سقوط بن علی و هم‌قطارانش مبارک و قذافی و عبدالله صالح و رژیم آل خلیفه نوید تولد یک جهان عرب دموکراتیک و انسانی را می‌دهد. اگر برقراری دموکراسی حقیقی در راه باشد تغییرات کنونی می‌تواند منجر به تحقق 10 واقعیت مهم در جهان تازه متولد عرب باشد که عرب‌ها در طول قرن اخیر از آن غافل بوده‌اند که «ژان پیر فیلیو» استاد مطالعات سیاسی خاورمیانه در کتاب خود با عنوان «انقلاب عربی: 10 درس انقلاب‌های دموکراتیک» به آنها اشاره کرده و از آن به درسهای مردم عرب از حوادث چند ماه گذشته یاد می کند.
به گزارش خبرآنلاین، وی در کتابش می‌نویسد: اولین مورد آزادی اراده واقعی است؛ مصر و تونس شاید اولین نمونه‌های کشورهای عربی باشند که ارزش‌های ملی و سیاست‌های خودشان را به جای تکیه بر تصمیمات حاکمان خودرأی و غرب‌گرا بر مبنای عقاید و خواسته‌های مردم به طور حقیقی تعریف کردند. مسئله دوم استقلال واقعی است؛ اگر دموکراسی واقعی تحقق یابد این اولین بار خواهد بود که دولت‌های عربی سیاست‌های داخلی و خارجی خود را بر پایه رضایت و خشنودی مردم و نه بر اساس تمایل یا دیکته قدرت‌های خارجی اجرا می‌کنند.
مورد سوم سیاست واقعی است؛ شاید این اولین مرتبه باشد که کشورهای عربی هیجان و دشواری سیاست واقعی و حقیقی را تجربه می‌کنند که در آن انواع شخصیت‌های داخلی از گروه‌های مختلف بر سر به دست‌گیری قدرت و استقلال دوره تصدی از گروهی به گروهی دیگر با یکدیگر به مذاکره می‌نشینند. چهارم ملی‌گرایی حقیقی است؛ در جوامع عرب این اولین بار خواهد بود که روح ملی‌گرایی که به طور دقیق منعکس‌کننده عقاید، حقوق و آرمان‌های مردم است به جای اهداف سودجویانه حاکمان خودرأی بر جامعه حاکم خواهد شد.
پنجمین حقیقتی که به وقوع می‌پیوندد مشروطه‌خواهی واقعی است؛ در صورت ایجاد دموکراسی واقعی کشورهای عربی برای اولین بار شاهد آن خواهند که شهروندان قوانین و چگونگی اعمال قدرت را می‌نویسند و خود تعیین می‌کنند که چگونه قدرت و اختیار عمومی به شکل یک قانون اساسی معرف یک جمعیت قانون‌گذار و انتخاب‌کننده است و به آن ارج نهاده می‌شود.
مورد ششم شهروندی واقعی است؛ کشورهای عربی در آینده‌ای نزدیک برای اولین بار قوانین رفتاری که تضمین‌کننده حقوق شهروندی و انسانی شهروندان است را به اجرا درمی‌آورند. در حقیقت این حقوق شهروندی به گونه‌ای تعریف می‌شود که هیچ قدرتی اجازه نخواهد داشت آن را تضییع کند و از مهم‌ترین این حقوق می‌توان به حق آزادی بیان و داشتن یک دستگاه قضایی مستقل و قابل احترام اشاره کرد.
هفتم دموکراسی واقعی است؛ کشورهای عربی برای اولین بار شاهد مکانیسم‌های مشارکت شهروندان در امور سیاسی خواهند بود و به این ترتیب جمعیت اکثریت در حالی که به حقوق اقلیت‌ها احترام می‌گذارند قدرت و اختیار کامل را در ابراز عقاید و نظرهای خود دارند. برقراری مشروطیت، دموکراسی و حق شهروندی حقیقی در واقع همان اجرای حکومت قانون است که در سه دهه گذشته به خاطر استبداد دیکتاتورهای عرب و نیروهای نظامی از بین رفته بود.
هشتمین مورد کنترل مدنی سیستم‌های امنیتی است؛ مهم‌ترین و تنها اصل تغییر دموکراتیک همه‌جانبه و همیشگی در جهان عرب این است که مؤسسه‌های مدنی بر رفتار سرویس‌های امنیتی نظارت داشته باشند. اگر مکانیسم موقت و انتقالی کنونی که در حال حاضر تشکیل می‌شود شامل اکثریت شهروندی باشد که از نزدیک با نیروهای مسلح همکاری می‌کنند شاهد نظارت مردمی بر امور امنیتی خواهیم بود.
نهمین مورد مشمولیت مالی واقعی است؛ پس از نظارت بر سلاح‌ها، نظارت بر پول دومین عامل بسیار مهم و مورد نیاز برای برطرف کردن کابوس طولانی دیکتاتوری در جهان عرب و پیدا کردن راهی به سوی افق دموکراتیک جدید است. نظارت مردمی بر مصارف مالی دولت از جمله بودجه‌های مصرف شده برای حکومت و خانواده‌های سلطنتی لازم و ضروری است.
نکته دهم، نظام عربی واقعی است؛ شاید این اولین بار باشد که شهروندان آزاد عرب در کشورهایشان کاری می‌کنند که صدایشان شنیده شود و عقاید و آرمان‌های خود را به شیوه‌ای القا می‌کنند که نظام عربی اصیل سیاسی خود را نشان دهند. این در واقع به جای اینکه یک واکنش احساسی به مهاجمان خارجی یا عوام‌فریبی‌های داخلی باشد یک واکنش منطقی به نیازهای ملی و نیازهای شهروندان است. مصری‌ها و تونسی‌های آزاد و مستقل اکنون می‌توانند به کشورهای دیگر در منطقه بگویند که معنای واقعی عرب بودن که آنها احساس می‌کنند، چیست. مصر و تونس شعله‌های یک زندگی جدید را در یک منطقه مرده ایجاد کرده و کشورهای به حاشیه رانده شده را ترغیب به ایفای نقشی مؤثر در جهان کشورهای پویا و فعال کردند.
او در این کتاب همچنین تاکید می‌کند: کشورهای غربی که چندین دهه از دیکتاتورهای عرب دفاع کرده‌اند دیگر حق ندارند به تونسی‌ها و مصری‌ها و دیگری کشورهای عرب توصیه به انجام دادن یا انجام ندادن کاری کنند. عرب‌ها اکنون خود به خوبی می‌دانند که چه کاری باید انجام دهند زیرا خود را به آغاز راهی رسانده‌اند که منجر به آزادی و دموکراسی می‌شود. عرب‌ها اکنون باید سخت کار کنند تا مطمئن شوند که می‌توانند 10 حقیقت یاد شده را در سراسر سرزمین‌های عرب محقق کنند.
تلگراف/25 آگوست/ترجمه محمد حسنلو
6060
نظر شما