نسرین وزیری: انتخابات مجلس دوم در 26 فروردین سال 63 در شرایطی برگزار شد که هم احزاب و گروههای سیاسی تجربه یک دوره حضور در انتخابات مجلس و رقابتهای انتخاباتی را پشت سر گذاشته بودند، هم نامزدها دستشان آمده بود که مجلس چه کارکردهایی دارد و هم مردم از عملکرد گروهها و نمایندگان برآوردی کسب کرده بودند. این تنها مزیت انتخابات مجلس دوم شورای اسلامی به نسبت نخستین انتخابات مجلس نبود. {لیست های انتخاباتی در رقابت برای مجلس دوم شورای اسلامی را اینجابخوانید}.
با گذشت چهار سال از برگزاری انتخابات مجلس اول، در سال 63 هم شورای نگهبان شکل گرفته بود تا بر انتخابات نظارت کند و هم وزارت کشور کمتر درگیر مسائل پس از انقلاب و نابسامانیهای امنیتی آن زمان بود. البته اینبار کشور در شرایط جنگی به سر میبرد و برگزاری انتخابات در 193 حوزه انتخابیه از جمله شهرهای جنگ زده از برگهای زرین تاریخ جمهوری اسلامی ایرانو نشانگر ثبات آن است.
بر اساس آمار منتشره از سوی مرکز اسناد انقلاب اسلامی، در این دوره از انتخابات، 1584 نفر ثبت نام کرده بودند که از این میان صلاحیت 1275 نفر از سوی هیاتهای اجرایی و نظارت تصویب شد، اما 115 نفر از آنها اعلام انصراف کردند.
انتخابات مجلس دوم در سه مرحله برگزار شد. نخست در 26 فروردین سال 63 با مشارکت 15 میلیون و 995 هزار نفر که طی آن 121 نفر به مجلس راه یافتند. دور دوم انتخابات در 27 اردیبهشت ماه برگزار شد تا مردم 130 نماینده دیگر را هم به خانه ملت بفرستند. در معدود حوزههایی همچون تهران نیز انتخاباتی میان دورهای برگزار شد که تنها نماینده راه یافته در آن به مجلس، علیاکبر ناطق نوری بود که به تازگی ردای وزارت کشوری را از تن به در کرده بود. 13 نفر در دور اول و 15 نفر دیگر هم در دور دوم از پایتخت به مجلس دوم راه یافته بودند. (میزان مشارکت مردم در هر دوره از انتخابات مجلس را اینجا بخوانید.)
اگرچه کلیه نمایندگانی که در دور اول انتخابات مجلس اول از تهران به خانه ملت رفتند، آرایی بیش از یک میلیون را در سبد رای خود داشتند اما در انتخابات مجلس دوم، با وجود آنکه میزان مشارکت در کل کشور 14 درصد رشد یافته بود؛ اما تنها 11 نماینده دور اول تهران، آرایی بیش از یک میلیون را کسب کردند. اکبر هاشمی رفسنجانی، پر رایترین نماینده تهران بود و مهدی کروبی و محمدمهدی ربانی املشی پس از وی جای داشتند. کمالالدین نیکروش هم با کسب حدود 37 درصد آرای مردم پایتخت، پایینترین میزان رای را به خود اختصاص داد.
در این دور از انتخابات تنها سه نماینده زن از تهران راهی مجلس شدند که شمار زنان مجلس نشین، یک نفر کمتر از مجلس اول بود. تعداد روحانیون تهرانی نیز از 13 نفر در مجلس اول به 11 نفر در مجلس دوم کاهش یافت. سعید امانی با 69 سال سن، مسنترین و هادی غفاری با 34 سال سن جوانترین نماینده این دوره بود.(برای آشنایی با نمایندگان تهران در مجلس اول، اینجا را بخوانید).
مقایسه میزان تحصیلات آکادمیک نمایندگان تهران در دو مجلس اول و دوم نیز نشانگر آن است که سطح سواد در این دوره از انتخابات بالاتر ار قبل شده است.
آنچه در ادامه میبینید، جدول مشخصات نمایندگان تهران در مجلس دوم -به روایت کتاب معرفی نمایندگان ادوار مجلس چاپ روابط عمومی خانه ملت- و نمودارهای توصیفی آن است:
| جدول اسامی و مشخصات نمایندگان مجلس دوم | |||||
| اسامی | آراء مأخوذه: | درصد: | سن | تحصیلات حوزوی تحصیلات رسمی | |
| اکبر هاشمی رفسنجانی | 1891264 | 81.9 | 50 | اجتهاد | |
| مهدی کروبی | 1443270 | 62.5 | 47 | خارج فقه و اصول- لیسانس | |
| محمدمهدی ربانی املشی | 1383629 | 59.9 | 46 | اجتهاد | |
| عباس شیبانی | 1345952 | 58.3 | 53 | دکترای پزشکی | |
| عاطفه صدیقی (رجائی) | 1342662 | 58.1 | 41 | ششم ابتدایی | |
| محمدعلی موحدی کرمانی | 1324787 | 57.4 | 53 | اجتهاد- سیکل | |
| جلال‌الدین فارسی | 1260779 | 54.6 | 49 | سیکل | |
| فخرالدین حجازی | 1252945 | 54.3 | 55 | سطح – لیسانس ادبیات | |
| هادی غفاری | 1215343 | 52.6 | 34 | سطح - لیسانس حقوق اسلامی | |
| سیدمحمود دعایی | 1204220 | 52.2 | 43 | خارج فقه و اصول- دیپلم | |
| محسن مجتهد شبستری | 1178696 | 51.1 | 47 | خارج فقه و اصول- سیکل | |
| ابراهیم اسرافیلیان | 614298 | 49 | 49 | دکترای ریاضی | |
| اسدالله بادامچیان | 489705 | 39.1 | 43 | سطح - متوسطه | |
| محمدعلی هادی | 767470 | 61.3 | 36 | سطح - فوق لیسانس | |
| حسین کمالی | 765249 | 61.2 | 31 | دیپلم | |
| محمد یزدی | 757336 | 60.5 | 53 | خارج فقه و اصول | |
| حسن روحانی | 729965 | 58.3 | 36 | خارج فقه و اصول- دکترای حقوق قضایی | |
| مرضیه حدیدچی (دباغ) | 726204 | 58 | 45 | سطح - ششم ابتدایی | |
| موسی زرگر | 625906 | 51.6 | 49 | دکترای پزشکی | |
| محمدباقر محی‌الدین انواری | 624267 | 49.9 | 58 | اجتهاد - سیکل | |
| سیدرضا زواره‌ای | 612002 | 48.9 | 46 | لیسانس قضایی | |
| سیدمحمد اصغری | 553403 | 44.2 | 36 | سطح - فوق لیسانس حقوق | |
| مریم بهروزی | 539153 | 43 | 39 | سطح - متوسطه | |
| محمدهاشم رهبری | 532434 | 42.6 | 36 | فوق لیسانس معماری | |
| سیدحسین موسویانی | 530635 | 42.4 | 38 | سطح - فوق لیسانس مکانیک | |
| سعید امانی همدانی | 528939 | 42.3 | 69 | ششم ابتدایی | |
| عباس دوزدوزانی | 483154 | 38.6 | 42 | سطح - فوق دیپلم | |
| سیدکمال‌الدین نیکروش | 462220 | 36.9 | 40 | دکترای مهندسی برق | |
| علیاکبر ناطق‌نوری | 330859 | 50.9 | 43 | خارج فقه و اصول- لیسانس فلسفه اسلامی | |
توضیح جدول:
1- اسامی نمایندگان به ترتیب درصد آرای ماخوذه در سه دوره انتخابات مجلس دوم در حوزه تهران، در این جدول قرار گرفته است. تفاوت رنگ آرا در ستون درصد آرای ماخوذه، نشان دهنده فاصله سه دوره برگزاری انتخابات تهران در مجلس دوم است.
2- سن نمایندگان در سال ورود به مجلس محاسبه شده است.
نمودارهای زیر نسبتهای عینی جدول فوق را نشان میدهد.
این نمودار که درصد آرای نمایندگان تهران را نشان میدهد، در سه بخش تفکیک شده است که گویای ورود نمایندگان تهران در سه دوره مختلف – مراحل اول و دوم و میان دورهای- به پارلمان است. گفتنی است در مرحله اول انتخابات، کل آرای ماخوذه 2308319 بوده که در مرحله دوم به 1251160 رای کاهش یافته است. (گفتنی است در مرحله اول انتخابات مجلس اول تهران کل آرای ماخوذه 2134434 بود و در مرحله دوم 1634007 رای که در میان دورهای به 1859463 رای رسیده بود. مقایسه این اعداد با انتخابات مجلس دوم گویای افزایش میزان مشارکت در پایتخت است).
/2929
نظر شما