فاطمه محیا پاک‌آیین: عنصری که باعث جذابیت و درعین حال متفاوت شدن یک برنامه از دیگر برنامه‌های کودک میشود، مسئله خلاقیت و ایجاد نوآوری در آن‌ها است. خلاقیت هم در فرم و هم در محتوای برنامه‌ها می‌تواند وجود داشته باشد.
بیشتر برنامه‌های کودک در مسئله فرم که می‌توان آن را در صحنه‌آرائی، دکور، طراحی لباس مجریان و عروسک‌ها مشاهده کرد، دارای نوآوری هستند، ولی هنگامی که وارد محتوای برنامه‌ها می‌شویم می‌توان ادعا کرد که خلاقیت حلقه مفقود برنامه‌های کودک است.
بار‌ها مشاهده شده برنامه‌هایی که چندین سال است پخش میشود، فقط از نظر ظاهری تغییر کرده‌اند و محتوا و نحوه پرورش موضوعات بسیار ساده و بدون نوکردن بارمحتوایی ارائه می‌گردد.
بیشتر برنامه‌های کودک در مسئله فرم که می‌توان آن را در صحنه‌آرائی، دکور، طراحی لباس مجریان و عروسک‌ها مشاهده کرد، دارای نوآوری هستند، ولی هنگامی که وارد محتوای برنامه‌ها می‌شویم می‌توان ادعا کرد که خلاقیت حلقه مفقود برنامه‌های کودک است.
بار‌ها مشاهده شده برنامه‌هایی که چندین سال است پخش میشود، فقط از نظر ظاهری تغییر کرده‌اند و محتوا و نحوه پرورش موضوعات بسیار ساده و بدون نوکردن بارمحتوایی ارائه می‌گردد.
این امر زمانی شیوع بیشتری پیدا کرد که شبکه دوبه شبکه تخصصی کودک تبدیل شد و به دلیل اینکه حجم کمّی برنامه‌ها افزایش یافت و هر روز باید برنامه به روی آنتن می‌رفت، نوآوری هم در آن کمتر شد. همین طور مشاهده میشود که برنامه‌هایی که متعلق به تهیه‌کنندگان یکسان است، فقط از لحاظ ظاهری و فرم تغییر پیدا می‌کند ولی نحوه پرورش و انتخاب موضوعات به شیوه برنامه‌های پیشین آنان است.
همان طور که اشاره شد تکراری شدن نحوه تبیین موضوعات از معضلات جدی برنامه‌های کودک شده و به امری تکراری و روتین مبدل شده است. به طور معمول، برنامه‌های کودک همراه با یک مجری بزرگسال و یک عروسک اجرا میشود و موضوعی انتخاب شده و سپس عروسک‌ها و یا بازیگرانی که نقش کودک را دارند اشتباهی را انجام داده و بزرگسالان سعی می‌کنند که دلایل اشتباه بودن آنرا برای بیننده توضیح دهند. این شیوه در ابتدا و زمانی که فقط چند برنامه بدین شیوه عمل می‌کردند، مناسب بود ولی زمانی که به یک رویکرد تبدیل شد، شائبه این وجود دارد که رفتارهای ناپسند به رفتاری عادی در ذهن کودک تبدیل شود و از عمل نادرست قبح‌زدایی شود.
نکته دیگری که شاهد کاهش خلاقیت و نوآوری در برنامه‌ها است، تقلیدی بودن آن‌هاست. بدین معنا که برنامه‌ای ساخته میشود که از نظر فرمی یا محتوایی تکرار برنامه‌های دیگر است. حال این تقلید یا از برنامه‌های خارجی است (مانند عروسک‌های برنامه «شادونه در سرزمین دونه‌ها») و یا از برنامه‌های موفق داخلی کپی‌برداری میشود (مانند برنامه «جمعه به جمعه» که نمایش‌هایش تکراری و یا تقلیدی از دیگر برنامه‌های داخلی و یا خارجی است).
با این حال برنامه‌هایی هم وجود دارند که همراه با خلاقیت هستند و این امر در جنبه‌های مختلف برنامه مشاهده میشود. در ذیل به تعدادی از آن‌ها اشاره میشود:
1- «فیتیله 2» که همان برنامه معروف «فیتیله جمعه تعطیله» است. این برنامه در سری جدید خود به نو کردن فضای برنامه پرداخت. مانند آوردن عروسک‌هایی که به شکل عموهای فیتیله‌ای هستند و در ترانه‌ها و نمایش‌ها حضوری فعال دارند. یا ساخت انیمیشن‌هایی که شخصیت‌های اصلی آن عموهای فیتیله‌ای هستند که برای کودک بسیار جذابیت دارد.
یکی دیگر از ویژگی‌های بارز این برنامه توجه ویژه به فرهنگ سنتی است که کمتر در برنامه‌های دیگر مشاهده میشود. این امر باعث میشود در عین جذابیت کلی برنامه، کودک را با فرهنگ و آداب و رسوم سنتی ایرانی-اسلامی آشنا کند.
یکی دیگر از ویژگی‌های بارز این برنامه توجه ویژه به فرهنگ سنتی است که کمتر در برنامه‌های دیگر مشاهده میشود. این امر باعث میشود در عین جذابیت کلی برنامه، کودک را با فرهنگ و آداب و رسوم سنتی ایرانی-اسلامی آشنا کند.
2- «یه لقمه خنده» مسابقه‌ای آشپزی است که کودک به همراه یکی از والدین‌اش به آشپزی می‌پردازد. به طور کلی آشپزی کردن برای کودک بسیار جذابیت دارد و حال اگر این مسئله با بازی هم همراه باشد، جذابیتش دو چندان میشود.
یکی از ویژگی‌های بارز این برنامه اجرای مناسب و طناز آقای ظریفیان است که با اجراهای دیگر برنامه‌های کودک کاملا متفاوت است که بسیار پرانرژی و همراه با حرکات طنزآمیز است. دکور و صحنه‌آرایی این مسابقه همراه با نوآوری است و در دو فضای سنتی (زیرزمینی که کودکان با لباس‌های سنتی مواد اولیه آشپزی را از آنجا جمع آوری می‌کنند) و آشپزخانه‌ای مدرن (فضایی که در آن آشپزی میشود و با میوه‌های بزرگ فضاسازی شده) طراحی شده است. در عین حال مشارکتی که کودک با والدین خود در امر آشپزی دارد از دیگر خصوصیات متمایز این برنامه است.
یکی از ویژگی‌های بارز این برنامه اجرای مناسب و طناز آقای ظریفیان است که با اجراهای دیگر برنامه‌های کودک کاملا متفاوت است که بسیار پرانرژی و همراه با حرکات طنزآمیز است. دکور و صحنه‌آرایی این مسابقه همراه با نوآوری است و در دو فضای سنتی (زیرزمینی که کودکان با لباس‌های سنتی مواد اولیه آشپزی را از آنجا جمع آوری می‌کنند) و آشپزخانه‌ای مدرن (فضایی که در آن آشپزی میشود و با میوه‌های بزرگ فضاسازی شده) طراحی شده است. در عین حال مشارکتی که کودک با والدین خود در امر آشپزی دارد از دیگر خصوصیات متمایز این برنامه است.
3- «اتل متل تماشا» دیگر برنامه‌ای است که خلاقیت در پرورش موضوعات آن مشاهده میشود. فضای کلی برنامه مانند مهدهای کودک طراحی شده و سعی میشود کودکانی که امکان رفتن به مهد ندارند با فعالیت‌ها و مهارت‌های مختلف آشنا کنند. نوع پرورش موضوعات با دیگر برنامه‌ها متفاوت و به گونه‌ای است که کودک خود موضوع را پیش می‌برد و در پرورش آن مشارکت فعال دارد، حتی برای کودکانی که در خانه هستند. آموزش بازی‌های مختلف برای آموزش مفاهیم نیز امری بسیار پسندیده و در تلویزیون کاری نو و جدید است.
5858
نظر شما