چتربازها در صف خرید سکه/متوسط سود خرید سکه بانکی در ماههای مختلف

علی پاکزاد: در اوایل دهه هفتاد و روزهایی که رونق مناطق آزاد و برگهای سبز گمرکی برای خودش حکایتی داشت مانند امروز بازار سکه؛ خاطرم هست صاحبان پول برای استفاده از شناسنامه هایی که یک بار در سال حق استفاده از برگ سبز گمرکی و معافیت آنرا داشتند اقدام به اجیر کردن خانواده های کم بضاعت می کردند؛ این افراد که تعداد زیادی از کودک خردسال و حتی نوزادان تازه به دنیا آمده را همراه داشتند با لنج به مناطق آزاد برده و با استفاده از شناسنامه های آنها که به چتربازها ملقب بودند اقدام به واردات کالای معاف از حقوق گمرکی به کشور کرده و این اجناس را در بازار شهرهای بزرگ با قیمت های بالاتر به فروش می رساندند؛ سهم چتربازها هم چند ده هزار تومان از سودهای چند صدهزار تومانی بود.
امروز هم در بازار سکه شنیده ها حکایت از تجدید ماهیت چتربازها در صف بانکهای فروشنده سکه دارد؛ همان زمان در گفتگو با یکی از مدیران مناطق آزاد دلیل هجوم چتربازها را به مناطق آزاد جویا شدم، مدیر وقت هم در پاسخ به پرسش طلبکارانه من که گویا او را مقصر وضعیت می دانستم گفت:«صف چتربازها آینه ای از وضعیت اقتصادی کل کشور است و تا زمانی که وضعیت اقتصادی کشور بهبود پیدا نکند نمی توانیم انتظار تشکیل نشدن این صف ها را داشته باشیم»؛ واقعیت را می گفت و چاره ای جز قبول نبود، ولی امروز آیا رئیس کل بانک مرکزی هم می تواند همان نکته را در توضیح صف چتربازهای بازار سکه بگوید؟
در ابتدای هفته جاری قیمت سکه دوباره سیر صعودی پیدا کرده است و بر خلاف مسیر قیمت جهانی طلا سربالایی می رود، قیمت سکه شنبه در مقایسه با روز پنج شنبه هفته گذشته با 11 هزار تومان افزایش به 596 هزار تومان افزایش پیدا کرد و  امروز یکشنبه نیز با 11 هزار تومان افزایش دیگر به 605 هزار تومان  رسید،البته این مسئله با منحنی قیمت سکه بانکی همخوانی دارد، یعنی دقیقا از روزی که بانک مرکزی دوباره تلاش کرد فاصله بین قیمت بانکی و قیمت مبادلاتی را کاهش بدهد شاهد فاصله گرفتن تعمدی بازار از قیمت رو به رشد سکه های بانکی هستیم، این موضوع چه پیامی برای سیاست گذاران پولی و مدیران بانک مرکزی دارد؟

واقعیت این است که بعد از یک دوره چهارماهه که بانک مرکزی نسبت به حباب بازار سکه بی تفاوت بوده، وضعیت بازار نسبت به قبل تفاوت کرده است، بازار نه تنها نسبت به پالس های قیمتی بانک مرکزی بی اعتماد شده، بلکه با توجه به سودهایی که در فضای رانتی ایجاد شده توسط بانک مرکزی وجود دارد بازار حاضر به تمکین نشده و تلاش می کند همچنان مابع التفاوت ایجاد شده بین قیمت سکه بانکی و مبادلاتی را حفظ کند، البته شاید برخی این را به دستکاری تعمدی برخی از صاحبان پول در بازار سکه نسبت بدهند ولی حتی اگر این موضوع واقعیت داشته باشد تنها دلیل موفقیت این گروه مجهول صف های طولانی مقابل بانکها است که متاسفانه باید گفت بازتاب مستقیم سیاستهای غلط بانک مرکزی در مداخله در بازار طلا بوده است.
واقعیت این است که حضور چهره به چهره بانک مرکزی در بازار در شرایط کنونی اثر خود را از دست داده است و از این پس اقدامات بانک مرکزی در بازار می تواند تاثیر معکوس داشته باشد البته اگر همچنان با روش های فعلی ادامه پیدا کند یعنی ایجاد بازار مضحک فروش سکه بانکی، نکته قابل طرح آنکه در چنین شرایطی حتی فروش شمش طلا نیز نمی تواند به کم شدن تب بازار سکه کمک کند زیرا در عمل می بینیم رابطه بین قیمت سکه و قیمت جهانی طلا به عنوان نرخ مرجع منقطع است و در بازار تقاضای طلا از سکه تا حد زیادی منفک شده.

این مسئله نیازی به اثبات ندارد زیرا در حالی که متوسط قیمت مبادلاتی سکه درآذرماه 603 هزار تومان بوده است قیمت واقعی سکه در حدود 555 هزار تومان بوده است و اگر تا پیش از این قیمت سکه به تبع افزایش و کاهش قیمت جهانی طلا نوسان می کرد در هفته های گذشته شاهد نوسان قیمت سکه بر خلاف جریان قیمت جهانی هستیم.
اما این وضعیت ناشی از چیست؟ باید گفت نحوه عرضه سکه بانکی توسط بانک مرکزی و داغ کردن رانت این بازار باعث این وضعیت شده است نگاهی به متوسط مابه التفاوت قیمت سکه بانکی و مبادلاتی طی اردیبهشت ماه امسال( زمان آغاز برنامه عرضه سکه بانکی در شعب منتخب بانک ملی) تا آذر ماه نشان از یک روند صعودی رانت خرید سکه بانکی نسبت به قیمت مبادلاتی دارد که البته این مسئله نیز می تواند این شائبه را تقویت کند که بانک مرکزی در پی دامن زدن عمدی به این فضاست.
به هر شکل با توجه به فضای مورد اشاره در بالا می توان گفت اگر فروش سکه بانکی با وضعیت فعلی ادامه پیدا کند از یک سو سیاست های تعدیلی بانک مرکزی در بازار سکه بی اثر خواهد شد واز سوی دیگر شاهد طویل تر شدن صف چتربازان در مقابل بانکها خواهیم بود.
امروز دیگر بازار معتاد به ارانت سکه حاضر به ترک اعتیاد نیست.
/31222