاه در مقوله تصمیم‌گیری قرار می‌گیرد و یا شما بخواهید سؤالات فرهنگی خود را با نگاهی امنیتی پاسخ دهید، می‌شود همین اتفاقی که طی این سال‌ها رخ داده است.»