با توجه به وظایفی که کبد دارد، سلامت آن در بدن بسیار با اهمیت است. از این رو بهتر است افراد به طور دوره‌ای برای چکاپ به پزشک مراجعه کنند. معمولاً برای اطلاع از سلامت کبد، پزشکان انجام آزمایش کبد در آزمایشگاه را توصیه می‌کنند. با توجه به اهمیت این موضوع تصمیم گرفتیم در این مقاله اطلاعات کاملی در خصوص آزمایش کبد در اختیار شما عزیزان قرار دهیم. از شما نیز دعوت می‌کنیم تا پایان این مطلب همراه ما باشید.
آزمایش عملکرد کبد
آزمایش کبد ناشتا، عملکرد این عضو از بدن را با اندازه‌گیری مشخصه‌هایی همچون میزان پروتئین، بیلی روبین و آنزیم‌های کبد مشخص می‌کند. چنانچه موارد گفته شده بیشتر یا کمتر باشند، زمینه برای مبتلا شدن به بیماری‌های مختلف فراهم میشود. معمولا هنگامی که افراد در شرایط ذیل قرار بگیرند، آزمایش کبد تجویز میشود که امکان انجام آن در آزمایشگاه عماد وجود دارد.
- آب آوردگی شکم یا آسیت
- احساس خستگی و ضعف
- مصرف زیاد الکل توسط فرد
- تجربه اختلالات عملکرد کبدی در فرد
- داشتن بیماری‌های زمینه‌ای مانند بیماری کیسه صفرا
- بررسی عوارض جانبی مصرف برخی داروها روی کبد
- بررسی میزان تاثیر یک نوع روش درمانی خاص برای بهبود بیماری کبدی
- بررسی آسیب‌های ناشی از انواع عفونت‌های کبدی مانند بیماری هپاتیت B و C
- مبتلا بودن افراد به بیماری‌هایی همچون فشار خون، تری گلیسیرید یا چربی بالا و دیابت
انواع آزمایش‌های مربوط به کبد
انواع مختلفی از آزمایش مربوط به کبد در آزمایشگاه وجود دارد. هر یک از این نوع آزمایش ها جنبه‌های مختلف کبد را مورد بررسی قرار می‌دهند. برخی از آزمایش های رایج کبد عبارت‌اند از:
- تست آلبومین
- تست بیلی‌روبین
- تست آلکالین فسفاتاز (ALP)
- تست آلانین آمینوترانسفراز (ALT)
- تست آسپارتات آمینوترانسفراز (AST)
هنگامی که کبد در عملکرد درست خود دچار مشکل میشود، برخی از آنزیم‌ها را به طور اضافه تولید می‌کند.آزمایش های آلانین آمینوترانسفراز (ALT) و آزمایش آسپارتات آمینوترانسفراز (AST) میزان این آنزیم‌ها را تعیین می‌کند. آزمایش بیلی روبین میزان تولید و دفع آن از بدن را مشخص می‌کند. برای بررسی سیستم مجاری صفراوی کبد از آزمایش آلکالین فسفاتاز (ALP) استفاده میشود. نتیجه ارائه شده از طرف آزمایشگاه باید به صورت نرمال باشد. در صورتی که مشکلی در این آزمایشات وجود داشته باشد، باید پیگیری‌ها و روند درمانی لازم انجام شود. معمولا حتی جزئی‌ترین مشکلات در آزمایشات، نشان‌دهنده بیماری کبدی است. در ادامه توضیحات کامل‌تری در خصوص انواع آزمایشات کبدی در اختیار شما قرار خواهیم داد.
تست آلبومین
یکی از رایج‌ترین آزمایشات کبد، تست آلبومین است. یکی از اصلی‌ترین موادی که کبد تولید می‌کند آلبومین است. این ماده وظایف مختلفی در بدن دارد. از جمله این وظایف می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تغذیه بافت‌ها
- انتقال پروتئین‌ها
- انتقال هورمون‌ها
- جلوگیری از نشت مایعات از رگ‌های خونی
لازم است بدانید که دریافت مواد معدنی و پروتئین از مواد غذایی و تبدیل آن به نیازهای ضروری بدن توسط کبد انجام میشود. تست آلبومین مشخص می‌کند که میزان آلبومین در بدن به اندازه است یا خیر. کاهش این ماده در بدن باعث ایجاد اختلال در عملکرد صحیح کبد میشود. به طور کلی میزان سطح آلبومین در بدن باید بین ۵/۳ تا ۵ گرم بر دسی بل باشد. در صورتی که فرد مبتلا به بیماری‌های کلیوی، عفونت، التهاب باشد یا تغذیه نامناسبی داشته باشد، میزان آلبومین در بدن از سطح نرمال خود خارج میشود.
تست بیلی‌روبین
بیلی روبین یک ماده سمی است که از تجزیه گلبول‌های قرمز در بدن به وجود می‌آید. این ماده باید از بدن دفع شود. قبل از دفع شدن بیلی روبین از کبد عبور می‌کند. در صورتی که کبد عملکرد درستی نداشته باشد، نمی‌تواند سطح بیلی روبین خون را کنترل کند. از این رو ممکن است میزان بیلی روبین در خون بیش از حد نرمال و طبیعی شود. در این گونه مواقع معمولا فرد دچار بیماری‌هایی همچون زردی و یرقان میشود. سطح نرمال بیلی روبین در خون عددی بین ۲/۱ تا ۱/۰ است.
تست آلکالین فسفاتاز (ALP)
این تست در آزمایشگاه میزان ALP را در خون فرد بررسی می‌کند. در صورتی که این آنزیم سطح نرمالی نداشته باشد، نشان‌دهنده بیماری در کیسه صفرا و کبد است. میزان نرمال ALP عددی بین ۲۰ تا ۱۴۰ بر لیتر است.
تست آلانین آمینوترانسفراز (ALT)
آنزیم ALT به صورت طبیعی در بدن وجود دارد. در صورتی که میزان این آنزیم در بدن افزایش یابد، نشان‌دهنده مشکل کبدی است. معمولاً آزمایش ALT به همراه دیگر آزمایش کبد در آزمایشگاه انجام میشود.
تست آسپارتات آمینوترانسفراز (AST)
هدف از انجام آزمایش کبد ناشتا AST بررسی اختلالات کبدی است. در صورت وجود اختلال در عملکرد صحیح کبد، آنزیم AST در جریان خون رها میشود. وجود بیش از حد آنزیم AST باعث آسیب به کبد یا ماهیچه‌ها میشود.
نکته: نتیجه و تحلیل سه آزمایش کبد در آزمایشگاه ALP، ALT و AST در افراد مختلف متفاوت است. این اختلاف به دلایل مختلفی مانند سن، گروه خونی (نوع خون)، جنسیت و بارداری بستگی دارد.
اقدامات قبل و بعد از انجام آزمایش کبد ناشتا
معمولا قبل از انجام آزمایش لازم است که حداقل از ۱۲ ساعت قبل به صورت ناشتا باشید؛ یعنی به جز آب هیچ ماده غذایی یا نوشیدنی مصرف نکرده باشید. مصرف برخی از داروها مانند داروهای آرام‌بخش، داروی خواب آور، داروی ادرارآور، مکمل غذایی، آنتی بیوتیک، داروی آسم و… می‌تواند بر نتیجه درست آزمایش کبد ناشتا تاثیر بگذارد. از این رو بهتر است قبل از انجام آزمایش با پزشک مربوطه در این مورد مشورت کنید. پس از انجام آزمایش از فعالیت‌های شدید مانند ورزش کردن خودداری کنید و ترجیحا پس از آزمایش از مواد غذایی سبک استفاده کنید. لازم است بدانید که اکثر آزمایشات کبد باید به صورت ناشتا انجام شوند؛ اما اگر موردی اورژانسی پیش آمد می‌توان این آزمایشات را بدون نیاز به ناشتایی در آزمایشگاه انجام داد.
در این مطلب سعی کردیم اطلاعات کاملی در خصوص آزمایش کبد ناشتا در اختیار شما قرار دهیم. امیدواریم که این مطلب برای شما مفید واقع شده باشد. از اینکه تا پایان این مطلب همراه ما بودید از شما متشکریم.
نظر شما