طی دو دهه گذشته، تروریسم سیاسی در میان ملت ها افزایش بی سابقه یافته و توسط سازمان ها وشبکه های جهانی وابسته به قدرت های سلطه گر تنش سیاسی میان دولت ها را افزایش داده است. جمهوری اسلامی ایران به عنوان کشور مستقل، آزاد و صلح دوست، همواره قربانی خشونت و ترور سیاسی از نوع دولتی بوده که توسط دشمنان خارجی در قالب جنگ نرم صورت می گیرد. تروریسم سیاسی عبارت است از هرگونه کاربرد غیر قانونی و سازماندهی شده، زور یا خشونت علیه اشخاص و اموال، به قصد ترساندن یا وادار کردن شهروندان یا دولت ها به انجام کاری در راستای یک هدف سیاسی یا اجتماعی خاص. ایران اسلامی از قربانیان ترورهای سیاسی از نوع دولتی است.
ترور سیاسی در قالب جنگ نرم، یکی از مسائل قابل تامل است. بخشی از هزینه های 4/4 تریلیارد دلاری امریکا بعد از 11 سپتامبر که موجب کشته شدن انسان های زیادی شده است در قالب جنگ نرم می باشد. جنگ نرم در اشکال جنگ روانی، جنگ رسانه ایی، جنگ فرهنگی، جنگ ایدئولوژیک، جنگ اطلاعاتی وجنگ سرد تعریف می شود. با توجه به ماهیت جنگ نرم و با گسترش فناوری های اطلاعاتی وارتباطی، فضای سایبر که ساز و کار ترورهای سیاسی در آن برنامه ریزی و اجرا می شود؛ بسیار پیچیده شده است، چرا که قدرت، ماهیت شبکه ای یافته است و دیگر قدرت به مفهوم سنتی آن مطرح نیست.
یکی از مهم ترین و قدیمی ترین مؤلفه های حاکمیت سرزمینی، کنترل انحصاری دولت ها بر ابزارهای نظامی،خشونت سازمان یافته و استفاده انحصاری از زور مشروع بود. ظهور ارتش های ثابت و زیرساختهای تسلیحات نظامی، به تدریج موجب نظم نظام جهانی شد.
اگر چه دولت های بزرگ و قدرتمند، بیش تر از دولت های کوچک قادر به کنترل مناطق استراتژیک بودند؛ اما به دلیل دستیابی کشورهای کوچک به برخی سلاح ها و فناوری های نظامی، انحصار تاثیر گذاری بر امنیت محیط های استراتژیک را از دست کشورهای قدرتمند خارج کردند و بدین ترتیب، تمام مناطق جهان به نحوی در روابط نظامی و امنیتی درگیر شدند. با در نظر گرفتن قالب جنگ نرم برای انجام ترورهای سیاسی، رابطه اطلاعات(مفاهیم، شیوه ها و محتوا) با سیاست خارجی یکی از مقولات بسیار مهم شد که توجه روز افزون سازمان ها و نهادهای مسول در جمهوری اسلامی ایران را می طلبد. در این راستا، به نظر می رسد که در سه سطح: ملی، منطقه ایی و بین المللی، راهکارهای مقابله با تررویسم سیاسی می بایست مد نظر قرار گیرد.
در سطح ملی، کارآمد نمودن سازوکارهای افزایش امنیت در فضای سایبر، ایجاد شبکه ملی اینترنت، نفوذ در میان شبکه های اطلاعاتی دشمنان و افرایش امنیت شبکه های اطلاعاتی وامنیتی داخلی از مهمترین راهکارهای مقابله با تروریسم سیاسی است که دنبال می شود.
در سطوح منطقه ایی، افزایش تعاملات و گسترش روابط دوجانبه و چند جانبه سیاسی و بویژه روابط فرهنگی با کشورهای منطقه خاورمیانه،قفقاز و آسیای مرکزی می تواند به کاهش تروریسم سیاسی کمک شایانی نماید. تجربه نشان داد که در ترور دانشمندان هسته ایی ایران، عناصر فریب خورده از برخی کشور های منطقه برای تمهیدات و آماده سازی اطلاعاتی و ... استفاده نمودند.
در سطح جهانی، افزایش هرچه بیشتر تعاملات جهانی توسط ایران در قالب اجرایی نمودن برنامه های مدون سیاست خارجی به منظور نشان دادن اهداف انسان دوستانه جهانی و اسلامی ایران در سازمان های بین المللی، افشای سناریو های جنگ روانی قدرت های سلطه گر جهانی، از قبیل آمریکا و برخی قدرت های اروپایی؛ می تواند زمینه آشنایی هرچه بیشتر مجامع جهانی با اهداف مقدس نظام جمهوری اسلامی ایران را افزایش داده و زمینه هویت مشترک بین مسلمانان را تقویت و موجب کاهش پدیده تروریسم سیاسی شود.
*استادیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران
/29214
نظر شما