از شش سالگی تا 54 سالگی
مشکاتیان متولد ۲۴ اردیبهشت ۱۳۳۴ خورشیدی در نیشابور است. او کار هنری خود را در شش سالگی با پدرش، مرحوم حسن مشکاتیان که استاد سنتورنوازی و آشنا با ویولن و سه‌تار بود، آغاز کرد. وی با ادامه آموختن موسیقی در طول تحصیل، در سال ۱۳۵۳ وارد دانشکده هنرهای زیبا در دانشگاه تهران شد.
مشکاتیان، ردیف میرزاعبدالله را نزد استاد نورعلی برومند و دکتر داریوش صفوت و مبانی موسیقی ایرانی را نزد اساتیدی چون دکتر محمدتقی مسعودیه، عبدالله دوامی، سعید هرمزی و یوسف فروتن فراگرفت. او کار سنتورنوازی خود را به شیوه رسمی در مرکز حفظ و اشاعه موسیقی آغاز کرد و در این زمینه بسیار موفق کار کرد و کارهای بزرگ فراوانی را در زمینه آهنگسازی و سنتورنوازی به ویژه تکنوازی انجام داد. وی در آزمون موسیقی باربد که به ابتکار استاد نورعلی برومند برگزار می‌شد، به همراه پشنگ کامکار مشترکاً جایگاه نخست را به دست آورد.
مشکاتیان از سال ۱۳۵۶، همکاری با رادیو را زیر نظر هوشنگ ابتهاج آغاز کرد ولی پس از واقعه ۱۷شهریور ۱۳۵۷ از رادیو استعفا داد و مؤسسه چاووش را با همکاری هنرمندان گروه عارف و شیدا تشکیل داد. سپس با همکاری شهرام ناظری، تصنیف «مرا عاشق» را بر روی شعر مولانا ساخت. از سال ۱۳۵۸ تا سال ۱۳۶۷ با محمدرضا شجریان همکاری داشت که نتیجه این همکاری، آثار ماندگاری چون بیداد، آستان جانان، سِرّ عشق، نوا و دستان بود. وی در همه این آثار، به عنوان آهنگساز و نوازنده سنتور (در سِرّ عشق به عنوان نوازنده سه‌تار) همکاری داشت.
او با افسانه شجریان دختر محمدرضا شجریان ازدواج کرد ولی در دهه ۱۳۷۰ از او جدا شد. او همچنین همکاری‌های بسیاری با نوازندگانی چون حسین علیزاده و محمدرضا لطفی داشت.
پس از قطع همکاری با محمدرضا شجریان، با خوانندگانی چون علی جهاندار، ایرج بسطامی، علیرضا افتخاری، حمیدرضا نوربخش، علی رستمیان و شهرام ناظری همکاری کرد. او همچنین در فستیوال جهانی موسیقی «روح زمین» در انگلستان مقام نخست را به دست آورد.
او در سال‌های اخیر کم‌کار بود ولی سرپرستی یک گروه موسیقی را برعهده داشت که ظاهراً کم‌کاری وی آن گروه را از هم پاشید. یکی از واپسین کارهای مشکاتیان یک نوار تکنوازی بود که در سال ۱۳۸۴ نواخت و منتشر کرد. همچنین آذر ۱۳۸۶ به عنوان سرپرست گروه عارف کنسرتی در تهران برگزار کرد که حمیدرضا نوربخش به عنوان خواننده در آن شرکت داشت. او همچنین کتاب‌های فراوانی در زمینه سنتور و موسیقی ایرانی تألیف کرده است.
حمیدرضا نوربخش: او سنتور نوازی را متحول کرد
حمیدرضا نوربخش که همکاری‌هایی با مشکاتیان داشته در حالی که به شدت متأثر بود به خبر گفت: پرویز مشکاتیان یکی از تأثیرگذاران موسیقی ما در سه دهه اخیر بود. او آهنگساز بسیار بزرگ و برجسته‌ای بود و نوازنده توانمند سنتور که در نوازندگی ساز سنتور منشأ ابداعات و شیوه و سبک خاصی شد و بسیاری دنباله‌رو او شدند. شاید بتوان گفت مشکاتیان نوازندگی سنتور را تا حد زیادی متحول کرد. او در عرصه آهنگسازی هم، آهنگساز بسیار بزرگ و یکی از استوانه‌های موسیقی ایران بود و تاریخ موسیقی سه دهه اخیر کشورمان بی‌نام پرویز مشکاتیان معنا ندارد. متأسفانه جامعه موسیقی ایشان را از دست داد. من به جامعه هنری و هنردوست و فرهنگ‌دوست ایران تسلیت می‌گویم. فقدان ایشان جبران‌ناپذیر است.
نوربخش اضافه کرد: پرویز مشکاتیان در موسیقی نابغه‌ای بود. کاری را کرد که هیچ‌کدام از استادانش نکرده بودند و در هیچ‌کدام از آثار گذشتگان نبود. سنتور در گذشته از نظر تکنیک به شیوه‌های خاصی نواخته می‌شد. در دوره قاجار مرحوم سماع حضور بود و بعد هم حبیب سماعی بود. پس از این دوره استاد فرامرز پایور آمدند و سبک نوینی در سنتور ایجاد کردند. می‌شود گفت از نظر تکنیک سنتورنوازی استاد پایور منشأ یک تحول بود و تصور می‌شد ابداع سبک در سنتورنوازی به استاد فرامرز پایور ختم شود. اما پرویز مشکاتیان آمد و در سنتورنوازی تحولی ایجاد کرد که از نظر ویژگی‌ها، از نظر نوع مضراب و از نظر نوع جمله‌بندی موسیقایی شیوه خاص خودش را داشت که شباهتی به هیچ‌کدام از نوازندگان گذشته نداشت. او این را مرهون نبوغش و استعداد موسیقی‌ای که در درونش نهفته بود و از کودکی با او همراه بود. پرویز مشکاتیان یکی از استعدادهای درجه یک موسیقی زمان ما بود.
نظر شما