روسها در چند قدمی الحاق به سازمان تجارت جهانی قرار دارند. شاید پذیرش این مسئله کمی عجیب باشد که عربستان فارغ از ثروت بیکرانش، با ساختار سنتی خود در سال 2005 به عضویت سازمان تجارت جهانی درآمد اما روسها که زمانی یکی از پایه های نظام دوقطبی بودند، 18 سال است که پشت درهای بسته این سازمان در انتظارند.
روسیه در میان کشورهای صنعتی و ثروتمند تنها کشوری است که هنوز به سازمان تجارت جهانی ملحق نشده است. الحاق به این سازمان دارای شروطی است که بعد از اجرای آن اعضاء باید دربارۀ الحاق کشور موردنظر رأی گیری کنند. کشور مورد نظر نه تنها باید مقدمات الحاق خود به این سازمان را در سطح ملی فراهم آورد، بلکه باید رأی و نظر هر یک از کشورهای عضو سازمان را نیز برای اجرا مدنظر داشته باشد. مثلا کشور سوئیس خواهان آزادسازی بیشتر بازارهای مالی و همچنین لغو حقوق گمرگی در خصوص برخی از کالاها بود. در مجموع آمریکا و اروپا شرایط زیادی را برای الحاق روسیه به سازمان تجارت جهانی قرار داده بودند از جمله: بازکردن بازارهای کشاورزی، برق، ارتباطات و صنعت هوافضا و...
متعاقبا مسکو آرام آرام نظر مساعد کشورهای عضو را با انعقاد قراردادهایی جلب کرد. مسکو در سال 2004 با اتحادیه اروپا و در سال 2006 با ایالات متحده آمریکا قراردادهایی را امضاء کرد. نشست اعضای سازمان تجارت جهانی ماه دسامبر با حضور 153 کشور برگزار خواهد شد و روسیه در این نشست رسما عضویت خود به این سازمان را اعلام خواهد کرد. گفتنی است از سال 2008 تاکنون گرجستان، همسایۀ دیوار به دیوار روسیه که هنوز دارای اختلافات ارضی با روسیه است، با وتوی خود مانع از الحاق روسیه به سازمان تجارت جهانی می شد، اما طی روزهای اخیر با وساطت نمایندۀ سوئیس در این سازمان قرار بر این شد که گرجستان به الحاق روسیه پاسخ منفی ندهد.
اما اقتصاد روسیه هنوز دارای مشکلات عدیده ای است که نیازمند اصلاحات زیادی است. این کشور هنوز به درآمدهای نفتی وابسته است و تقریبا 20 درصد از تولید ناخالص داخلی این کشور را تشکیل می دهد. منابع سیبری و قفقاز نیز رو به اتمام است و این در حالی است که هنوز جایگزینی برای آنها وجود ندارد.
از سویی به رغم ثروت فراوان روسها، این کشور جایگاه چندانی در روند تجارت جهانی ندارد. نمودار ذیل، جایگاه ضعیف روسیه را در مبادلات جهانی در میان اقتصادهای برتر جهان نشان می دهد:
سهم هر یک از کشورها در تجارت جهانی به درصد:
اتحادیه اروپا: 33،78
چین: 10،35
ایالات متحده آمریکا: 8،39
روسیه: 2،63
سایر کشورهای جهان: 44،85
هرچند اراضی وسیع و گسترده روسیه هنوز دارای منابع نفتی و گازی فراوانی است اما نیازمند سرمایه گذاری خارجی برای استخراج و بهره برداری است. اما نزاع و درگیری دولت با سرمایه گذاران خارجی و حتی محلی از جمله شل و بریتیش پترولیوم مانع از آن موفقیت طرح ها می شود. به طوری که مثلا چندی پیش شرکت شل بعد از آنکه به دلیل فشارهای دولت روسیه و بالاگرفتن اختلافات مجبور به ترک میدان گازی ساخالین-2 شد، چند میلیارد دلار خسارت متحمل شد.
هرچند روسیه رشد اقتصادی 4،5 درصدی را در سال 2010 تجربه کرد که در ردۀ بالاتری از ایالات متحده و اروپا قرار داشت، اما آنچه که محرز است اینکه اقتصاد روسیه نیز نیازمند استقرار دموکراسی در این کشور و آزادسازی اقتصاد از سیطرۀ دولت است. /263/39
ترجمه و تدوین: زهرا خدایی
نظر شما